وقتی چین بازارها را می بلعد

از این رو محصولات ارزان قیمت این کشور توانسته فاتح بازارهای جهانی شود؛ اما این حضور گسترده در بسیاری از کشورها، مشکلات عدیده ای برای صاحبان صنایع و تولیدکنندگان به وجود آورده است.ایران یکی از این کشورهاست. به عقیده اقتصاددانان ، اگر حضور مستمر کالاهای چینی به شکل موجود در بازارهای ایران ادامه یابد، بسیاری از تولیدات و صنایع ، قابلیت رقابت پذیری با این محصولات را نخواهند داشت و اگر فکری در این باره اندیشیده نشود، آنها محکوم به فنا هستند. هم اکنون کالاهای چینی بدون هیچ محدودیتی وارد کشور می شوند.حسن غیبی ، مسوول روابط عمومی اداره کل گمرک اصفهان در این باره می گوید: در سال گذشته یک میلیارد و ۵۴۱میلیون دلار انواع کالاهای چینی از محل گمرکات مرزی ، وارد ایران شده است ، در حالی که تنها ۲۳۲ میلیون دلار کالای ایرانی به چین صادر شده است.باید گفت بیشتر این کالاها بدون استاندارد هستند و با نازل ترین تعرفه وارد کشور می شوند. کفش ، یکی از محصولاتی است که اینک بیشتر تولیدکنندگان آن به دلیل واردات کالا از چین در مرز ورشکستگی قرار گرفته اند.ورود انبوه کفشهای چینی که از دو سال قبل و از مبادی مختلف مرزی به کشور آغاز شده اکنون به اوج خود رسیده و در حال فتح سنگرهای تولید کفش کشور است.این کفشها ابتدا از دبی وارد قشم و از قشم به چابهار قاچاق می شوند و قاچاقچیان کفش که به چتربازان معروف هستند آنها را وارد بازارهای داخلی می کنند.متاسفانه از آنجا که کفش در فهرست ۱۲قلم کالای قاچاق که طبق قانون جدید نظام صنفی برخورد با آنها الزامی اعلام شده است قرار ندارد، نیروی انتظامی نظارت دقیقی بر ورود این کفشها نداشته و از این رو خریداران این کفشها با مشکل مواجه نمی شوند.فعالان عرصه صنعت کفش نیز کفشهای چینی را برای فروشندگان پر سود می دانند و تاکید می کنند خریداران به دلیل قیمت کم که کیفیت نازل آنها را از دید پنهان می کند، به خرید این نوع کفش روی می آورند.وفور کفشهای چینی ، همچنین روش خرید و فروش آنها در بازار سبب شده است کفشهای تولید داخل قدرت رقابت خود را در برابر این کالا از دست بدهند و متضرر شوند؛ همچنین بسیاری از کارگران این حرفه بیکار شده اند.براساس اعلام ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز، سالانه ۱۶میلیون جفت کفش به صورت رسمی و قاچاق وارد کشور می شود که سال گذشته تنها ۷۳۷هزار جفت از این کفشها کشف و توقیف شده است.این تنها صنعت کفش نیست که با حضور محصولات چشم بادامی ها متضرر شده است ، بلکه صنایعی نوپا چون صنایع چینی سازی از هجوم کالاهای اژدهای زرد بی نصیب نمانده است.قصاعی ، رئیس انجمن صنایع چینی ایران معتقد است برداشتن موانع غیرتعرفه ای از سال ۱۳۸۰ منجر به افزایش واردات ظروف چینی به ایران شده است ؛ همچنین محمدعلی دادرس ، نایب رئیس انجمن صنایع چینی ایران از تعطیلی ۵کارخانه تولید چینی به دلیل واردات بی رویه این محصول در ۵ماه اخیر خبر داد. نباید فراموش کرد که ظروف چینی از پرطرفداران ظروف خانگی در ایران است و کشورمان پس از چین با تولید سالانه ۵۰ هزار تن چینی ، مقام دوم تولید این محصول را در جهان دارد که سهمی ۵ درصدی از تولید جهانی است. اما داستان به این دو کالا ختم نمی شود و به سوی صنایع نساجی که همچنان با ماشین آلاتی فرسوده ، چرخ کهنه این صنعت را می چرخاند، گام برمی دارد.
ورود پارچه از ویتنام و چین که از مبادی امارات عربی متحده و دبی صورت می گیرد تهدیدی جدی برای صنایع نساجی ایران است.
خودروسازان نیز به دلیل قیمت ارزان به سمت قطعات چینی حرکت کرده اند. مهندس شهریاری ، عضو هیات مدیره انجمن قطعه سازان می گویند: بعضی قطعات چینی به دلیل حمایت دولت چین و استفاده از دامپینگ ، حتی از مواد اولیه نیز ارزان تر است و اینک سبب تعطیلی برخی واحدهای قطعه سازی را فراهم آورده است.

کیفیت ؛ مساله این است
براساس آمارهای منتشر شده از سوی اتاق بازرگانی و صنایع ایران و چین ، نرخ مبادلات تجاری دو کشور امسال از مرز ۷ میلیارد دلار می گذرد.حمزه نژاد، عضو هیات مدیره اتاق ایران و چین سطح همکاری های دو طرف را مطلوب ارزیابی می کند و می گوید: در سال ۲۰۰۳ مبادلات تجاری میان دو کشور به ۵ میلیارد و ۶۰۰میلیون دلار بالغ شد. همچنین لو، رایزن بازرگانی و اقتصادی سفارت چین اعلام کرده است که ایران به عنوان بزرگترین بازار برای کالاها و پروژه های چینی محسوب می شود.نباید از نظر دورداشت که چین در بسیاری از موارد به عنوان عمده ترین تولیدکننده اجناس تقلبی در جهان شناخته شده است.خبرگزاری فرانسه در این باره می گوید: چین به تنهایی تولید ۶۰ درصد از کالاهای تقلبی در جهان را به عهده دارد.این که چگونه کالاهای بی کیفیتی که در بیشتر روستاهای چین تولید می شود و حتی شهروندان چینی حاضر به خرید آن نیستند به عنوان یک کالای قاچاق از ایران سر برآورده ، نکته ای است که تامل لازم را به خود می طلبد و کسی هم زیر بار مسوولیت ورود کالاهای بی کیفیت چینی نمی رود.لو دراین باره می گوید: کنترل قاچاق کالاهای چینی وظیفه گمرکات ایران است. محمدرضا سجادیان ، عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی ، ورود کالاهای چینی به کشور را یکی از دغدغه های مهم کارخانجات داخلی می داند، اما با این حال حریری ، بازرس اصلی اتاق بازرگانی و صنایع ایران و چین اظهار می دارد که واردات کالاهای بی کیفیت چینی به ایران از مبادی قاچاق و بدون نظارت دولت چین انجام می گیرد. بسیاری از دست اندرکاران بازرگانی در کشورمان عقیده دارند محصولات تولید شده در چین متفاوت و بسیاری از آنها براساس استانداردهای اروپا و امریکا هستند، از این رو رایزن بازرگانی و اقتصادی چین اظهار می دارد ورود کالاهای بی کیفیت چینی به دلیل قیمت پایین تر و کسب سود بیشتر از سوی واسطه ها صورت می گیرد و چطور ممکن است کالاهایی که به وسیله امریکایی ها و ژاپنی ها تایید می شود در دیگر نقاط جهان نامرغوب باشد؟با این حال کالاهای مرغوب یا نامرغوب چینی از مبادی رسمی کشور به صورت واردات و از مبادی غیررسمی به صورت قاچاق وارد کشور می شوند. در این میان شاید قرارداد گازی ایران و چین را بتوان عاملی برای ورود انبوه کالاهای چینی به کشور عنوان کرد، اما نباید از نظر دور داشت که بازاریابی صحیح و توجه دقیق به سلیقه و توانایی خرید مشتری هنری است که از سوی تجار چینی به کار برده می شود و بازارها را برای آنها می رباید.

ارزان ولی...
کشور چین به دلیل آزادسازی در بخش صنایع و کاهش عوارض دولتی و مالیات ها توانسته است بهای تمام شده کالاها را پایین نگاه دارد.اگر چه بسیاری از صاحب نظران اقتصادی ، کالاهای وارداتی چین به کشورمان را بنجل و بدون کیفیت دانسته اند، اما بر این باورند که این کالاها به دلیل ارزان بودن ، مشتری جذب می کنند.بهای اندک کالاهای چینی بزرگترین عیب آنها را که کیفیت پایین و جنس نامرغوب است ، می پوشاند و مصرف کننده را به خرید آنها متمایل می کند.حسن سانقه ، عضوهیات مدیره انجمن لوازم صوتی و تصویری در این باره می گوید: قیمت محصولات چینی حدود ۴۰ تا ۵۰درصد پایین تر از محصولات غیرچینی است.از سوی دیگر شهریاری ، عضو هیات مدیره انجمن قطعه سازان خودرو نیز در این باره اظهار می دارد: بعضی قطعات چینی به دلیل حمایت دولت چین و استفاده از دامپینگ حتی از مواد اولیه در ایران نیز ارزان تر است.نباید فراموش کرد که نرخ دستمزدها در چین یک دهم ایران بوده و قوانینی که کاهش بهره وری را موجب می شود، وجود ندارد.

شرط نهایی
به نظر می رسد واردات کالاهای چینی به صورت قاچاق ، کشور را با مشکلات جدی مواجه کرده است. تجربه بسیاری از کشورهای پیشرفته عضو سازمان تجارت جهانی نشان می دهد با اعمال محدودیت های منطقی و استفاده از یک نظام هماهنگ تعرفه ای می توان مانع هجوم کالاهای ارزان قیمت چینی به بازارها شد.
از سوی دیگر، تدوین قوانین ضددامپینگ و تعرفه ای ، منع ورود کالاهای بی کیفیت و غیراستاندارد می تواند از ضربات آنها به صنایع داخلی جلوگیری کند. ایجاد نمایشگاه های دائمی میان ایران و چین و معرفی کالاهای برتر از جمله راهکارهایی است که در این خصوص مطرح می شود.در این میان نباید از نظر دور داشت که مبادلات تجاری تهران پکن باید مستقیم صورت بگیرد و از حضور واسطه هایی نظیر دبی جلوگیری کرد تا بدین ترتیب واردات کالا به شکلی قانونمند صورت پذیرد.اصلاح تعرفه گمرکات برای ممانعت از ورود بی رویه کالاها و تجدید نظر در تبلیغات بخصوص کالاهای چینی از دیگر روشهای مقابله با این پدیده است.در نهایت نباید از نظر دور داشت که حمایت از تولید داخلی و بالا بردن کیفیت محصولات داخلی و توان نیروی انسانی می تواند به حضور کالاهایی بی کیفیت پایان بخشد.

منبع : روزنامه جمهوری اسلامی