چهارشنبه, ۱۹ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 8 May, 2024
مجله ویستا
نقش دوستان در پرورش اجتماعی نوجوانان
دوره نوجوانی مرحله ای انتقالی بین کودکی و بزرگسالی است که با ویژگی هایی چون کسب هویت استقلال در تصمیم گیری، دگرگونی تفکر، رشد شخصیت و برقراری رابطه اثربخش با دوستان و همسالان خود را نشان می دهد. نوجوانی زمان حرکت به فراسوی خانواده و ایجاد دیدگاهی نو درباره خود است و رابطه با دوستان نقش مهم در این حرکت ایفا می کند. شواهد نشان می دهد که پایداری دوستی های دوره نوجوانی نسبت به سایر دوره های زندگی بیشتر است. این یافته به اضافه میزان بالای همرنگی با همسالان در این سن نشان می دهد که نوجوانان نسبت به دوستان خود احساس وابستگی خاص دارند و دوستی ها در مقایسه با دوران کودکی عمیق تر می شوند. داشتن دوستان خوب، علاوه بر رفع تنهایی، سبب رشد اجتماعی و عاطفی و کسب مهارت های زندگی، همچون اعتماد کردن و مورد اعتماد واقع شدن می گردد و دوستان با احساس حمایت و ایمنی که برای نوجوان ایجاد می کنند به او کمک می کنند تا با موفقیت، استقلال عاطفی خود را از خانواده به دست آورد. گروه های دوستی، همچنین، میدانی مناسب برای یادگیری رقابت، برخورد و سازش را فراهم می آورند و نوجوان را در جهت پذیرش نقش های آینده آماده می کنند.
تاثیر پذیری شدید نوجوانان از گروه دوستان و افزایش سطح تعارض بین والدین و آنها در این دوره گاه موجب پدید آمدن نگرانی هایی برای والدین می گردد که با به کار بستن راه کارهای مناسب در برخورد با نوجوان و افزایش میزان آگاهی در ارتباط با خصوصیات رشد در این دوره از زندگی، می توان علاوه بر کاهش نگرانی های خود به نوجوان کمک کرد تا به راحتی از این دوران گذر کند و از کارکردهای مثبت مشارکت در گروه های دوستی بهره مند شود. در این مقاله سعی شده است با روشن ساختن عوامل موثر در احساس نیاز به دوست و آثار و نتایج آن در دوره نوجوانی، به نقش والدین در این میان نیز پرداخته شود.
● دوستی چیست؟
زندگی بدون برقراری روابط با دیگران تقریبا غیرممکن است و بهترین رابطه اجتماعی انسان ها، «رابطه دوستی» است. وقتی دو نفر با هم دوست هستند، یعنی نسبت به هم احساسات مثبت دارند، از دیدن یکدیگر خوشحال می شوند، از بودن با هم لذت می برند، افکار و عقاید و تمایلات مشابه دارند، قهرمان های مشترکی دارند و می کوشند همیشه رضایت خاطر همدیگر را تامین کنند.
● چرا نوجوان به دوست نیاز دارد؟
روانشناسان اجتماعی عوامل مختلفی را در این زمینه موثر دانسته اند، که از آن جمله است:
۱) حمایت متقابل و احساس تعلق: رابطه نزدیک و صمیمی میان دو نفر که از آن به دوستی تعبیر می کنیم، سبب آرامش طرفین، حمایت از یکدیگر در موارد نیاز و احساس امنیت و تعلق خاطر می گردد. امام جعفر صادق(ع) در این باره می فرمایند: هر چیز مایه آرامشی دارد و مایه آرامش شخص مومن، برادر دینی و دوست ایمانی اوست که در کنارش آرام می گیرد. (علوی، ۱۳۸۱)
۲) اجتناب از تنهایی: تنهایی امری ناخوشایند و تجربه ای ناگوار است، زیرا شخص را از وجود روابط رضایت بخش محروم می کند. ارتباط میان انسان ها عاملی در راه ارتقای انسانی و موجب تکامل آنهاست و نبود آن مانعی در راه تعالی اجتماعی و موجب پیدایی آسیب های روانی است (ساروخانی، ۱۳۸۲، ص۲۷). در دوره نوجوانی یکی از اعمال رشدی مهم، گرایش های مساعد نسبت به دیگران و ایجاد روابط دوستانه با آنهاست که با قرار گرفتن در گروه های دوستی ارضا می شود. (کاکیا، ۱۳۸۰، ص۲۹)
۳) نیاز به تایید: دوستان ارزش وجودی ما را به عنوان افراد مشخص تصویب و تایید می کنند، بر عزت نفس ما می افزایند و احساس ارزشمند بودن را، که از ضرورت های یک زندگی سالم است، مهیا می کنند. در دوره نوجوانی نیز شاید هیچ نیازی به این اندازه مهم نباشد که نوجوان می خواهد مورد توجه اطرافیانش قرار بگیرد و به عنوان یک فرد با ارزش شناخته و پذیرفته شود ودر گروه دوستان خود موقعیت خاصی به دست آورد.
۴) مقایسه اجتماعی و هویت یابی: هر کسی از چگونگی واکنش دیگران نسبت به رفتار خود به ارزیابی از رفتار خود می پردازد. دوستان ما بهترین و مطمئن ترین اشخاصی اند که این باز خورد رابه ما می دهند و به ما کمک می کنند به شناخت از خود دست یابیم. اگر هویت فردی نوجوان براساس برخورد صحیح اجتماعی ایجاد شود، تعادل روانی وی تضمین خواهد شد.
۵) رشد شخصی: بدون شک عامل سازنده شخصیت انسان، بعد از اراده وتصمیم او، دوستان وی هستند. چرا که بخش مهمی از افکار و صفات اخلا قی از طریق دوستان کسب می شوند. این تاثیرپذیری در روایات اسلا می نیز آمده است. از حضرت سلیمان (ع) نقل شده است: درباره کسی قضاوت نکنید تا به دوستانش نظر بیفکنید، چرا که انسان به وسیله دوستانش شناخته می شود. هرگاه نیازهای ما به شکل مطلوب در گروه دوستی ارضا شوند، طبعا دوستی سازنده ای خواهیم داشت و این به رشد شخصی ما کمک خواهد کرد. از این جهت نوجوان نیز برای بهره مندی از رشد و تکامل در همه ابعاد شخصیتی به پذیرفته شدن و شرکت در گروه های اجتماعی علاقه نشان می دهد و دوستی های این دوران باعث تجاربی می شوند که در توسعه شخصیت نوجوان نقش مهمی دارند.
۶- دریافت پاداش و رفع مشکلات: مطابق با یک نظریه جامعه شناختی تحت عنوان « مبادله اجتماعی»، نیاز به دوست در دوران نوجوانی برای آن است که فرد می خواهد پاداش های بیشتری دریافت کند و مشکلات خود را کاهش دهد. در واقع هر یک از ما انتظار داریم دیگران نیازهای ما را برآورده کنند، همچنان که متقابلا خود را موظف می دانیم بعضی نیازهای ایشان را تامین کنیم.
● معیار های انتخاب دوست در نوجوانی
۱) مجاورت و نزدیکی مکانی: شاید مهم ترین عامل انتخاب دوست، نزدیک بودن به یکدیگر است. به عقیده مورفی، مدرسه و محیط زندگی فرصت های مناسبی برای انتخاب دوست در دوره نوجوانی فراهم می کنند. در بیشترین این دوستی ها، نوجوان ترجیح می دهد که دوست، منحصر به خودش باشد و فرد دیگری در این ارتباط عاطفی مشارکت نداشته باشد.
۲ ) سازگاری و جاذبه بدنی: دوره نوجوانی دوره زیباپسندی و توجه به ظاهر خود و دیگران است. از این رو معمولا نوجوان افرادی را از بین همسالان به عنوان دوست بر می گزیند که اندام جاذبی دارند و زیباتر به نظر می رسند.
نویسنده: لیلا مومنیان
کارشناس ارشد مدیریت آموزش
کارشناس ارشد مدیریت آموزش
منبع : روزنامه مردم سالاری
نمایندگی زیمنس ایران فروش PLC S71200/300/400/1500 | درایو …
دریافت خدمات پرستاری در منزل
pameranian.com
پیچ و مهره پارس سهند
تعمیر جک پارکینگ
خرید بلیط هواپیما
ایران روز دختر دولت سیزدهم دولت رئیس جمهور مجلس شورای اسلامی رافائل گروسی انتخابات سید ابراهیم رئیسی رهبر انقلاب حجاب انتخابات مجلس
قتل تهران پلیس هواشناسی شهرداری تهران سلامت بارش باران آموزش و پرورش سیل شهرداری قوه قضاییه سازمان هواشناسی
گاز نمایشگاه نفت مالیات خودرو قیمت طلا قیمت خودرو مسکن قیمت دلار حقوق بازنشستگان ایران خودرو بازار خودرو بانک مرکزی
نمایشگاه کتاب نمایشگاه کتاب تهران تلویزیون فضای مجازی محمدمهدی اسماعیلی کتاب سینمای ایران سریال دفاع مقدس تئاتر موسیقی سینما
اینوتکس دانشجویان دانش بنیان
رژیم صهیونیستی غزه اسرائیل جنگ غزه فلسطین رفح حماس آمریکا روسیه حمله به رفح نوار غزه طوفان الاقصی
فوتبال استقلال پرسپولیس رئال مادرید لیگ برتر دورتموند ذوب آهن بازی باشگاه استقلال لیگ برتر ایران نساجی لیگ برتر فوتبال ایران
تبلیغات عیسی زارع پور اینترنت اپل سامسونگ ناسا آب گوگل مایکروسافت
سرطان سنگ کلیه هندوانه کبد چرب کمردرد اعتیاد ناباروری بیماران خاص بیمه سبزیجات