احمد میرفندرسکی

احمد میرفندرسکی، فرزند عبدالرحیم و نوه دختری علیقلی خان مشاورالممالک انصاری (وزیر امور خارجه و سفیر ایران در روسیه) درسال ۱۲۹۷ش متولد شد. تحصیلات ابتدایی و متوسطه را در تهران و سپس در مدرسه آلمانیها در تفلیس به پایان برد، اما برای ارائه تحصیل به ایران بازگشت و به دانشکده حقوق دانشگاه تهران راه یافت. یک سال از تحصیلش نگذشته بود که به علت بی حرمتی به استاد، و گرایشهای روسی از دانشگاه اخراج شد. پدربزرگش برای حل مسئله به رضاشه گله برد و شاه دستور داد برای ادامه تحصیل به بیروت برود. احمد میرفندرسکی در بیروت به تحصیل در رشته حقوق پرداخت.
پس از بازگشت به ایران، در سایه پدربزرگی چون مشاورالممالک انصاری به وزارت امور خارجه راه یافت و در ادامه دوم سیاسی (امور مربوط به شوروی) استخدام شد و در سال ۱۳۲۵ به عنوان دبیر دوم و دبیر سوم سفارت ایران در مسکو عازم شوروی شد. او مشاغل متعددی در وزارت خارجه برعهده داشت تا اینکه در سال ۱۳۴۳ در دولت حسنعلی منصور به معاونت سیاسی و پارلمانی وزارت امور خارجه منصوب شد و در این مقام به دفاع از لایحه مصونیت مستشاران نظامی امریکایی درایران پرداخت و اعتقاد داشت که بهتر است این لایحه به مجلس ارائه نشود و فقط اجرا گردد. او خود در این مورد می نویسد: "یک آقای هرتسن بود در آنجا که مشاور سیاسی سفارت امریکا و مأمور سیا بود ساعتها با هم صحبت کردیم. من به او گفتم: « این ماده واحده دردسر ایجاد خواهد کرد. این ظواهر کاپیتولاسیون – تکرار می کنم ظواهر کاپیتولاسیون- را دارد و هوچی های ماهر آن را مستمسک مخالفت قرار خواهند داد. آخر این چه کاری است. شما هر تعداد آدمی را که خواسته باشید می توانند به عنوان کارمند فنی و اداری، نظامی و غیرنظامی، به وزارت امورخارجه معرفی کنید.
وزارت امور خارجه نیز طبق قرارداد وین کارتهای مصونیت برای آنها صادر خواهد کرد. » ۱ میرفندرسکی در سال ۱۳۴۴ به سفارت ایران در شوروی منصوب شد و تا ۱۳۵۰ در این مقام باقی ماند اما پس از گزارش های ساواک از ارتباط وی با KGB به ایران بازگردانده شد و در سمت معاونت وزارت امورخارجه به خدمت پرداخت. در سال ۱۳۵۲ در جریان جنگ اعراب و اسرائیل پس از آنکه اجازه پرواز به شش فروند هواپیمای روسی برای کمک به اعراب در مقابل اسرائیل را داد مورد غضب شاه قرار گرفت و عزل شد. از آن پس مدتی به تدریس در دانشگاه ملی پرداخت و با آغاز انقلاب، در آخرین دولت رژیم پهلوی، در کابینه شاپور بختیار به وزارت امور خارجه منصوب شد. پس از انقلاب اسلامی مدتی بازداشت شد اما پس از مدتی کوتاه از زندان آزاد شد و به فرانسه رفت. احمد میرفندرسکی در سال ۱۳۸۳ درگذشت. ساواک در گزارش خود در مورد او می نویسد:
نامبرده از کارمندان باسابقه و باتجربه وزارت امورخارجه بوده در زمان حضورش با عوامل KGB در ارتباط بوده و ملاقاتهایی با سفارت شوروی داشته که پس از تحقیق و بررسی سفارت شوروی این امر مشخص شده است. ۲


فاطمه معزی
۱. احمد میرفندرسکی. در همسایگی خرس. تهران، پیکان، ۱۳۸۲. ص۵۳ .
۲. بزم اهریمن، جشنهای دو هزار و پانصد ساله به روایت اسناد ساواک و دربار. تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات ۱۳۷۸. ج۳، ص۱۱۶ .

منبع : موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران