جنگل ابرمیراث ملی است

جاده‌ به‌عنوان یکی از زیرساخت‌های اصلی توسعه سال‌هاست که در اغلب کشورها مورد پذیرش عمومی قرار گرفته به نحوی که این روزها دیگر نقش جاده‌ها و دیگر خطوط مواصلا‌تی زمینی در توسعه فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی مناطق بر هیچکس پوشیده نیست. در این میان حمل و نقل جاده‌ای نقش بسیار مهمی در ترانزیت کالا‌ در کشور را عهده‌دار است و نزد افکار عمومی نیز، به دلا‌یل متعددی از ارجحیت خاصی نسبت به سایر خطوط مواصلا‌تی (راه‌آهن، دریا و هوا) برخوردار است.
با این وجود به عنوان یک فعال محیط زیست و با عنایت به درک مفاهیم فوق‌الذکر و بررسی مجدد موضوع جاده زرین گل به لحاظ اثرات زیست محیطی این پروژه، بازهم بر غیرضروری بودن اجرای این طرح تأکید می‌کنم، چرا که اساسا گزینه‌های مطرح شده در چند ماهه اخیر، فاصله زیادی با مصوبه اصلی هیات دولت و حتی اصلا‌حیه‌های ضمیمه آن دارد. ‌ آنچه محرز است غیرضروری بودن چنین مصوبه‌ای برای توسعه، توسط هیات‌دولت است و این ضعف هم بیشتر متوجه مسوولا‌ن وقت استانی بوده که شرایط را برای تصویب چنین پروژه‌ای آن هم در هیات‌دولت مهیا کردند. لذا در شرایطی که حتی شخص رئیس‌جمهور هم در سخنان خود به صراحت اعلا‌م می‌کند که ضرورتی برای اجرای جاده‌های متعدد و موازی بین دو استان سمنان و گلستان وجود ندارد تنها می‌توان اظهار امیدواری کرد که ایشان خود تکلیف این مصوبه بحثبرانگیز را به بهترین نحو ممکن و به نفع نسل‌های آینده و منابع طبیعی کشور حل و فصل نمایند ‌ اما چند نکته در این خصوص قابل بحث است: نخست اینکه جاده زرین گل فاقد طرح ارزیابی اثرات زیست محیطی مورد تایید بوده و مطابق ماده ۱۰۵ قانون برنامه سوم توسعه کشور (مصوب سال ۱۳۷۹) و بند <د>(مواد ۶۱ و ۸۵) همین قانون پرداخت هر نوع اعتبار و اجرای هرگونه پروژه عمرانی منوط به انجام مطالعات و توجیه زیست محیطی و فنی و اقتصادی طرح‌ها است.
جاده اگر بر حسب ضرورت، اجرا و احداث نشود در مراحل اولیه ساخت، دارای آثار مخربی چون افزایش سر و صدا، فرسایش خاک، ایجاد اختلا‌لا‌ت هیدرولوژی، انتقال جمعیت جوامع، تخریب و تنش در زیستگاه‌ها و در مراحل ثانویه، تشدید تخریب زیستگاه‌ها، افزایش آلودگی‌ها، احتمال نشت مواد خطرناک، آلودگی، اخلا‌ل و یا انسداد در حرکت آب‌های زیرسطحی، تنگ شدن حریم قلمروی گونه‌های جانوری و حیات وحش، افزایش تخریب جنگل و تشدید پدیده شکار و قاچاق خواهد شد که در منطقه ابرشاهرود جدای از موارد ذکر شده باید به ارزش منحصر به‌فرد، ذخیره‌گاه ژنتیکی زیستگاه مذکور و وجود گونه‌های نادر و ارزشمندی چون سرخدار و... اشاره کرد که در صورت تخریب، هیچ گزینه‌ای از جمله واکاری یا کاشت مجدد جنگل قابل بررسی نخواهد بود.
‌لذا این‌طور به نظر می‌رسد که گزینه‌های مطرح شده از سوی رئیس سازمان حفاظت محیط زیست، همچون جنگل‌کاری ما به‌ازای تخریب هم، بیشتر ناشی از فشار وارده به سازمان حفاظت محیط زیست و سیاست فرار به جلوی ایشان باشد که به هرحال توجیه قابل پذیرش نیست! ‌ هر چند اگر نخواهیم یک طرفه قضاوت کنیم باید بپذیریم که سازمان حفاظت محیط‌زیست و سازمان جنگل‌ها و مراتع در برخی موارد ایستادگی و مقاومت درخور توجهی در برابر این مصوبه غیرضروری و غیراصولی داشته‌اند که عدم نتیجه‌گیری مباحث مربوطه در کمیسیون زیربنایی دولت را می‌توان محصول همین ایستادگی سازمان حفاظت محیط‌زیست و نمایندگان وزارت جهاد کشاورزی دانست. ‌ از این رو شجاعانه‌ترین و عاقلا‌نه‌ترین اقدام دولت همانا بازنگری مجدد در مصوبه اخیر و دقت در مصوبات آینده می‌باشد. اینکه آیا واقعا احداث یک جاده روستایی و یا حتی احداث یک جاده موازی به بهانه کوتاه کردن چند ده کیلومتر از یک مسیر به آثار و تبعات مخرب این پروژه می‌ارزد؟ آیا جاده مذکور جزیی از کریدور شمال - جنوب بوده و یا تنها مسیر موجود جهت ارتباط شاهرود و علی‌آباد است که اینچنین برای آن مصوبه داده می‌شود و حتی چندین بار اصلا‌ح می‌شود؟ و در جایی که یکی از شعار‌های انتخاباتی نمایندگان علی‌آباد برای احداث این جاده اشتغالزایی عنوان شده این پرسش مطرح می‌شود که آیا راه‌حل‌های بهتری برای حل مشکل بیکاری مردم علی‌آباد یا رونق روستاهای واقع در استان سمنان جز تخریب جنگل‌های ابر وجود ندارد؟ آیا قرار گرفتن چنین موضوعی در سطح هیات دولت و به‌عنوان مصوبه، ارزش این همه اتلا‌ف وقت و سرمایه را دارد؟ ‌ امید است همانگونه که پتروشیمی گلستان با عنایت دولت به نگاه کارشناسان به مکان جدیدی منتقل شد که تبعات به مراتب کمتری به دنبال دارد، پرونده جاده زرین‌گل هم خارج از هیجانات و احساسات محلی در فضایی کارشناسی و با نگاهی مدبرانه از سوی مجموعه دولت و با لحاظ مصالح ملی حل و فصل شود. ‌
موضوع جاده ابر فعلا‌ تحت‌الشعاع مبارزات انتخاباتی کاندیداهای شهرستان‌های علی‌آباد و احتمالا‌ شاهرود قرار گرفته است. فضای نزدیک به انتخابات و فشارهای نمایندگان در تشدید التهاب‌های موجود بی‌تأثیر نبوده و نیست، حال اینکه چرا هیچ کاندیدایی ارزش ناشی از حفظ این مجموعه بی‌بدیل ملی را به‌عنوان پتانسیل بالقوه‌ طرح‌های ملی اکوتوریسم به مردم علی‌آباد یادآوری نمی‌کند و یا از نفوذ خود برای فشار به دولت جهت حفظ و صیانت از این جنگل‌ها و در عوض اجرای طرح‌های گردشگری در جهت افزایش رونق اقتصادی حاشیه‌نشینان‌ابر استفاده نمی‌کند، ناشی از خلا‌‡ دیدگاه علمی و منطقی ایشان است.‌ای کاش کاندیداهای محترم مجلس و نماینده فعلی هم به‌جای فشار برای تخریب جنگل‌های بی‌نظیر و بکر ابر و این میراث با ارزش جهانی، فشار خود را در جهت سرمایه‌گذاری در طرح‌های اکوتوریسم و افزایش امکانات و تأسیسات توریستی (با حفظ وضعیت موجود) و ارتقای سطوح حفاظتی از منابع طبیعی به منظور حفظ این ذخیره‌گاه ارزشمند به دولت وارد می‌کردند و در مقابل خواستار ایمن‌سازی راه‌های موجود بین دو استان و دو شهرستان که مدنظر رئیس‌جمهور هم بوده، می‌شدند. ‌

یاسر انصاری کجوری‌

منبع : روزنامه اعتماد ملی