کتاب الجغرافیه = Book of geography

نویسنده : زهری - محمدبن‌ابی‌بکر
محقق : حاج صادق - محمد
مترجم : قرچانلو - حسین
محل نشر : تهران
تاریخ نشر : ۱۳۸۲/۱۱/۱۴
رده دیویی : ۹۱۰.۹۱۷۶۷۱
قطع : رقعی
جلد : شومیز
تعداد صفحه : ۳۰۰
نوع اثر : ترجمه
زبان کتاب : فارسی
شماره کنگره : ۳۶ DS/۶/ز۹ج۷
نوبت چاپ : ۱
تیراژ : ۵۰۰
شابک : ۹۶۴-۴۲۲-۶۱۵-۱

'کتاب الجغرافیه' نوشته 'ابو عبدالله محمد بن ابی بکر زهری' در اواسط قرن ششم هجری در اندلس است. در این کتاب, مولف پس از اشاره ای به اقیانوس ها ('کمربند آبی') و مناطق آباد زمین ('کمر بند سبز'), دریاهایی که در خشکی های قرار دارند, کروی بودن زمین, مساحت و اجزای زمین و مناطق مسکون را به هفت اقلیم تقسیم می کند, سپس به توصیف موقعیت و شرایط جغرافیایی و عجایب و شگفتی ها و محصولات مهم و ویژگی های خاص نواحی و مناطق شناخته شده آن اقالیم می پردازد. لازم به ذکر است که زهری اگر چه از روش هفت اقلیم ایرانی استفاده کرده ولی تقسیم بندی اقالیم او مخالف روش هفت اقلیم ایرانی است. بنابراین زهری نه بر روش مکتب عراقی است و نه بر روش مکتب بلخی, بلکه او روایتی واحد و خاص خود دارد که درهیچ کتاب جغرافیایی دیگری مشاهده نمی شود. اقالیم مورد نظر زهری عبارت اند از: 1ـ اقلیم اول شامل یمن و در میان شش اقلیم دیگر قرار دارد؛ 2ـ اقلیم دوم: چین و هند و سند, 3ـ اقلیم سوم: فارس و عراق و مناطق آن, 4ـ اقلیم چهارم: فلسطین و ترک و یاجوج و ماجوج و اسلاو ها, 5 ـ اقلیم پنجم: شام و روم و اندلس, 6ـ اقلیم ششم: افریقیه و مغرب و سرزمین سوس و مناطق آنها, 7ـ اقلیم هفتم: شامل سرزمین بیابانی جنا و حبشه و نوبه و زنگ. اطلاعات زهری درباره مشرق زمین, برگرفته از منابع جغرافیایی معتبر آن عصر است اما در مورد مغرب زمین عمدتا حاصل شنیده ها و دیده های اوست. در مجموع, کتاب حاوی اطلاعات ارزشمند و گاه منحصر به فردی درباره مردم, سرزمین ها, زبان ها, شهرها, بناها, محصولات, حیوانات و پدیده های عجیب و خارق العاده ای از قرون گذشته است.