سفر البرادعی، طلیعه یک اتفاق بزرگ

۱) در فراز و فرودهای موضوع هسته ای ایران هر گاه محمد البرادعی مدیر کل آژانس اتمی به تهران آمده و میهمان ایرانیان بوده است ابرهای تیره و امواج ابهام لااقل برای دوره ای از هم گسیخته شده و از فضای بین المللی موضوع هسته ای ایران رخت بر بسته اند. در میان این سفرها، آخرین سفر مدیرکل آژانس اتمی به تهران از حال و هوا، شرایط و ویژگی های خاص برخوردار بود و مقطع انجام سفر نیز بر اهمیت آن افزود؛ از این رو در فرصت کوتاهی و چنانچه اعلام شده است در اسفندماه می توان منتظر آشکار شدن بیشتر نتایج این سفربود. سفر و مذاکراتی که با توجه به سطح برگزاری در تهران و دیدار البرادعی با مقام معظم رهبری، رئیس جمهوری، دبیر شورای عالی امنیت ملی، وزیر امور خارجه و رئیس سازمان انرژی اتمی ایران باید از آن به عنوان کاتالیزور بزرگ در مسیر همکاری های مدون و طراحی شده ایران و آژانس تحت عنوان مدالیته همکاری ها، یاد شود.
۲) اگر چه گزارش های معمولاً دوپهلوی مدیرکل آژانس در مقاطعی بهانه اعمال فشار سیاسی برخی قدرت های غربی و در رأس آنها آمریکا به ایران بوده است، اما طراحی و تدوین مدالیته همکاری ها بین ایران و آژانس به منظور حل و فصل تمامی ابهامات باقی مانده و قرار بر این که در پایان اجرای مفاد مدالیته، موضوع هسته ای ایران عادی تلقی شود، خشم آمریکا و متحدین غربی اش را برانگیخت و آنها هجمه تبلیغی گسترده ای علیه آژانس انجام دادند، اما البرادعی و تیم او در برابر این فشارها ایستادگی کردند و او خطاب به غربی ها اظهار داشت: راه حل موضوع هسته ای ایران تنها مذاکره، شفاف سازی و رفع ابهام هاست. همراه با پیشرفت های محسوس در برنامه کاری ایران و آژانس، علی رغم انتقادهای آمریکا، به تدریج اعتبار و پرستیژ نهاد آژانس بین المللی انرژی اتمی احیا شد و عملاً این گوشزد به کشورهایی که در همراهی با آمریکا پرونده ایران را به شورای امنیت ارجاع داده بودند، صورت گرفت که استفاده از روش غیر ضروری صدور قطعنامه ها در این ماجرا جز بحران آفرینی و سترگ ساختن دیوارهای یک بن بست بین المللی حاصلی در بر ندارد و در عین حال این آژانس اتمی است که می تواند با روش تعامل با ایران و با موافقت و همکاری این کشور گره از کار بگشاید و از ابتدا باز شدن گره بادست آژانس و ایران بی جهت به دندان شورای امنیت سپرده شده بود؛ آژانس احیا شده تر از پیش، مدیرکل خود را برای مذاکره به ایران فرستاد تا برای برداشته شدن آخرین گام هاو اعلام عادی شدن موضوع هسته ای ایران از نظر آژانس اتمی یک بار دیگر و در عالی ترین سطح با مقامات ایران رایزنی و مذاکره صورت گیرد، از این روست که البرادعی سخن مقامات ایران درباره لزوم توجه به توازن بین حقوق و تکالیف اعضای آژانس و معاهده T.P.N را شنیده و ایران را شریک مهم آژانس اتمی نامیده است.
۳) مقطع سفر البرادعی به ایران همزمان با آخرین هفته های به سرانجام رسیدن مدالیته طراحی شده ایران و آژانس بود و از این منظر سفر مدیرکل آژانس اهمیت ویژه دارد، اما در عین حال این سفر مصادف بود با حضور جورج بوش رئیس جمهور آمریکا در منطقه که به قول خود مقامات آمریکایی ترویج «ایران هراسی» در منطقه از جمله اهداف اصلی آن است. بوش به منطقه آمد که خطر ایران در ساخت سلاح اتمی را تبلیغ کند، اما کشورهای منطقه ضمن برخورداری از رابطه نزدیک سیاسی و تجاری با ایران، این روزها محمدالبرادعی بالاترین مقام بازرسی ومذاکره کننده هسته ای جهان را درتهران دیدند که در سفری برنامه ریزی شده و پر حاصل حتی با رهبری نظام ایران نیز دیدار کرد و طبیعی است که میهمان آمریکایی خود را هم نگران روند سرعت گرفته همکاری و تعامل ایران و آژانس ببینند.
۴) سفرهای البرادعی به ایران همیشه مهم بوده است، اما آخرین سفر او و مذاکرات صورت گرفته و اخبار موجود خبر از آن می دهد که طلیعه عادی شدن پرونده ایران از نظر آژانس اتمی و تأثیر بی بدیل این اتفاق برجامعه جهانی، هویدا گشته است. البرادعی در کنفرانس خبری در تهران به این نکته اشاره کرد که راه های فائق آمدن بر چالش های موجود بین ایران و شورای امنیت سازمان ملل یکی از محورهای مذاکرات بوده است که این یک نکته کلیدی است. چنانکه تا امروز موضوع ایران و اقبال تهران به همکاری و تعامل، در ارتقای جایگاه آژانس در جامعه جهانی مؤثر بوده است، آژانس نیز در قبال ایران مسئولیت دارد تا با اعلام نظر صریح فنی و صدور حکم مختومه شدن ابهامات مهم قبلی، وضع پرونده ایران از نظر نهاد ذیربط بین المللی را عادی اعلام کند، بدین ترتیب موضع موافقان همکاری ایران و آژانس در شورای امنیت همچون روسیه و چین بیش از پیش تقویت شده و قاطبه جامعه جهانی نیز لاجرم حکم آژانس را مورد توجه قرار خواهند داد، حکمی که در صورت پایبندی آژانس به استقلال و شأن حرفه ای خود در پایان اجرای مدالیته همکاری و رفع ابهام ها، به مثابه اتفاقی بزرگ صادر خواهد شد، حکمی که برخلاف احکام بحران ساز شورای امنیت در موضوع هسته ای ایران، حکم بر آرامش و گشایش و تحکیم صلح خواهد بود و طرفداران صلح و آزاد اندیشان منصف جهان از هر سنخ و مسلکی هوادار آن خواهند بود، از این رو می توان گفت، رویدادهای ۲۱ و ۲۲ دی ماه تهران اتفاقی مهم در این جهت بوده است.

جلال برزگر

منبع : روزنامه ایران