۱۰ ماه مه سال ۱۷۶۸ ـ شجاعت یک روزنامه نگار قرن هجدهم

دهم ماه مه سال ۱۷۶۸ جان ویلکس John Wilkes روزنامه نگار رادیکال انگلیسی به خاطر سرمقاله نشریه اش «North Briton
نورث بریتون» به دستور شخص پادشاه انگلستان در ارگ لندن (برج لندن) بازداشت شد. وی در این مقاله از متنی که در شماره ۴۵ نشریه اش (منتشره در سال ۱۷۶۳) نوشته بود به دفاع پرداخته بود. ویلکس به خاطر آن متن مدتی زندانی بود. وی در آن متن، نطق پادشاه در جلسه افتتاحیه سالانه مجلس نمایندگان را به باد انتقاد گرفته و نوشته بود: پادشاه در این نطق از قرارداد صلح پاریس که به زیان انگلستان بود تمجید کرد. آیا پادشاه (جورج سوم) از عدم رضایت انگلیسی ها از این قرارداد آگاه است؟ که آن را علنا بر زبان می آورند. اگر آگاه نیست که از ملت جداست و باید کناره گیری کند و اگر می داند و برغم آن، از قرارداد تمجید کرده است که پا بردل مردم گذارده و خائن است. بازداشت مجدد ویلکس به خاطر آن بود که زیر حرفش زده بود که با ابراز تاسف از متن منتشره در شماره ۴۵ آزاد شده بود. نسخه های اصلی این شماره نشریه «نورث بریتون» محبوب روزنامه نگاران جهانست، در موزه ها نگهداری می شود و در حراجهای آثار تاریخی به میلیونها دلار بفروش می رسد. ویلکس که چندبار دیگر هم به خاطر دفاع از آزادی بیان (مطبوعات) بازداشت و یا به فرانسه فراری شده بود با ایستادگی خود در برابر پادشاه در دل مردم انگلستان جای گرفت و بعدا نماینده مجلس و شهردار لندن هم شد. نویسندگان قانون اساسی آمریکا، نظر ویلکس در مورد آزادی مطبوعات و منع بازرسی و بازداشت بدون حکم قاضی را عینا وارد این قانون کرده اند. در آمریکا، نام ویلکس بر یک شهر و یک دانشگاه و صدها خیابان گذارده شده است.

منبع : تاریخ ایران و جهان در این روز