سفرهای استانی هزینه ای برای سرمایه گذاری توسعه ای در کشور

این روزها یکی از مهمترین مسایلی که شاید به عنوان نوعی بدعت جدید مطرح می شود و به نوعی به آن رنگ و بو و فضای سیاسی نیز داده اند، سفرهای استانی دولت نهم است که برخی از آن به عنوان یکی از شاخصه های مثبت این دولت که در ماه های پایانی فعالیت خود در دوره نهم نیز می باشد، یاد می کنند و برخی از گروه های دیگر این مسئله را از همان ابتدا زیر سوال برده و آن را یکی از اقدامات تبلیغاتی دولت که هزینه های زیادی نیز در بر دارد، معرفی می نمایند.
● روی کار آمدن دولت نهم و بدعتی جدید برای تحقق عدالت در کشور
پس از انتخابات سال ۸۴ و روی کار آمدن دولتی که شعار اصلی خود را بر محور عدالت و مردمی بودن بنا کرده و سفرهای استانی را به عنوان گام اول بسط این عدالت معرفی می کرد ، سیل بسیاری از انتقادات مطرح شد که چرا دولت جلسات استانی خود را در شهرستان های مختلف برگزار می کند و چرا هزینه انتقال جلسات هیئت دولت را به بیت المال تحمیل می نماید.
این مسئله در حالی بود که شاهدان عینی حتی کسانی که مخالف این سفر ها بوده و بر هزینه بری آن ها بسیار می تاختند وقتی از نزدیک نیاز استان های دور افتاده کشور را به حضور مسئولین و بازدید از نزدیک آن ها از مشکلات این شهر ها مشاهده می کردند به این نوع آوری دولت نهم آفرین می گفتند.
همچنین حضور مسئولین رده اول کشور در میان مردمی که از حضور مسئولین تنها به دیدن اسامی مسئولین و رای به آن ها و و سپس مشاهده تصاویر مسئولین انتخاب شده در تلوزیون قانع و راضی بوده و حتی تصور نمی کردند که محل زندگی آن ها به مکانی برای گرفتن تصمیمات بزرگ کشوری مبدل شده و دیسیپلین پذیرایی از میهمانان حتی خارجی را داشته باشد .
پس به وقوع پیوستن این مسئله این مردم دارای احساس غروری دیگر شده و این در مصاحبه ها و اظهار نظرات متفاوت مردم استان های مختلف کشور در خصوص مسایل استانی و سفرهای هیئت دولت کاملا مشهود می باشد.
این که دولت بتواند تمامی ظرفیت تصمیم گیری برای هر بخش از کشور را با تحمل مشقت سفر در همان بخش گرفته و این کار را با مشاهده مستقیم مشکلات و نقاط فرصت و ضعف آن ها و بدون استناد به گزارشات ارسالی از مسئولین این استان ها گرفته و سعی در نزدیکی بیشتر به لایه های زیرن و محروم تر از مرکز کشور نماید پدیده مهمی است که باید در موردآن تامل بیشتری شود.
● همه مسایل زنجیره وار بهم متصل هستند
در طی سال های اخیر حجم مهاجرت های بی رویه به کشور در حالی اتفاق می افتاد که بسیاری از این مهاجرین، دلیل را خود برای ترک کاشانه ، نه در دستیابی به زرق وبرق های پوشالی زندگی در پایتخت، بلکه در جستجوی امکاناتی جهت زندگی حداقلی مانند داشتن یک شغل حداقلی،برخورداری از یک ورزشگاه ساده،حتی داشتن یک امکان رفاهی مثل یک پارک برای حضور خانوادگی در آن ویا مسایل عجیبی از نظر زندگی شهری مانند داشتن حداقل یک درمانگاه نیمه مجهز عنوان می کنند.
این در حالی است که جمعیت تهران طی سال های گذشته باعث حرکت بسیاری از ساکنین به حاشیه تهران و گسترش شهرک های حاشیه ای دورتر از شهر به میزان قابل توجهی شده است.
ایده انتقال پایتخت و جلوگیری از تمرکز امکانات در تهران نیز با کاهش این رویکرد مطرح شد اما با توجه به حجم سنگین بدنه دولت این مسئله عملا راه به جایی نبرد زیرا هزینه های بسیاری را به کشور تحمیل می کرد.
حضور دولت نهم در استان هاو ایجاد کارگروه های ویژه ای بدین منظور برای حرکت بر روی ریل های توسعه کشور تنها راه حل عملی از میان بردن تمرکز گرایی در مراکز استان ها و به ویژه پایتخت بود.
وقتی وزرایی که برای بدنه اجرایی کشور بایستی تصمیم گیری کنند از مسایل و مشکلات و حتی از فرصت های هر شهرستان کشور به صورت حضوری مطلع می شدند،بیش از قبل در گرفتن تصمیمات با نگاه ملی و نه فقط بخشی موفق عمل کردند.از سوی دیگر سفر های استانی در بعد دستاوردها و نقاط مثبت خود این اهمیت را داشته است که بتوان از آن تحت عنوان ابزاری برای تزریق امید و ماندگاری مردم در استان های محل تولدشان و تلاش برای توسعه استان ها یاد کرد که به صورت جدی و تامین نتیجه می تواند از مهاجرت ساکنین شهرستان ها به روستاها جلوگیری کردهو از نیروی انسانی موجود در کشور با جای استفاده های بی هورده در فضای اشباع شهری ،در فضایی جوان گرا بهره برداری کرد.
● آمار سفرهای استانی در دو دوره آماری مطلوب بوده است
اجرایی شدن درصد بالایی از مصوبات استانی از ۶۱۰۰ مصوبه استانی دولت نقطه مهمی در کارنامه کشور و نه صرفا دولت نهم است.
در دور اول سفرهای استانی به ۳۰ استان و بازدید از ۳۳۶ شهرستان، تشکیل ۷۸۰ جلسه هماهنگی با بیش از ۲۹۰۰۰ نفر ـ ساعت کار کارشناسی برای مصوبات استانی، برگزاری ۱۲۰۰۰ نفر ـ ساعت جلسه استانی و اجرایی شدن بیش از ۹۰ درصد از ۶۱۰۰ مصوبه استانی دولت در دور اول سفرهای استانی بوده است.
و دور دوم سفرهای برای پی گیری مصوبات دور اول و همچنین اصلاح برخی از آن ها به همراه اتخاذ تصمیمات جدید برای آن ها از برنانه های جدید دولت است که تا به ۲۶ سفر در دور دوم نیز تکمیل شده است.در دوره اول سفر های استانی هیئت دولت به صورت میانگین هر ۱۹ روز یک سفر انجام شده است.
در این سفرها مجموعا ۳۳۶ شهرستان از ۳۰ استان کشور توسط هیئت دولت بازدید شدو با احتساب ۴ جلسه هیئت دولت در تهران ،کابینه نهم مجموعا ۳۳ جلسه استانی را در دور اول تجربه کرد.
بیشترین مصوبات در استان تهران ۳۴۸ مورد، فارس ۳۱۱ مورد و کمترین قم ۱۰۰ مورد و هرمزگان ۱۳۰ مورد را شامل می شود.همچنین بیشترین مصوبات را وزارت نیرو ۳۷۸ ،وزارت بهداشت ۳۵۴ ، راه و ترابری ۳۲۴ و کمترین را وزارت امور خارجه ۷ مورد از آن خود کردند.
● دور دوم سفرهای استانی با برنامه ریزی جدید:
در دور دوم سفرهای استانی دولت نهم، اعضای کابینه دولت برای بررسی مصوبات دور اول و مسائل و مشکلات هر شهرستان و نهایتاً اتخاذ تصمیم براساس اصل ۱۲۷ قانون اساسی و اختیارات حوزه کاری اقدام می‌نمایند.
تا به حال ۲۶ سفر از دور دوم سفرهای استانی انجام شده است که تعداد باقی مانده این سفرها شامل استان هایفارس ، سمنان، قزوین و تهران است که گفته می شود تا قبل از انتخابات دوره دهم ریاست جمهوری بوسیله دولت نهم به پایان خواهدرسید.
● انتقادات؛کمبود کار کارشناسی ؟هزینه بری؟اصلاح الگوی مصرف
برخی از انتقاداتی که به سفر های استانی هیئت دولت گرفته می شود در راستای مسایل سیاسی است و برخی دیگر از منظرو دیدگاه های مخالف اقتصادی و اجتماعی صورت می گیرد.
در واقع آن چه مسلم است بسیاری از تبعات مثبت سفرهای استانی هیئت دولت به مذاق برخی ها خوش نمی آیدو دم از مخالفت در مورد آن می زنند اما برخی دیگر از خرده گیری ها از هم فکران اصولگرای دولت است که باید مورد تامل جدی تر دولت مردان قرار گرفته و در مقابل آن ها شفاف سازی شود.
در این میان حتی انتقادات تا جایی پیش رفت که در اواخر سال گذشته طرح تحقیق و تفحص ها از سفرهای استانی به عنوان مهمترین و برجسته ترین نماد انتقادی از این سفر ها در مجلس مطرح شد که تا به حال البته صورت عمل به خود نگرفته است.
برخی این طرح را سیاسی و برخی دیگر آن را در جهت رفع سوءتفاهمات و برخی دیگر در جهت جلوگیری از اقدامات دولت دراین باب ارزیابی میکنند.
حجت الاسلام غلامرضا مصباحی مقدمدر این زمینه معتقد است که اگرهیات دولت می‌خواهد به یک شهرستان سفر کند باید حداقل نیروی انسانی را برای محافظت و کار اداری با خود ببرد، نباید به‌گونه‌ای باشد که یک هزینه سنگین روی منابع عمومی کشور بگذارد.
رییس کمیسیون اقتصادی مجلس با تاکید براین که نامگذاری سال اصلاح الگوی مصرف از سوی رهبری با شروع آن از دولت باید آغاز شود گفت: اگردولت بتواند هزینه خود را مهار کند و جلوی ریخت‌و‌پاش خود را بگیرد به مردم الگوی مصرف می‌دهد. تشریفات و رفت‌و آمدها باید کاهش یابد و مثلا اگرهیات دولت می‌خواهد به یک شهرستان برود به اندازه حداقل باید نیروی انسانی برای محافظت و کار اداری ببرد، نباید بگونه‌ای باشد که یک هزینه سنگین روی منابع عمومی کشور بگذارد .
حسن روحانی هفت اشکال را در سفرهای استانی هیئت دولت وارد دانست و گفت: تصمیم‌گیری‌ها و مصوبات فله‌ای که نمونه آن ٢٠٠ مصوبه ظرف ٢ ساعت می‌باشد، بی‌خاصیت کردن مدیران محلی و استانداران در برنامه‌ریزی‌های کلان استان خود، افراط در رودرویی با مردم که تبدیل به تظاهر می شود و تحمیل هزینه‌های اضافی بر بودجه کشور از جمله اشکالات عمده سفرهای استانی در دولت نهم است که بایستی هر چه زودتر برطرف گردد.
دبیر اسبق شورای عالی امنیت ملی کشور سفرهای استانی با اشاره بر این که آثار مثبتی هم بر سفرهای استانی هیئت دولت مترتب است در خصوص انتقاد از این سفر های و عوامل ضعف آن تاکید کرد:
۱) مداخله در تصمیم‌های منطقه‌ای که توسط مدیران منطقه‌ای طراحی و برنامه ریزی شده است،
۲) تصمیم‌گیری‌ها و مصوبات فله‌ای که نمونه آن ٢٠٠ مصوبه ظرف ٢ ساعت می‌باشد.
۳) بی‌خاصیت کردن مدیران محلی و استانداران در برنامه‌ریزی‌های کلان استان خود.
۴) بی‌اعتمادی سیستم مرکزی از مدیران منطقه‌ای است که مدیر رده ٢ و ٣ هرگونه تصمیم‌گیری را منوط به تصمیم‌های استانی می‌کند.
۵) رو در رو بودن با مردم بسیار مطلوب است اما زمانی که تبدیل به افراط بشود تبدیل به تظاهر می‌گردد.
۶) هزینه‌های اضافی بر بودجه کشور تحمیل می‌کند. طبق برآوردها در هر سفر استانی بین ٥ تا ٨ میلیارد تومان هزینه میشود.
۷) تأخیر در اجرای پروژه‌ها بسیاری از پروژه‌های آماده اجرا، معطل می‌ماند تا سفر استانی انجام شود و در تصمیمات آن سفر گنجانده شود و بعد از آن اجرا شود.
داریوش قنبری عضو فراکسیون اقلیت مجلس هشتم گفت: باید مشخص شود چرا نتیجه بارز این سفرها کوله باری از وعده های محقق نشده است. دلیل حساسیت اخیر نمایندگان به اجرایی نشدن مصوبات دولت در سفرهای استانی گلایه های مردم در حوزه های انتخابیه شان است. گروهی از نمایندگان اظهار می کنند دیگر نمی توانند پاسخگوی سوالات پیاپی مردم در مورد اجرایی نشدن وعده های دولت نهم باشند. از سویی گروهی از نمایندگان بررسی هایی را در مورد جزییات این مصوبات انجام دادند که بر اساس آن مشخص شده برخی از مصوبات دولت نهم مغایر با قانون بودجه و حتی قانون برنامه است.
البته گروهی از نمایندگان حامی دولت به شدت معترض هستند این طرح یک طرح سیاسی است که مخالفان دولت نهم آن را رقم زده اند. اما حداقل ۱۸ نماینده مجلس که این طرح را امضا کردند و مصر هستند اگر ایرادی بر سفرهای استانی نیست و دولت بر صورت نگرفتن اقدامات غیرقانونی در طول این سفرها باور دارد، چه ابایی از این بررسی وجود دارد؟ داریوش قنبری روز گذشته تاکید کرد برای مجلس این ابهام وجود دارد که پول هایی که در این سفرها خرج شده با چه حساب و کتابی بوده است؛ اول از همه این اعتبارات هزینه شده در سفرها از طریق چه منبعی تامین شده و پس از آن این پول ها با چه منطقی خرج شده است؟
● نباید اجازه ایجاد شائبه تبلیغاتی بودن سفرها را داد
پیمان فروزش نماینده مردم زاهدان در مجلس شورای اسلامی گفت: بدون مرزبندی سیاسی، حداقل اخلاق اسلامی حکم می کند از بودجه بیت المال در مسیرهایی هزینه نشود که در نزدیکی به انتخابات ریاست جمهوری شائبه تبلیغاتی بودن آن از این اقدام برداشت شود.
● نگاه مصرفی و تبلیغاتی به سفرهای استانی کمال بی انصافی است
مرتضی تمدن استاندار تهران در باره انتقاداتی که به سفرهای استانی گرفته می شودگفت:مگر دولت به جز خدمت به خلق در سفرهای استانی چه اقدامی می کند که برخی از نمایندگان از این سفرها تا به این حد انتقاد می کنند.
این یک خدمت صادقانه از طرف دولت است.
● سفرهای استانی و سرمشق های جدید
سفرهای استانی دولت نهم از همان ابتدا با وجود تمامی انتقاداتی که بر آن ها وارد شده بود یک نکته را در تبعات خود داشت و آن الگوگیری برخی دیگر از مسئولین وسران قوا از این مسئله و تمرکز بر نتایج مثبت مادی و معنوی آن در میان اقشار مختلف کشور و این مسئله تا جایی پیش رفت که حتی برخی از افراد برجسته جناح هم فکر ویا مقابل دولت نیز این مسئله را سرلوحه خود قرار دادند و از آن برایارتباط چهره به چهره با مردم نقاطمختلف کشور استفاده کردند.
به نظر می رسد که برخی انتقادات مبنی بر هزینه بر بودن اسکان هیئت دولت واسراف در این سفرها از نظر برخی ازمنتقدین هم دارای وجهه مناسبی نباشد زیرا یک حساب سرانگشتی برای مقایسه فواید و مضرات حضور بدنه ولت در کشور و اکتفا نکردن اعضای تصمیم گیر اجرایی در هر دولتی برنظرات استانداران و مسئولین محلی وحضوردرمیان مردم نقاط مختلف کشور برای تصمیم گیری در خصوص مسایل استانی آن ها از اهمیت زیادی در ایجاد اعتماد به نفس و ماندگاری آن ها در جهت عدم مهاجرت به مراکز استان ها برخوردار است که توسعه شهرها از طریق ایجاد حس باور در میان جوانان و متخصصین فارغ التحصیل آن ها و ایجاد زمینه برای حضورپرشور آن ها برای آبادانی منطقه شان موجب برکات زیادی درپیشرفت کشور است که این مسئله ازاهمیت فوق العاده ای برخوردار است و حتی به فرض پذیرش اینکه این سفرها هزینه زا است نمی توان به آن به عنوان یک هزینه هدررفته نگریست و در واقع این هزینه به نوعی، هزینه سرمایه گذاری بلند مدت برای رفع مسایل و چالش هایی است که دامن کشور را به دلیل هم گون بودن تمامی بخش ها از جهت توعه گرفته است و باید زودتر به داد آن رسید.

مریم هدیه لو

منبع : خبرگزاری موج