تقسیمات داخلی قبایل عرب

قبایل و عشایر عرب سازمان درونی ویژه‌ای دارند كه ضمن تفاوت‌های ظاهری، كاركرد و بنیان‌های مشتركی دارند. یكی از این بنیان‌ها سازمان‌یابی براساس سلسله نسب خویشاوندی واقعی و مجازی و دیگری اتكا به دامداری مبتنی بر استفاده از مراتع طبیعی و كوچ در تأمین معیشت است. كوچكترین واحد اجتماعی عشایر عرب، «بیت» است. هر خانوار عشایری همراه با خانواده‌هایی كه دو، سه و یا چهار پشت دارای نسبت خونی مشترك می‌باشند، كوچكترین سازمان ایلی را به وجود می‌آورد. این رده خویشاوندی در میان عشایر 12 تا 20 خانوار را در بر می‌گیرد. دومین واحد سازمانی قبایل عرب «آل» است كه اعضای این رده با سه، چهار و پنج پشت دارای نسبت مشتركی هستند و برادرها و عموزاده‌ها را در بر می‌گیرد. واحد اجتماعی بعدی «بنی» است كه همه افراد عضو این رده در بین عشایر عرب دارای نسبت پدری واحدی هستند و روابط سببی و نسبی حقیقی دارند. از مجموع دو یا چند «بنی» یك «عشیره» تشكیل می‌شود. افزون بر این، دو یا چند تیره مجاور با اتحاد با یكدیگر یك «طایفه» را تشكیل می‌دهند. از اتحاد چند طایفه نیز «ایل» یا «قبیله» شكل می‌گیرد. بدین ترتیب تقسیمات داخلی قبایل عرب به اجمال عبارتند از : بیت، آل،‌ بنی، عشیره، طایفه و قبیله. در خوزستان قبایل و طوایف مختلف عشایر عرب زندگی می‌‌كنند كه به اهم آنها در زیر اشاره می‌شود :

عشایر منطقه شادگان : این ناحیه از مهم‌ترین نواحی عرب‌نشین خوزستان به ویژه قلمرو طایفه بنی كعب است. عشایر كعب قبل از ظهور اسلام از عربستان به عراق و بصره كوچ كرده و در حدود قرنه (محل پیوند دو رود فرات و دجله) ساكن شدند. عشایر كعب شادگان از شش طایفه مهم به نام‌های آلبوغیش، خنافره، خزبه، دوراجه، عساكره و مقدم تشكیل شده است.
عشایر منطقه میان آب‌ : این ناحیه بین رود كرخه و دز واقع شده است. در این قسمت از استان خوزستان شش طایفه اصلی سكونت دارند كه پس از اسلام به تدریج به این منطقه كوچ كرده‌اند. این طوایف عبارتند از : عبدالخان، مزرعه، البوروایه، خسرج (خزرج)، سادات و كعب.
سایر عشایر عرب : علاوه بر مناطق عشایرنشین كه باجمال مورد اشاره قرار گرفت. طوایف عرب دیگری نیز در سطح استان خوزستان پراكنده‌اند كه از مهمترین آنها می‌‌‌توان به طوایف زیر اشاره كرد : طوایف باوی، سلامت،‌ آل كثیر. منتفج، آل خمیس، نبی طرف و طایفه شریفه.