اینجا مرکز انرژی جهان است

در دورافتاده ترین نقطه ایران، روستایی در نزدیکی دریا و در حاشیه خلیج فارس، صاحب موقعیتی شده که یکی از بزرگترین ذخایر گازی جهان را در خود جای داده است. نام این روستا که اکنون دیگر شهری شده عسلویه است.
● مکان و موقعیت عسلویه
عسلویه در شرق استان بوشهر، در حاشیه خلیج فارس در ۳۰۰ کیلومتری شرق بندر بوشهر و
۵۷۰ کیلومتری غرب بندرعباس واقع است که از شمال با استان فارس، از شرق به هرمزگان و از غرب به خوزستان و کهگیلویه و بویراحمد ارتباط دارد. عسلویه حدود ۱۰۰ کیلومتر با حوزه گازی پارس جنوبی که در میان خلیج فارس واقع شده (دنباله حوزه گنبد شمالی قطر) فاصله دارد. در دل این منطقه دو میدان بزرگ ذخایر عظیم گازی نهفته است. آب های نیلگون خلیج فارس در زیر امواج خود و در شعاع ۱۰۰ تا ۱۲۰ کیلومتری از ساحل، میدان عظیم پارس را در خود نهان کرده که قسمتی از آن (پارس شمالی) کاملاً در خاک ایران و بخشی از آن (پارس جنوبی) با کشور قطر مشترک است.
● میدان گازی پارس شمالی
اگرچه براساس برخی گزارش ها کشف میدان گازی پارس شمالی به اوایل دهه چهل شمسی برمی گردد اما بسیاری از کارشناسان براین باورند که هنوز میزان دقیق ذخایر این میدان مشخص نشده است. این میدان که در فاصله ۱۲۰ کیلومتری جنوب شرقی بوشهر و در عمق
۲ تا ۳۰ متری آبهای خلیج فارس واقع شده دارای ۷ تریلیون مترمکعب گاز است.
اقدامات اکتشافی در این میدان از سال ۱۳۴۲ شمسی با انجام لرزه نگاری آغاز و اولین چاه اکتشافی آن در سال ۱۳۴۵ شمسی تکمیل گردید. اولین طراحی به منظور بهره برداری از این میدان در سال ۱۹۷۷ میلادی مورد تأیید واقع شد که پس از حفاری ۱۷ حلقه چاه و نصب ۲۶ عدد سکوی دریایی به دلیل وقوع انقلاب و آغاز جنگ تحمیلی ادامه طرح متوقف شد. پس از پایان جنگ و آغاز سازندگی مدیران مربوطه بیشترین توجه خود را به پارس جنوبی که میدان مشترک با قطر است معطوف کردند زیرا برداشت قطر از آن میدان با چنان سرعتی انجام می گرفت که نگرانی از مهاجرت گاز ایران به قطر را پیش کشید. به این دلیل تمام تلاش مسئولین به بهره برداری از پارس جنوبی معطوف شد تا اینکه در سال جاری و در ذیل تبصره یازده قانون بودجه طرح احیا میدان گازی پارس شمالی مجدداً مطرح شد. در این میان چین نیز با پیشنهاد ۳۵ میلیارد دلاری برای سرمایه اولیه توسعه پارس شمالی به میدان آمد. پیش بینی می شود که در پارس شمالی نیز ۱۴ فاز پالایشگاهی به مانند پارس جنوبی ایجاد شود. اگرچه پارس شمالی امسال در قانون بودجه به طور مشخص آورده شده اما دستور مطالعات مجدد آن سال گذشته صادر شده است. هنوز متولی اصلی پارس شمالی مشخص نشده با این حال بخشی از امور مربوط به اراضی شناسایی و مطالعات کلی و مشخصات جغرافیایی صورت گرفته و قرار است چینی ها در احداث پالایشگاه و تولید فعالیت کنند.
● میدان گازی پارس جنوبی
هرچه پارس شمالی کمتر توسعه یافته و رونق گرفته درعوض پارس جنوبی با سرعت گسترش می یابد. مساحت این میدان ۹۷۰۰ کیلومتر مربع است که سهم متعلق به ایران ۳۷۰۰ کیلومترمربع وسعت دارد. این مخزن در لایه ای به ضخامت ۴۵۰ متر و در عمق حدود ۳۰۰۰ متری زیر کف دریا قرار دارد. این بخش از میدان دارای ۱۴ تریلیون مترمکعب گاز به همراه ۱۸ میلیارد بشکه میعانات گازی است که حدود ۵۰ درصد از ذخایر گازی کشور و حدود ۸ درصد از ذخایر شناخته شده جهان را به خود اختصاص داده است.
توسعه میدان گازی پارس جنوبی به منظور تأمین تقاضای روبه رشد گاز طبیعی، تزریق به میادین نفتی، صادرات گاز و میعانات گازی به عنوان خوراک پتروشیمی صورت می پذیرد. بنادر عسلویه و تمبک در ۲۷۰ و ۲۲۰ کیلومتری جنوب شرقی بوشهر به عنوان منطقه ساحلی برای ایجاد تأسیسات خشکی و توسعه مرحله ای این میدان انتخاب شده اند.
توسعه میدان گازی پارس جنوبی با توجه به عظمت طرح ها و نیاز به فضای بیشتر در دو منطقه انجام می شود. اول سایت یک واقع در عسلویه و نخل تقی و دوم سایت دو واقع در تنبک، این منطقه در ۶۰ کیلومتری عسلویه به طرف کنگان واقع است.
● فرآورده های نفتی پارس جنوبی
میدان پارس جنوبی صرفاً گاز نیست بلکه دارای لایه های نفتی نیز هست. مجری توسعه و بهره برداری لایه های نفتی شرکت پتروایران است که از اواخر سال ۸۳ فعالیت خود را آغاز کرده است.
بهره برداری از نفت این میدان در دو مرحله صورت می گیرد. در مرحله اول این طرح که پیش بینی می شود در مدت ۲۶ ماه اجرا شود روزانه ۳۵۰۰۰ بشکه نفت تولید خواهد شد. پس از اجرای مرحله اول طرح و بررسی رفتار میدان، در صورت اقتصادی بودن، مرحله دوم توسعه میدان به منظور تولید روزانه ۵۴۰۰۰ بشکه نفت اجرا خواهد شد.
● معرفی فازهای ۲۴ گانه پارس جنوبی
پارس جنوبی به عنوان بزرگترین میدان گازی ایران در ۲۴ فاز برنامه ریزی شده که ۵ فاز آن به بهره برداری کامل رسیده، فازهای ۶ ، ۷ و ۸ در مراحل نهایی است و فازهای ۹ و ۱۰ نیز بیش از ۷۰ درصد پیشرفت فیزیکی داشته اند. در ادامه مختصات کلی فازهای ۲۴ گانه معرفی می شود.
۱) فاز ۱
طرح توسعه فاز یک به منظور برداشت روزانه ۲۸ میلیون متر مکعب گاز طبیعی طراحی و اجرا گردیده است.
اهداف این طرح عبارتند از:
ـ تولید روزانه ۲۵ میلیون متر مکعب گاز طبیعی
ـ تولید روزانه ۴۰ هزار بشکه میعانات گازی
ـ تولید روزانه ۲۰۰ تن گوگرد
▪ تأسیسات دریایی
تأسیسات دریایی این فاز در فاصله حدود ۱۰۵ کیلومتری از ساحل بندر عسلویه قرار دارد و شامل؛
۲ سکوی تولید با ۱۲ حلقه چاه، یک سکوی فرآورش، یک سکوی مسکونی برای اسکان ۹۲ نفر، مشعل، خط لوله زیر دریایی ۱۸ اینچ به طول تقریبی ۵‎/۵ کیلومتر جهت انتقال گاز از سکوی تولید به سکوی فرآورش، خط لوله ۳۲ اینچ زیردریایی به طول ۱۰۵ کیلومتر جهت انتقال گاز و مایعات گازی به پالایشگاه ساحلی و خط لوله ۳۰ اینچ صادرات میعانات گازی به طول
۳ کیلومتر و ترمینال گوی شناوری (SBM) است. نحوه انتقال گاز و میعانات گازی به صورت ۲ فازه است.
▪ تأسیسات ساحلی
تأسیسات ساحلی این فاز شامل؛ واحدهای دریافت و جداسازی گاز و میعانات گازی، تثبیت میعانات گازی، شیرین سازی، نم زدایی، مرکپتان زدایی، تنظیم نقطه شبنم و تراکم گاز جهت انتقال و بازیافت و همچنین دانه بندی گوگرد است. طرح توسعه فاز یک میدان گازی پارس جنوبی در بهمن ۱۳۷۶ به شرکت پتروپارس در قالب بیع متقابل واگذار گردید و در آبان ماه ۱۳۸۳ توسط خاتمی رئیس جمهور وقت رسماً مورد بهره برداری قرار گرفت.
۲) فازهای ۲ و ۳
طرح توسعه فازهای ۲ و ۳ به منظور تولید روزانه ۵۶ میلیون متر مکعب گاز از مخزن طراحی و اجرا گردیده است.
هدف از توسعه این فازها عبارتند از:
ـ تولید روزانه ۵۰ میلیون متر مکعب گاز طبیعی
ـ تولید روزانه ۸۰ هزار بشکه میعانات گازی
ـ تولید روزانه ۴۰۰ تن گوگرد
نحوه انتقال گاز و میعانات گازی از سکوهای دریایی به پالایشگاه ساحلی به صورت ۳ فازه است.
▪ تأسیسات دریایی
ـ ۲ سکوی تولید و برداشت گاز از ۲۰ حلقه چاه
ـ ۲ رشته خط لوله زیر دریایی ۳۲ اینچ انتقال گاز به پالایشگاه خشکی
ـ ۲ رشته خط لوله ۴‎/۵ اینچی تزریق منو اتیلن گلایکول (MEG)
▪ تأسیسات ساحلی
پالایشگاه فازهای ۲ و ۳ در زمینی به مساحت ۱۵۰ هکتار احداث گردیده است و شامل موارد زیر است:
ـ ۴ واحد دریافت و جداسازی گاز و میعانات گازی
ـ تثبیت میعانات گازی
ـ شیرین سازی
ـ نم زدایی
ـ تنظیم نقطه شبنم، مرکپتان زدایی و تراکم گاز جهت انتقال
ـ بازیافت و دانه بندی گوگرد
ـ واحد احیای منواتیلن گلایکول (MEG)
عملیات توسعه فازهای ۲ و ۳ در مهرماه ۱۳۷۶ به گروه توتال پارس جنوبی با سهم ۴۰ درصد، و به عنوان متصدی اصلی توسعه و شرکت های گاز پروم روسیه و پتروناس مالزی هر یک با ۳۰ درصد سهم واگذار گردید.
بهره برداری از این پالایشگاه در بهمن ماه ۱۳۸۱ توسط خاتمی رئیس جمهور وقت رسماً آغاز گردید.
۳) فازهای ۴ و ۵
طرح توسعه فازهای ۴ و ۵ به منظور تولید روزانه ۵۶ میلیون متر مکعب گاز از مخزن طراحی و اجرا گردیده است.
هدف از توسعه فازهای ۴ و ۵ عبارتند از:
ـ تولید روزانه ۵۰ میلیون متر مکعب گاز طبیعی
ـ تولید روزانه ۸۰ هزار بشکه میعانات گازی
ـ تولید سالیانه یک میلیون تن اتان (به عنوان خوراک پتروشیمی)
ـ تولید سالیانه یک میلیون و پنجاه هزار تن گاز مایع (پروپان و بوتان) «LPG» به منظور صادرات
ـ تولید روزانه چهارصد تن گوگرد
▪ تأسیسات دریایی فازهای ۴ و ۵ عبارتند از:
ـ ۲ سکوی تولید در فاصله حدود یکصد کیلومتری از ساحل دارای ۲۴ حلقه چاه
ـ ۲ رشته خط لوله ۳۲ اینچ دریایی به منظور انتقال گاز به پالایشگاه ساحلی
ـ ۲ رشته خط لوله ۴‎/۵ اینچی انتقال محلول گلایکول
▪ تأسیسات ساحلی فاز های ۴ و ۵ عبارتند از:
ـ یک رشته خط لوله ۵۶ اینچ به طول ۶۷ کیلومتر جهت انتقال گاز به خط لوله سراسری گاز کشور
ـ یک رشته خط لوله ۳۰ اینچ ارسال میعانات گازی از مخازن به ایستگاه اندازه گیری میعانات
ـ واحدهای دریافت و جداسازی گاز و میعانات گازی، تثبیت میعانات گازی، شیرین سازی و نم زدایی
ـ تنظیم نقطه شبنم، مرکپتان زدایی و تراکم گاز جهت انتقال
ـ بازیافت و دانه بندی گوگرد
ـ واحد احیای منواتیلن گلایکول
عملیات توسعه این فازها در مردادماه سال ۱۳۷۹ به کنسرسیومی متشکل از شرکت های انی ایتالیا به میزان ۶۰ درصد، پترو پارس به میزان ۲۰ درصد، و نیکو به میزان ۲۰ درصد، واگذار شد. بهره برداری رسمی از این پالایشگاه در ۲۷ فروردین ۱۳۸۴ با حضور ریاست جمهوری اسلامی ایران آغاز گردید.
۴) فازهای ۶ ، ۷ و ۸
طرح توسعه فازهای ۶ ، ۷ و ۸ به منظور تولید روزانه ۱۰۴ میلیون متر مکعب گاز ترش و خشک از مخزن طراحی و مراحل نهایی ساخت خود را طی می کند.
▪ هدف از توسعه فازهای ۶ ، ۷ و ۸ عبارتند از:
- تولید روزانه ۱۰۴ میلیون متر مکعب گاز ترش و خشک
- تولید روزانه ۱۵۸ هزار بشکه میعانات گازی
- تولید سالیانه ۱‎/۶ میلیون تن گاز مایع (پروپان و بوتان) LPG جهت صادرات.
گاز ترش تولیدی از این فازها از طریق یک خط لوله ۵۱۲ کیلومتری به میدان نفتی آغاجاری در خوزستان انتقال و به منظور ازدیاد ضریب برداشت نفت از مخزن به این میادین تزریق می گردد.
▪ تأسیسات دریایی این فازها عبارتند از:
- سه سکوی تولید و حفاری ۳۰ حلقه چاه
- سه رشته خط لوله ۲۲ اینچ دریایی به منظور انتقال گاز به پالایشگاه ساحلی هر کدام به طول ۱۰۵ کیلومتر
- سه رشته خط لوله ۴‎/۵ اینچی انتقال محلول گلایکول
- دومین ترمینال گوی شناور (SBM) به منظور صادرات میعانات گازی
- یک رشته خط لوله ۳۰ اینچ دریایی به طول ۵‎/۴ کیلومتر برای انتقال میعانات گازی به گوی شناور
▪ تأسیسات ساحلی این فازها عبارتند از:
واحدهای دریافت و جداسازی گاز و میعانات گازی، تثبیت میعانات گازی، نم زدایی گاز، استحصال گاز مایع، تنظیم نقطه شبنم و تراکم گاز و تغلیظ محلول گلایکول جهت ارسال به تأسیسات دریایی
عملیات توسعه فازهای ۶ ، ۷ و ۸ میدان گازی پارس جنوبی در تیرماه ۱۳۷۹ به شرکت پتروپارس واگذار شد.
▪ طرح شیرین سازی گاز پالایشگاه فازهای ۶ ، ۷ و ۸:
با توجه به برنامه ریزی های به عمل آمده به منظور پاسخگویی به نیاز مصارف داخلی کشور، تأسیساتی در کنار پالایشگاه فازهای ۶ ، ۷ و ۸ احداث تا قسمتی از گاز تولیدی این پالایشگاه را شیرین نماید. به همین منظور ۴ واحد شیرین سازی و فرآوری گاز احداث و روزانه ۴۰۰۰ میلیون فوت مکعب از گاز تولیدی شیرین و فرآوری می گردد. گاز شیرین شده سپس از طریق خط لوله احداثی به شبکه مصرف داخلی و یا به میادین نفتی برای تزریق ارسال خواهد شد. طرح استحصال اتان از کل گاز شیرین تولیدی این فازها به میزان ۲‎/۵ میلیون تن در سال نیز در مرحله مطالعه است.
۵) فازهای ۹ و ۱۰
طرح توسعه فازهای ۹ و ۱۰ به منظور تولید روزانه ۵۶ میلیون مترمکعب گاز از مخزن طراحی و در حال اجرا است.
▪ هدف از توسعه فازهای ۹ و ۱۰ عبارتند از:
- تولید روزانه ۵۰ میلیون متر مکعب گاز طبیعی
- تولید روزانه ۸۰ هزار بشکه میعانات گازی
- تولید سالیانه یک میلیون تن اتان
- تولید سالیانه یک میلیون و پنجاه هزار تن گاز مایع پروپان و بوتان LPG
- تولید روزانه چهارصد تن گوگرد
▪ تأسیسات دریایی این فازها عبارتند از:
- دو سکوی دریایی تولید گاز در فاصله ۱۰۵ کیلومتری از ساحل شامل حفاری ۲۴ حلقه چاه
- دو خط لوله ۳۲ اینچ دریایی به منظور انتقال گاز به پالایشگاه ساحلی
- دو رشته خط لوله ۴‎/۵ اینچی انتقال گلایکول
▪ تأسیسات ساحلی این فازها عبارتند از:
واحدهای دریافت و جداسازی گاز و میعانات گازی، تثبیت میعانات گازی، شیرین سازی و نم زدایی گاز، تبرید گاز و جداسازی گاز طبیعی، اتان، پروپان و بوتان، مرکپتان زدایی و تراکم گاز جهت انتقال، واحد بازیافت و دانه بندی گوگرد، واحد احیای منواتیلن گلایکول.
عملیات توسعه این فازها در شهریورماه ۱۳۸۱ به مشارکت شرکت های GS کره جنوبی، شرکت مهندسی و ساختمان صنایع نفت OIEC و شرکت مهندسی و ساخت تأسیسات دریایی ایران IOEC واگذار شد.
تأمین مالی این پروژه به صورت فاینانس توسط شرکت ملی نفت ایران است و بهره برداری از مرحله اول آن اواسط سال ۱۳۸۶ پیش بینی شده است.
۶) فاز ۱۱
طرح توسعه فاز ۱۱ به منظور تأمین گازترش مورد نیاز واحد Pars LNG طراحی و اجرا خواهد شد.
▪ مشخصات فنی پروژه
- تولید گاز از میدان پارس جنوبی به میزان ۲۰۰۰ میلیون فوت مکعب استاندارد در روز
- گاز ترش استحصالی جهت خوراک واحدهای LNG به میزان ۱۹۰۰ میلیون فوت مکعب استاندارد در روز
- استحصال میعانات گازی سنگین به میزان ۷۰ هزار بشکه در روز
تأسیسات دریایی این طرح عبارتند از:
- دو سکوی تولید شامل حفاری ۲۰ حلقه چاه
- دو خط لوله ۳۲ اینچ دریایی انتقال گاز ترش به ساحل
- دو خط لوله ۴‎/۵ اینچ انتقال محلول منواتیلن گلایکول
- خطوط فیبر نوری به منظور ارتباط تأسیسات دریایی و خشکی با یکدیگر و همچنین با دیگر فازهای پارس جنوبی
▪ تأسیسات ساحلی این طرح عبارتند از:
- واحد سیلابه گیر و جداکننده میعانات گازی و آب
- واحد ذخیره سازی میعانات گازی
- واحد احیای منواتیلن گلایکول
تأسیسات ساحلی این طرح در فاصله حدود یکصد و سی و پنج کیلومتری از دریا و در بندرتمبک احداث می گردد. طرح توسعه این فاز به صورت قرارداد بیع متقابل و به مشارکت شرکت های توتال و پتروناس واگذار گردیده است.
۷) فاز ۱۲
طرح توسعه فاز ۱۲ به منظور تولید روزانه ۳۰۰۰ میلیون فوت مکعب گاز از مخزن طراحی و اجرا خواهد شد.
هدف از توسعه این فاز عبارت است از:
- تولید روزانه ۷۸ میلیون مترمکعب گاز طبیعی جهت تزریق به خط IGAT۶ (خط لوله ششم گاز کشور) و یا تحویل بخشی از آن به صورت غنی و ترش به واحدهای مایع سازی گاز (IRANLNG).
- تولید روزانه ۱۱۰۰۰۰ بشکه میعانات گازی سنگین.
- تولید روزانه ۷۵۰ تن گوگرد دانه بندی شده.
▪ تأسیسات دریایی این طرح عبارتند از:
۳ سکوی مستقل هر یک مجهز به تأسیسات زیر خواهد بود:
- ۱۲ حلقه چاه جهت تولید ۱۰۰۰ میلیون فوت مکعب گاز در روز.
- تفکیک کننده ۳ فازه (گاز، مایعات، آب) جهت آزمایش چاه ها.
- ۲ واحد تفکیک کننده ۳ فازه (گاز، مایعات، آب) جهت جداسازی آب.
- تصفیه کننده آب های آلوده به مواد نفتی قبل از تخیله به دریا.
- سکوی مشعل سه پایه در فاصله ۱۶۰ متری از سکوی اصلی جهت تخلیه اضطراری.
- یک خط لوله دریایی ۳۲ اینچی به طول ۱۳۵ کیلومتر جهت انتقال گاز تولیدی به پالایشگاه.
- یک خط لوله دریایی ۴‎/۵ اینچی انتقال محلول گلایکول.
▪ تأسیسات ساحلی این طرح عبارتند از:
- واحدهای دریافت و جداسازی گاز و مایعات، تثبیت میعانات گازی.
- ۶ ردیف تصفیه گاز هر یک شامل واحدهای شیرین سازی، نم زدایی، تنظیم نقطه شبنم و مرکاپتان زدایی هر یک به ظرفیت پالایش ۵۰۰ میلیون فوت مکعب در روز.
- واحد تراکم گاز جهت انتقال.
- استحصال و دانه بندی گوگرد.
- واحد احیای منواتیلن گلایکول.
- سرویس های جانبی شامل برق، بخار، آب و سرویس های متفرقه از قبیل نیتروژن، هوا و غیره.
- تصفیه آب های صنعتی و فاضلاب.
- سیستم های مشعل جهت تخلیه اضطراری.
- سیستم سوخت گاز و دیزل پالایشگاه.
- سیستم آب آتش نشانی (مخزن و تلمبه ها و شبکه).
- اتاق های کنترل، پست های برق، آزمایشگاه، انبار، کارگاه، دفاتر و غیره.
- ۴ مخزن جهت ذخیره و صادرات میعانات گازی.
طرح توسعه این فاز در تاریخ ۸۴‎/۵‎/۲ به شرکت پتروپارس واگذار گردید.
۸) فازهای ۱۳ و ۱۴
طرح توسعه فازهای ۱۳ و ۱۴ به منظور تأمین گاز ترش مورد نیاز واحد PERSIAN LNG طراحی و اجرا خواهد شد.
▪ مشخصات فنی پروژه:
- تولید گاز از میدان پارس جنوبی به میزان ۳۰۰۰ میلیون فوت مکعب استاندارد در روز.
- گاز ترش استحصالی جهت خوراک واحدهای LNG به میزان ۲۸۰۰ میلیون فوت مکعب استاندارد در روز.
- استحصال میعانات گازی سنگین به میزان ۱۰۵ هزار بشکه در روز.
▪ تأسیسات دریایی این طرح عبارتند از:
- ۴ سکوی تولید شامل حفاری ۳۴ حلقه چاه.
- ۲ خط لوله ۳۲ اینچ دریایی انتقال گاز به طول ۱۳۵ کیلومتر جهت انتقال گاز فاز ۱۳ به پالایشگاه خشکی.
- ۴ خط لوله ۴‎/۵ اینچ انتقال محلول گلایکول.
- یک خط لوله ۳۲ اینچ دریایی به طول ۱۲۸ کیلومتر جهت انتقال گاز فاز ۱۴ به پالایشگاه خشکی.
- یک خط لوله انتقال گاز ۲۰ اینچ بین ۲ سکوی فاز ۱۴.
▪ تأسیسات ساحلی این طرح عبارتند از:
- واحد سیلابه گیر و جداکننده میعانات گازی، آب و گاز ترش.
- واحد تثبیت میعانات گازی و مخازن ذخیره میعانات (۴ مخزن).
- واحد احیای منواتیلن گلایکول
- واحد تصفیه آب های اسیدی و فاضلاب های صنعتی (ETP,SWS).
تأسیسات ساحلی این طرح در فاصله حدود ۱۳۵ کیلومتری از دریا و در بندر تمبک ساخته می شود. طرح توسعه این فازها به مشارکت شرکت های شل و رپسول واگذار شده است.
۹) فازهای ۱۵ و ۱۶
▪ هدف از توسعه این فازها عبارت است از:
- تولید روزانه ۵۰ میلیون مترمکعب گاز طبیعی.
- تولید روزانه ۸۰ هزار بشکه میعانات گازی.
- تولید سالیانه ۱‎/۰۵ میلیون تن گاز مایع LPG.
- تولید سالیانه ۱ میلیون تن اتان به منظور تأمین خوراک واحدهای پتروشیمی.
- تولید روزانه ۴۰۰ تن گوگرد.
▪ تأسیسات دریایی و ساحلی این فازها عبارتند از:
- ۲ سکوی حفاری تولید شامل ۲۴ حلقه چاه، ۲ رشته خط لوله ۳۲ اینچ دریایی انتقال گاز به طول تقریبی ۱۰۰ کیلومتر، ۲ خط لوله ۴‎/۵ اینچی انتقال محلول گلایکول به طول تقریبی ۱۰۰ کیلومتر، واحدهای شیرین سازی گاز و سرویس های وابسته.
پالایشگاه ساحلی این طرح در منطقه عسلویه و مجاور فازهای ۱۷ و ۱۸ ساخته می شود.
اجرای پروژه فازهای ۱۵ و ۱۶ به قرارگاه خاتم الانبیا به عنوان رهبر کنسرسیوم و مسئول بخش خشکی و شرکت های مهندسی و ساخت تأسیسات دریایی ایران، شرکت صف و شرکت ایزوایکو برای بخش دریا واگذار شده است.
۱۰) فازهای ۱۷ و ۱۸
توسعه فازهای ۱۷ و ۱۸ میدان گازی پارس جنوبی به منظور تولید روزانه ۵۰ میلیون مترمکعب گاز طبیعی، ۸۰ هزار بشکه میعانات گازی و ۴۰۰ تن گوگرد و تولید سالانه ۱ میلیون تن اتان و ۱‎/۰۵ میلیون تن گاز مایع «پروپان و بوتان» LNG انجام می شود. تأسیسات فراساحلی این طرح در فاصله ۱۰۰ کیلومتری از ساحل عسلویه ساخته می شود. ۴ سکوی حفاری تولیدی شامل ۴۴ حلقه چاه، ۲ رشته خط لوله ۳۲ اینچ دریایی انتقال گاز، ۲ خط لوله ۴‎/۵ اینچ انتقال محلول گلایکول، تأسیسات دریایی این طرح را شامل می شود. پالایشگاه ساحلی این طرح در زمینی به مساحت تقریبی ۱۵۰ هکتار و در مجاورت فازهای ۹ و ۱۰ پارس جنوبی ساخته می شود و شامل: ۴ واحد شیرین سازی گاز، واحد تثبیت میعانات گازی و مخازن ذخیره آن، واحد شیرین سازی و نم زدایی گاز، تبرید گاز و جداسازی گازاتان، پروپان و بوتان، واحد مرکپتان زدایی و تراکم گاز جهت انتقال، واحد بازیافت و دانه بندی گوگرد و واحد احیای منواتیلن گلایکول است. بخار، آب شیرین و خنک کردن پالایشگاه توسط واحدهای پشتیبانی پالایشگاه و برق مورد نیاز نیز از نیروگاه مشترک طرح ها تأمین خواهد شد.
اجرای پروژه فازهای ۱۷ و ۱۸ به مشارکت سازمان گسترش و نوسازی ایران (IDRO)، شرکت مهندسی و ساخت تأسیسات دریایی ایران (IOEC) و شرکت مهندسی و ساختمان صنایع نفت (OIEC) واگذار شده است که طی مدت ۵۲ ماه اجرا خواهد شد.
۱۱) فازهای ۱۹ ، ۲۰ و ۲۱
طرح توسعه میدان گازی پارس جنوبی فازهای ۱۹ ، ۲۰ و ۲۱ به روش بیع متقابل و با به کار گرفتن پیمانکاران و سازندگان ایرانی به میزان حداقل معادل ۵۱ درصد ارزش قرارداد اجرا خواهد شد. محل اجرای این فازها در خلیج فارس و سایت ۲ منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس است.
▪ اهداف اصلی این طرح عبارتند از:
- تأمین روزانه ۸۰ میلیون متر مکعب گاز تصفیه شده برای شبکه مصارف داخلی
- بازیافت سالیانه حداقل
۱‎/۶ میلیون تن گاز اتان قابل مصرف در صنایع پتروشیمی
- بازیافت سالیانه حداقل ۱‎/۶ میلیون تن گاز مایع مرغوب جهت صادرات
- تولید روزانه ۱۲۰۰۰۰ بشکه میعانات گازی تثبیت و گوگرد زدایی شده جهت صادرات
- بازیافت روزانه ۷۵۰ تن گوگرد جهت صادرات
▪ شرح کار این طرح توسعه به قرار زیر است:
- ساخت و نصب ۵ سکوی سرچاهی مجهز به تسهیلات جداسازی آب آزاد و آزمایش سرچاهی، سرویس های جانبی، پل های ارتباطی و سکوی مشعل.
- حفر ۳۷ حلقه چاه تولیدی، از چاه های توصیفی پس از تکمیل جهت تولید استفاده خواهد شد.
- نصب ۳ رشته لوله دریایی ۳۶ اینچی و ۳ رشته لوله ۴‎/۵ اینچی انتقال گلایکول سوار بر لوله اصلی هر یک به طول تقریبی ۱۳۵ کیلومتر.
- ۲ رشته خط لوله دریایی ۱۸ اینچی میان سکوهای فاز ۱۹.
- احداث پالایشگاه مستقل تصفیه گاز در منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس سایت ۲ در حوالی بندر کنگان واقع در استان بوشهر. این پالایشگاه دارای ۳ ردیف مشابه تصفیه گاز هر یک به ظرفیت روزانه ۱۱۰۰ میلیون فوت مکعب است.
- تأمین برق از نیروگاه مشترک طرح ها.
- احداث اسکله گاز مایع.
- نصب گوی شناور صادرات میعانات گازی.
- احداث تأسیسات آبگیری از دریا به ظرفیت ۲۵۰۰۰ متر مکعب در ساعت.
- نصب واحد مرکزی نمک زدایی آب دریا به ظرفیت تولید روزانه ۶۰۰۰ تن آب شیرین.
- تأسیسات زیربنایی مورد نیاز.
۱۲) فازهای ۲۲ ، ۲۳ و ۲۴
طرح توسعه فازهای ،۲۲ ۲۳ و ۲۴ میدان گازی پارس جنوبی به روش EPSCC (طراحی، تدارک و تأمین، ساخت و راه اندازی) به صورت بیع متقابل و با به کار گرفتن پیمانکاران و سازندگان ایرانی به میزان حداقل ۵۱ درصد ارزش قرارداد اجرا خواهد شد.
▪ اهداف اصلی این طرح عبارتند از:
- تأمین روزانه ۷۵ میلیون متر مکعب گاز تصفیه شده برای شبکه مصارف داخلی.
- بازیافت سالیانه حداقل ۱‎/۵ میلیون تن گاز اتان قابل مصرف در صنایع پتروشیمی.
- بازیافت سالیانه حداقل ۱‎/۵ میلیون تن گاز مایع مرغوب جهت صادرات.
- تولید روزانه ۱۱۰۰۰۰ بشکه میعانات گازی تثبیت و گوگردزدایی شده جهت صادرات.
- بازیافت روزانه ۷۰۰ تن گوگرد جهت صادرات.
▪ شرح کار این طرح توسعه به قرار زیر است:
- ساخت و نصب ۵ سکوی سرچاهی مجهز به تسهیلات جداسازی آب آزاد و آزمایش سرچاهی، سرویس های جانبی، پل های ارتباطی و سکوی مشعل.
- حفر ۳۷ حلقه چاه تولیدی، از چاه های توصیفی پس از تکمیل جهت تولید استفاده خواهد شد.
- نصب ۳ رشته لوله دریایی ۳۰ اینچی و ۳ رشته لوله ۴‎/۵ اینچی سوار بر لوله اصلی هر یک به طول تقریبی ۱۳۵ کیلومتر.
- احداث پالایشگاه مستقل تصفیه گاز در منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس سایت ۱ واقع در عسلویه. این پالایشگاه دارای ۳ ردیف مشابه تصفیه گاز هر یک به ظرفیت روزانه ۱۰۰۰ میلیون فوت مکعب است.
- تأمین برق از نیروگاه مشترک طرح ها.
- تأسیسات زیربنایی مورد نیاز.
▪ میزان سرمایه گذاری های صورت گرفته
بر اساس گزارش وزارت نفت که در بهار ۸۶ منتشر شده، در سال ۸۵ بدون تأمین مالی صورت گرفته از حساب ذخیره ارزی ۲ میلیارد و ۶۹۰ میلیون دلار عملکرد هزینه داشته که نشان دهنده ۳۸ درصد پیشرفت سالیانه جذب بودجه است.
همچنین در سال ۸۴ حدود یک میلیارد و ۹۵۰ میلیون دلار سرمایه گذاری صورت گرفته که ۴ درصد نسبت به سال قبل رشد داشته است.
در سال ۸۳ نیز یک میلیارد و ۸۷۰ میلیون دلار برای توسعه فازهای مختلف پارس جنوبی هزینه شده که نسبت به سال پیش از آن ۹ درصد رشد داشته است. همچنین این آمار گویای آن است که سال ۸۲ نیز سرعت جذب سرمایه ادامه داشته به طوری که یک میلیارد و ۷۲۳ میلیون دلار سرمایه جذب شد.
▪ وضعیت قراردادی فازهای پارس جنوبی
در قراردادهای منعقده پارس جنوبی تلاش شده از قانون حداکثر استفاده از خدمات فنی و مهندسی داخلی استفاده شود. در عین حال برای جذب سرمایه های خارجی و استفاده از تکنولوژی های روز از شرکت های خارجی نیز استفاده شده است. به جز فازهای ۱۹ تا ۲۴ تکلیف سایر فازها مشخص شده و قراردادهای مربوطه امضا شده است. (وضعیت قراردادها در جدول مشخص است).

سیدجواد سیدپور

منبع : روزنامه ایران