آزمون و ادعا

هر ادعایی آزمون خاص خود را دارد. مهندسان ساختمان می گویند بتون مقاومت کششی چندانی ندارد، اما تحت فشار از خود مقاومت نشان می دهد.
به همین دلیل مهندسان ناظر باید مقاومت نمونه‌های بتون را تحت فشار بسنجند، نه کشش. آلیاژی که برای یاتاقان به کار می رود باید تحت سایش مقاوم باشد. بنابراین هیچ آزمایشگاه کنترل کیفیتی نمونه آلیاژ یاتاقان را تحت ضربه مورد سنجش قرار نمی دهد.
آزمایشی که یک فیزیکدان انجام می دهد باید مستقیما بتواند نتایج ناشی از یک نظریه ادعایی را مورد ارزیابی قرار دهد. هرگز نمیشود مدلی در مورد پدیده «الف» داد و آن را با آزمایشی در مورد پدیده «ب» به محک درستی گذاشت.
همچنین است هر پدیده انسانی. در اقتصاد نمیشود آمار ایجاد اشتغال داد و ادعا کرد تورم مهار شده است یا نمیتوان مدعی بود که نرخ رشد سرمایه گذاری بالاتر رفته است اما برای اثبات ادعا نمونه هایی در باب توزیع عادلانه فرصت های شغلی ارائه کرد. در سیاست خارجی نمی شود مدعی رشد نفوذ کشور در مجامع جهانی بود اما برای اثبات از افزونی تعداد سفرهای مقامات شاهد آورد. مثال ها بی شمارند اما غرض از ذکر آنها چیست؟
دولت حاضر به راستی استاد است در مرتبط کردن چیزهایی که با دیده انصاف و تخصص به دشواری به هم مربوط اند. توزیع سهام عدالت را دلیل می گیرد بر عزم دولت برای خصوصی سازی. استقبال مردم بولیوی و ونزوئلا در برنامه هایی که دوش به دوش رهبران چپ گرای آن کشورها در خیابان حرکت می کنند را دلیل می گیرند بر افزایش نفوذ حکومت ایران در تودههای سرزمین های دیگر. بد و بیراه گفتن به احزاب و فرهنگ کار سیاسی حزبی و سامان یافته و افتخار به اینکه حتی یک ریال به احزاب پرداخت نکرده اند را دلیل می گیرند بر مردمی بودن دولت و عدم وابستگی آن به هر نوع محفل قدرت. مهندس بودن رئیس دولت را دلیل می گیرند بر عدم امکان حمله آمریکا به ایران، دقت و توجه دیگران و مثلا یادداشت برداشتن آنها در جریان سخنرانیهای مقامات ایرانی را دلیل پذیرش آنها نسبت به این مواضع به حساب می آورند. و بالاخره از همه موارد فوق به روزتر، دعوت از بوش برای سخنرانی در دانشگاههای ایران را دلیل موج آزادی در دانشگاههای ایران به حساب می آورند.
در جریان سفر اخیر رئیس جمهور به آمریکا در پاسخ به پرسشگران حاضر در دانشگاه کلمبیا و نیز در پاسخ به سوالهای خبرنگاران، ایشان به کرات دانشگاههای ایران را جز» آزادترین دانشگاههای دنیا به حساب آوردند. ایشان اعتراضات به عمل آمده در برنامه سخنرانی سال قبل شان در دانشگاه امیرکبیر را ناشی از عده معدودی از دانشجویان می دانستند. آن طور که از گفتههای اصحاب و هواداران دولت برمی آید، آنها یکی از نشانههای بارز آزاد بودن دانشگاههای ایران را حضور گاه و بیگاه رئیس جمهور در عرصه دانشگاهها و برگزاری پرسش و پاسخ ایشان با دانشجویان می دانند.
تردیدی نیست که حضور مسوولان بالای کشور در عرصه‌های عمومی به ویژه در جمع‌های دانشجویی امری پسندیده و ممدوح است. اما این امر اگر با شرایط لازم دیگری همراه نباشد، نمی تواند ارتباطی با وجود فضای آزاد در دانشگاهها داشته باشد. حداکثر چیزی که از این حضورها می تواند به اثبات رسد پیوند و همدلی مسوولان مربوطه با کسانی است که امکان تماس نزدیک و گفت وگوی بی واسطه با آنها را یافته اند.
گمان می کنم برگزاری یک مراسم در محیط معین توام با جمع شدن طرفداران یک مقام صاحب موقعیت در هر کشوری، چه فضای سیاسی آن آزاد باشد و چه بسته، کار چندان دشواری نیست.
▪ آنچه می تواند به حضور یک مسوول بالای دولتی در جمعهای مردمی رنگی متفاوت ببخشد ترکیبی از عوامل زیر است;
۱) امکان حضور آزادانه افراد اعم از مخالف یا موافق در جلسه
۲) امکان طرح نظرات و پرسشها بدون واهمه
۳) دریافت پاسخهایی شفاف که مربوط و مرتبط با پرسشها باشد
۴) مصون ماندن پرسش کنندگان از هر نوع تعرض و تهدید بعدی
۵) امکان تشکیل جلسات مشابه برای مخالفان. در این نوشته درصدد پرداختن به مصداقها و سخن گفتن از اینکه شرایط فوق در جلساتی که مسوولان بالای کشور ما در دانشگاهها برگزار می کنند برقرار هست یا نه، نیستم. تاکیدم فقط بر این نکته است که صرف تشکیل یک جلسه با حضور رئیس جمهور در دانشگاه ملاک هیچ امری نیست. مهم این است که آیا در این جلسه جایی هم برای طرح صداهای متفاوت و شنیدن پاسخهای شفاف وجود داشته یا نه. البته همیشه این امکان وجود دارد که به بهانه حفظ امنیت مقامات، محیط را از کسانی که حرفی برای گفتن دارند ایزوله کرد و نیز می توان ظرفیت محدود سالن را با شیوههای ساده اجرایی از هواداران و طرفداران طوری پر کرد که جایی برای دیگران باقی نماند. می شود جلسه را طوری مدیریت کرد که سوالهای خاصی مطرح شود. حتی امکان دارد در حد کنترل شده یی سوالهایی که ظاهر اعتراضی دارند را هم طرح کرد. اما فراموش نکنیم تا زمانی که نشود حرف دل دانشجویان و مردم را به راحتی و بدون واهمه بیان کرد هر تلاشی از این دست جدی گرفته نمی شود.

نویسنده : احمد شیرزاد

منبع : روزنامه مردم سالاری