آبشار نغمه ها

در عصری كه موسیقی سنتی ایران با تمامی قابلیت ها و جان بخشی های خود چندان كه باید به نسل جوان معرفی نمی شود و موسیقی بی كلام خاصه از جنس موسیقی سنتی گاه در پرده عزلت می نشیند، اما برخی از هنرمندان و دلسوزان موسیقی سنتی ایران با وجود تمامی مشكلات در جهت اعتلای این هنر فاخر ایرانی تلاش می كنند.
معمولا وقتی كه از موسیقی سنتی ایران سخن گفته می شود، اولین چیزی كه به ذهن اغلب شنوندگان می آید این است كه خواننده این آهنگ چه كسی است؛ انگار كه این نوع موسیقی بدون خواننده هویت ندارد، اما سالهاست كه برخی از موسیقیدانان و نوازندگان برجسته كشور با انتشار كاست هایی گوشه هایی از زیبایی های موسیقی فاخر ایرانی را به جامعه عرضه كردند تا بتوانند هر چه بیشتر موسیقی سنتی را در جامعه بشناسانند، هنرمندانی چون یاحقی، بهاری، معروفی، محجوبی، عبادی، تجویدی و جوان ترها: علیزاده، موسوی، ساكت و... هر كدام با ساز خاص خود سعی كردند تا ظرفیت واقعی موسیقی سنتی را به بهترین شكل ارائه كنند. این راه را هنرمندان جوان همچنان ادامه می دهند تا موسیقی سنتی ایران به جایگاه واقعی خود دست پیدا كند. فریبا جواهری نوازنده چیره دست و توانای پیانو با انتشار كاست «یادگار» نشان داد كه موسیقی ایرانی می تواند ساعت ها شنونده را مسحور ترنم و نوای خود كند. پیانوی جواهری با تنبك زنده یاد جهانگیر ملك حسی لطیف و تر و تازه به شنونده می بخشد؛ گویی آبشار نغمه هاست كه روح آدمی را آرامش می بخشد.
از آنجایی كه بسیاری از مردم و حتی برخی از اهالی موسیقی پیانو را سازی غربی می دانند، شاید در نگاه اول این حس وجود داشته باشد كه این ساز نمی تواند آن حس لازم را به شنونده ایرانی القا كند، اما وقتی كه سرپنجه های توانمند جواهری و پنجه های توانای زنده یاد ملك پیانو و تنبك را در كنار هم می نشانند، جمله «پیانو سازی غربی است» مفهوم خود را از دست می دهد. گر چه من اساسا به این جمله كه «فلان ساز غربی است و یا فلان ساز شرقی است» اعتقاد ندارم، زیرا موسیقی میراث مشترك انسان هاست و به موازات آن سازها هم میراث مشترك همه بشر است، مهمترین چیز چگونگی به خدمت گرفتن سازهای مختلف است. هنرمندان ایرانی با اجراهای خوب خود توانستند بر این نظر خط بطلان بكشند. یا آنهایی كه ساز ویولن را كاملا غربی می دانند وقتی كه نواهای جانبخش موسیقی ایرانی را از آرشه های یاحقی، بدیعی، همایون خرم و... می شنوند بی شك درخواهند یافت كه هیچ سازی تمام و كمال به یك قوم و ملت خاصی تعلق نخواهد داشت. ویولن سالهاست كه رسالت تبلیغ موسیقی سنتی ایران را به عهده گرفته است و پیانو نیز دوشادوش آن در خدمت موسیقی ایرانی است.
پیانوی فریبا جواهری حس و حال دیگری دارد، به قول آقای رضا مهدوی وی تكنیك را برای بازگویی احساسات، دردها و شادی های زندگی اش به كار می گیرد و با قلوب شنوندگانش حرف می زند.
كاست «یادگار» قطعاتی از موسیقی دانهای نامی ایران با بداهه نوازی های جواهری و تنبك ملك را در خود جای داده است. بخش اول(A)، به نام سرآغاز شروع می شود كه گویی جریانی رودخانه ای حركت خود را آغاز كرده است، در ادامه «ضربی سنگین» به همراه تنبك ملك به راستی كه شنونده را یك بار دیگر با ظرافتهای هنری و نغمه سازی های همایون خرم آشنا می كند. «چهار مضراب» به یاد مرتضی خان محجوبی اجرا شده است و در ادامه اندیشه های بدیع خرم با قطعه «اشك من هویدا شد» شنونده را به گذشته نه چندان دور رهنمون می سازد. «چهار مضراب بیات راجع» قطعه پایانی بخش اول است.
بخش دوم(B) با قطعه «عشاق» شروع می شود و در ادامه «دوضربی عشاق» به یاد استاد جلیل شهناز قدرت سرپنجه های جواهری را به اثبات می رساند. «ادامه عشاق» كه به شور اشاره دارد و «چهار مضراب شور» و در پی آن «اشاره به ابوعطا» (به یاد درویش خان) و سپس «دو ضربی شور» چنان شورانگیز است كه نمی توان لحظه ای از شنیدن این قطعات غافل شد. جواهری برای آنكه دین خود را به استاد فقیدش، جواد معروفی، ادا كرده باشد، «فرود به اصفهان» را (به یاد راپسودی اثر استاد جواد معروفی) انتخاب كرده است تا پایان زیبای این كاست را شكل بدهد.
فریبا جواهری حقیقی سال ۱۳۴۰ در تهران متولد شد و موسیقی را به تشویق پدر و زیر نظر استاد جواد معروفی آموخت و از تعلیمات روانشادان منوچهر صانعی و اسماعیل دیبا بهر ه مند شد. وی در فرانسه تحصیلات تكمیلی خود را به پایان رساند. بعد از بازگشت به ایران، با راهنمایی و تشویق دكتر داریوش صفوت ردیف ها را آموخت و نوازندگی را جدی تر دنبال كرد. وی كنسرتهای زیادی، گاه به شكل تكنوازی و گاه دونوازی و گاهی هم به همراه خوانندگان مختلف اجرا كرده است.
فریبا جواهری امروزه از تواناترین پیانیست های موسیقی ایران است كه به شیوه اجرای استادان گذشته چون مشیر همایون شهردار، محجوبی و معروفی آشنایی كامل دارد. ضمن آنكه در نواختن پیانو ابداعات و ابتكارات خاص خود را به كار می گیرد و سعی می كند كه تكنیك را در خدمت بیان احساسات قرار داده و لحن ساز او از صلابت، استحكام و توانایی خاصی برخوردار است.

عادل جهان آرای

منبع : روزنامه همشهری