سرمایه گذاری درنفت و گاز؛ ضرورت و الزام

در این میان آن چه باید مدنظر قرار گیرد این است كه سرمایه گذاری در جهت تولید اعم از كالا و یاخدمات انجام می شود لذا در دنیای رقابتی امروز، این سرمایه گذاریها باید به سمتی هدایت شود كه كشورها از مزیت برخوردار هستند، به عبارت روشنتر سرمایه گذاری باید در جاهایی صورت بگیرد كه كالا و یا خدمات مورد نیاز جامعه جهانی با هزینه ای به مراتب كمتر از رقبا تولید شود و در عین حال ارزش افزوده ایجاد شده به مراتب بیشتر از خام فروشی باشد، به علاوه این كه محصول تولید شده باید مورد تقاضای جامعه جهانی باشد.نفت و گازامروز به عنوان قلب اقتصاد كشورمزیت اصلی ما محسوب می شوند كه تقاضای جهانی برای این محصولات به طور شگرفی رو به تزاید است زیرا نفت و گاز نه تنها به عنوان سوخت سنتی مورد نیاز جامعه جهانی است بلكه به عنوان ماده اولیه برای تولید بسیاری از كالاها با اقبال جوامع صنعتی و نیمه صنعتی مواجه است. بر طبق پیش بینی IEA و دبیرخانه اوپك، طی ۳۰سال آینده عرضه نفت خام جهان باید ۵۰درصد افزایش یابد. در عین حال بر طبق همین آمارها باید اضافه كرد كه رشد سریع تقاضا برای انرژی در كشورهای در حال توسعه و جریان سریع صنعتی شدن جهان باعث خواهد شد كه تقاضا برای انرژی به ترتیب سالیانه ۲ و ۳‎/۶درصد افزایش یابد.اكنون كه این چشم انداز مشخص شده است و تحولات تكنولوژیكی نیز می تواند به این تقاضا شتاب بخشد، سرنوشت تلاش كشورهای نفت خیز و بویژه اعضای اوپك مشخص است، این كشورها تلاش می كنند سهم خود را از این دورنما مشخص كنند و با سرمایه گذاری در جهت جوابگویی به این تقاضا برای افزایش سهم خود تلاش كنند. در این میان بر طبق آمارهای فوق الذكر ایران كه اكنون دومین قدرت نفتی (و گاز) جهان است تلاش دارد تولید نفت خود را طی ۵سال آینده به ۵میلیون بشكه و طی ۲۰سال آینده به ۷میلیون بشكه افزایش دهد. دستیابی به این حجم قابل توجه ازتولید نفت خام نیازمند سرمایه گذاری عظیمی طی ۲۰سال آینده در فعالیتهای بالادستی بخش نفت و گاز است كه بخشی از این سرمایه گذاری صرفاً باید برای حفظ ظرفیت تولید كنونی نفت و گاز انجام شود.از همین روست كه زنگنه، وزیر نفت كشورمان از سرمایه گذاری ۱۰۰میلیارددلاری طی ۱۰سال آینده خبر می دهد. برای كسانی كه با سهم سرمایه گذاری دنیا در بخش انرژی آشنا نیستند، شاید ذكر این مطلب مفید باشد كه بخش نفت و گاز جهان تا سال۲۰۳۰ نیازمند شش هزارمیلیارددلار سرمایه گذاری است.باتوجه به این آمار و جایگاه كشورمان در جهان از نظر وجود ذخایر عظیم هیدروكربنی، این سرمایه گذاری ۱۰۰میلیارددلاری حداقل كاری است كه باید انجام شود. صرفنظر از ارزآوری بالای بخش نفت و گاز كه لزوم تسریع در سرمایه گذاری را نشان می دهد، بخشی كه دردنیای متلاطم امروزی مورد توجه است، حساسیت جهان نسبت به حفظ امنیت كشورهای مطرح تولید كننده نفت در جهت استمرار عرضه انرژی است. در این میان ایران كه با ۱۳۲‎/۷میلیارد بشكه نفت قابل برداشت قدرت دوم جهان است باید با بهره گیری از این قدرت بالقوه و سرمایه گذاری در جهت بالفعل كردن آن امنیت خود را نیز تثبیت كند زیرا تهدیدی كه متوجه قدرت دوم نفت و گاز جهان شود به شدت اقتصاد دنیا را تحت تأثیر قرار خواهد داد و جهان به یقین این را نمی خواهد.ایران باید با بهره گیری از توان داخلی و استمرار قراردادهای بیع متقابل تا روشن شدن وضعیت اصل۴۴ قانون اساسی تلاش كندسرمایه گذاری را تسریع بخشد. هزینه های پایین تولید و بعد مسافت كوتاه تا بازارهای مصرفی شرقی قطعاً جذابیت لازم را برای سرمایه گذاران خارجی ایجاد خواهد كرد كه نمونه اخیر آن قرارداد آزادگان با ژاپن به رغم مخالفتهای جدی آمریكا است.متنوع سازی محصولات و دوری از خام فروشی راهكار دیگری است كه ایران باید پی بگیرد. توجه به توسعه صنایع پتروشیمی در جهت ایجاد ارزش افزوده بالاروندی است كه وزارت نفت باید با جدیت آن را دنبال كرده و همچنانكه وعده داده اند، درآمد حاصل از فروش مواد پتروشیمی را افزایش دهند. بدیهی است متنوع سازی محصولات تولیدی، ثبات درآمدهای ارزی را تضمین كرده و منافع خیلی از كشورها را با ایران پیوند می زند. پس بر مسؤولان برنامه ریزی كشور است تا قبل از آنكه فرصتها بیش از این از دست بروند با تسریع در روند سرمایه گذاری به تثبیت جایگاه ایران در اقتصاد جهان كمك كرده ومنافع كشور را تضمین كنند.
زینب حسین نژاد ایرانی
كارشناس اقتصاد