پایانی برای گوانتانامو

باراک اوباما، نامزد ریاست جمهوری امریکا، زندان گوانتانامو را در کوبا تعطیل خواهد کرد .
گوانتانامو زندانی غیر قانونی در کوبا است که امریکا صدها مظنون به ترور را بدون محاکمه زندانی کرده است. اما به نظر می رسد دوره گوانتانامو که با شعار «جنگ بر ضد تروریسم» بوجود آمده است، به پایان خود نزدیک می شود.
اردوگاه امریکایی گوانتانامو برای کسانی که امریکا مظنونان امور تروریستی می خواند قبلاً مکان کوچکی در محلی متروکه بود که گاه گاه زندانیان آن آزاد می شدند بدون آنکه افراد زیادی به آن اضافه شوند. در آن هنگام ۲۷۰ نفر زندانی بودند در حالی که در سال ۲۰۰۴ این تعداد بالغ بر ۷۰۰ تن بود. باراک اوباما نامزد دموکرات ها برای ریاست جمهوری و همچنین جان مک کین نامزد جمهوری خواهان وعده داده اند که این اردوگاه را تعطیل خواهند کرد. هفته گذشته دادگاه عالی ایالات متحده، اردوگاه گوانتانامو را اردوگاه اصلی قضایی معرفی کرد. این دادگاه تصمیم گرفت که قانون اساسی امریکا، این پایگاه نظامی نیروی دریایی و در واقع دادگاه صحرایی امریکا در کوبا را نیز در بربگیرد و دولت بوش زندانیان گوانتانامو را به قاضی غیر نظامی بسپارد.
اکنون افکارعمومی می تواند این مسئله را به عنوان پیروزی برای خود تلقی نماید. زیرا پیش از این بسیاری از محافل آزادیخواه و ۳۸۳ عضو پارلمان اروپا طی قطعنامه ای خواستار آزادی زندانیان گوانتانامو شده بودند. بی شک اکثریت قضات دادگاه عالی امریکا تأثیرات این همه انتقاد و فشار سیاسی را دریافته اند و می دانند که چه زیان هایی زندان گوانتانامو به حیثیت امریکا وارد کرده است. جهانیان گوانتانامو را یک برگ اصلاح نشدنی در کارنامه بوش می دانند. چرا که او بود که با شروع جنگ بر ضد تروریسم این سنت را پایه گذاشت و طرحش را درباره بازجویی از زندانیان ،محاکمه نظامی و جنبه های دیگر، بر ضد القاعده به اجرا درآورد.
مسلماً در دولت آینده امریکا مسئله تعطیلی زندان گوانتانامو در سایه یک اجماع سیاسی میان احزاب دموکرات و جمهوری خواه ممکن خواهد بود. در مقابل دموکرات ها که اکثریت کنگره را دردست دارند و مخالف سرسخت این طرح بوش هستند، فرماندهان ارتش امریکا قرار داشتند که از این طرح حمایت می کردند ولی آنها اکنون دست تنها مانده اند. بوش در طراحی این مکانیسم های غیر انسانی علیه مخالفان امریکا و کلاً مهندسی جنگ علیه تروریسم از نظریات مشاوران رادیکال خود مانند دیک چنی استفاده کرد.
پس از آنکه دادگاه عالی امریکا تصمیمی برضد رئیس جمهوری درباره گوانتانامو گرفت، بوش به دفاع از سیاست خود در این زمینه در کنگره پرداخت.
در ادامه رویارویی دادگاه عالی امریکا با کاخ سفید، پارلمان به حمایت از قضات آمد و کل فرایند تصمیم گیری امریکا در سال ۲۰۰۶ درباره زندانیان گوانتانامو را زیر سؤال برد و اعلام کرد که این شیوه، به غیر از آثار سوء بر اعتبار امریکا در میدان عمل نیز نشان داده که کمکی به پروژه مبارزه با تروریسم نمی کند.
گزارشی که چهار قاضی در این مورد تهیه کرده اند حاوی نکات ارزشمندی است . بر پایه این گزارش اراده کاخ سفید براین استوار بود که در برابر فشار ها برای آزادی زندانیان مقاومت کند. در قانونی که تصویب شده بود به درستی مشخص نشده بود فرد تا کی باید همچنان در زندان بماند. نظر اکثر این قضات بر بی اعتمادی به ماهیت تصمیم های رئیس جمهوری بود زیرا آنان اعتقاد داشتند که با تصمیم های مقام های ارشد امریکا فرد زندانی نمی توانست زندان را ترک کند یا به دادگاهی قانونی امید ببندد. یکی از پیرترین قضات دادگاه عالی امریکا جان پل استیونس است که در آوریل آینده ۸۸ ساله می شود. وی در صدر مخالفان دولت بوش قرار دارد. او تجربه اداره چند محکمه نظامی را در کارنامه خویش دارد . تجربه هایی که وی به عنوان افسر ارشد امریکا در جنگ علیه ژاپن و همچنین به عنوان دستیار یک قاضی دادگاه کسب کرده است.
او با استناد به این تجارب می گوید؛ ایالات متحده برای پیروزی بر دشمن نیازی به آتش افروزی ندارد بلکه شرط موفقیت در این کارزار این است که آنها تصمیم های قانونی بگیرند و بر حمایت دادگاه عالی مستظهر باشند. استیونس که با وجود کهولت سن در وضعیت جسمی و روحی قابل تحسینی قرار دارد همانند دیگر همکارانش به این می اندیشد که در چهارسال آینده رئیس جمهور منتخب کدام راه را انتخاب می کند و امریکا در چه مسیری گام خواهد نهاد. با نگاه به همین وضع حساس دادگاه عالی امریکا اکنون در برابر کاخ سفید می خواهد مرزهای حقوق عمومی را تعیین کند.
پس از آنکه محاکمه زندانیان گوانتانامو با رأی منفی بوش روبه رو شد.
قضات کل پروژه امنیتی دولت امریکا را زیر سؤال بردند و گفتند: اگر گوانتانامو نباشد چه اتفاقی خواهد افتاد استدلال بوش و همکارانش برای ادامه دادن این پروژه - گوانتانامو که منتقدان سرسختی در اروپا دارد این است که می گویند: ما با دشمنی مرگبار روبه رو هستیم که با مرگ دسته جمعی غیرنظامیان و با روش های غیرمعمول به کشتن مردم می پردازد و از آنجا که این گروه نظامی از یک دولت مرکزی اطاعت نمی کند، یک کشور دمکراتیک حق دارد که این دشمن را دستگیر و محاکمه و مجازات نماید تا مردم در معرض خطر قرار نگیرند.
این درحالی است که آنچه در ۶ سال فعالیت گوانتانامو تجربه شد خلاف آن ادعاها است.

منبع : روزنامه ایران