بازار سیمان

انتشار حجم زیاد دی اكسید كربن، حین تولید هر تن سیمان در بازارهای جهانی از عوامل زیست‌محیطی تاثیرگذار روی این صنعت است. اهمیت این مساله باعث شده تا در كارخانه‌های تولیدكننده آن استراتژی‌های خاصی ازجمله نصب كوره‌هایی با تكنولوژی بالاتر كه از سوخت استفاده بهینه می‌كنند و دی اكسید كربن كمتری متصاعد می‌كنند به اجرا درآید. از طرف دیگر در تركیبات مواد اولیه كوره، منابع غیركربناتی ازجمله اكسید كلسیم جایگزین كربنات‌ها شده و همین امر، تولید دی اكسید كربن را به حداقل سطح ممكن رسانده است. در سال‌های گذشته یكی از مهم‌ترین موضوعات مورد بحث در صنعت سیمان‌سازی جهان، قیمت بالای سوخت‌های فسیلی بود زیرا در تولید سیمان این سوخت‌ها مورد استفاده قرار می‌گرفتند و رشد قیمت آنها هزینه زیادی را به تولیدكنندگان تحمیل می‌كرد. این فشار زمانی بیشتر شد كه با وجود رشد قیمت مواد اولیه، قیمت سیمان در بازارهای جهانی تا اواسط سال ۲۰۰۴ ثابت بود. در آن شرایط، تعدادی از شركت‌های سیمان‌سازی جهان به سوزاندن پس‌مانده‌های صنعتی در كوره‌های تولید سیمان اقدام كردند كه هزینه تولید را اندكی تعدیل كرد. به گزارش مركز تحقیقات مواد معدنی ایالات متحده امریكا، چین بزرگ‌ترین تولیدكننده سیمان درجهان است. پس از چین، اندونزی و ایالات متحده امریكا قرار دارند. در سال ۲۰۰۴، چین ۸۵۰ میلیون تن سیمان تولید كرد كه نسبت به سال پیش از آن ۳/۴ درصد افزایش پیدا كرده است. در سال ۲۰۰۳ ، ۸۱۳ میلیون تن سیمان در چین تولید شد. در همین سال، هند ۱۱۰ میلیون تن سیمان تولید كرد كه در مقایسه با سال ۲۰۰۳ رشدی نداشت و ایالات متحده امریكا با تولید یك میلیون و ۲۰۰ هزار تن مس بیشتر از سال ۲۰۰۳ میلادی ۹۵ میلیون و ۵۰۰ هزار تن فولاد به بازار مصرف عرضه كرد. در سال ۲۰۰۴، ژاپن ۷۱ میلیون تن سیمان به بازارهای جهانی عرضه كرد كه نسبت به سال پیش از آن ۲ میلیون تن افزایش داشت. در همین سال تولید سیمان در برزیل بدون هیچ تغییری نسبت به سال ۲۰۰۳، معادل ۳۸ میلیون تن بود. در سال ۲۰۰۴، مصر ۳۵ میلیون تن سیمان تولید كرد كه نسبت به سال ۲۰۰۳، ۱۶ درصد رشد داشت. در سال ۲۰۰۳، مصر ۲۹ میلیون و ۱۰۰ هزار تن سیمان تولید كرد. در سال گذشته فرانسه ۱۹ میلیون، آلمان ۲۸ میلیون و هند ۱۱۰ میلیون تن سیمان تولید كردند كه نسبت به سال پیش از آن تغییراتی داشته است. به گزارش دولت امریكا، در سال ۲۰۰۴ تولید سیمان در فرانسه ۲/۵ درصد و در آلمان ۱/۷ درصد نسبت به سال قبل كاهش داشته ولی در هند بدون تغییر بوده است. تولید سیمان در سال ۲۰۰۴ با ۵ میلیون تن كاهش نسبت به سال پیش از آن به ۳۰ میلیون تن رسید ولی در ایران و ایتالیا در فاصله بین این دو سال بدون تغییر بود. طبق این گزارش در سال ۲۰۰۴ ایتالیا ۳۸ میلیون و ایران حدود ۳۰ میلیون تن سیمان به بازار مصرف جهانی عرضه كردند. در این سال تولید سیمان در كره ۸۰۰ هزار تن افزایش یافت و به ۶۰ میلیون تن رسید، در حالی كه مكزیك با تجربه رشد سه میلیون تنی، ۳۵ میلیون تن سیمان به بازار عرضه كرد. بین سال‌های ۲۰۰۴ و ۲۰۰۳ تولید سیمان روسیه ۵ میلیون افزایش یافت و به ۴۶ میلیون تن رسید. تولید سیمان در سال ۲۰۰۴ در عربستان سعودی با دو میلیون تن افزایش نسبت به سال ۲۰۰۳ به ۲۵ میلیون تن رسید. تولید كشورهای تایلند و تركیه به ترتیب ۲ میلیون و پانصد هزار تن و یك میلیون تن نسبت به سال ۲۰۰۳ افزایش و اسپانیا ۲ میلیون تن كاهش داشته است. به گزارش این مركز نرخ رشد تولید سیمان در امریكا ۲/۲ درصد ، چین ۳/۴ درصد، مصر ۱۶ درصد، كره ۳/۱ درصد ، مكزیك ۵/۸ درصد، روسیه۱۰ درصد، عربستان ۸ درصد، تایلند ۱/۷ درصد و در تركیه ۹/۲ درصد نسبت به سال ۲۰۰۳ میلادی افزایش داشته است. در مقابل، نرخ رشد تولید كشورهای برزیل، هند، ایران و ایتالیا صفر است و كشورهای فرانسه، آلمان، اندونزی، ژاپن و اسپانیا كاهش سطح تولید را تجربه كردند. نرخ كاهش تولید در فرانسه ۲/۵ درصد، آلمان ۱/۷ درصد، اندونزی ۱۶ درصد، ژاپن ۸/۲ درصد و در اسپانیا ۵ درصد اعلام شده است. سال ۲۰۰۴ دیگر كشورهای جهان ۳۸۰ میلیون تن سیمان تولید كردند كه تنها ۱۹ درصد از كل تولید سیمان جهان را تشكیل می‌دادند. سال گذشته در مجموع ۲ میلیارد تن سیمان در جهان تولید شد كه نسبت به سال ۲۰۰۳ میلادی ۵۰ میلیون تن رشد داشته است. ظرفیت تولید كلینكر (Clinker) نیز از مهم‌ترین بخش‌های صنعت سیمان‌سازی در جهان است. آمار نشان می‌دهد در سال ۲۰۰۴، ۲ میلیارد تن كلینكر در جهان تولید شد كه نسبت به سال پیش از آن ۴۰ میلیون تن افزایش داشته است. كشورهای چین، هند و ایالات متحده امریكا به ترتیب بزرگترین تولیدكنندگان كلینكر در جهان هستند. در سال ۲۰۰۴ ظرفیت تولید كلینكر در چین ۷۵۰ میلیون تن، هند ۱۳۰ میلیون تن و این ظرفیت در امریكا ۱۰۳ میلیون تن بوده است. در همین سال ۴۵ میلیون تن كلینكر در برزیل، ۳۵ میلیون تن در مصر، ۲۲ میلیون تن در فرانسه، ۲۲ میلیون تن در آلمان و ۵۰ میلیون تن در اندونزی تولید شد. ظرفیت تولید كلینكر در ایران ۳۵ میلیون تن ، ایتالیا ۴۶ میلیون تن، ژاپن ۷۸ میلیون تن، كره ۶۲ میلیون تن ، مكزیك ۴۰ میلیون تن، روسیه ۶۵ میلیون تن، عربستان سعودی ۲۴ میلیون تن، اسپانیا ۴۰ میلیون تن، تایلند ۵۰ میلیون تن و در تركیه ۳۵ میلیون تن بوده است. در سال گذشته، تولید كلینكر در كشورهای برزیل، چین، مصر، فرانسه، آلمان، اندونزی، ایتالیا، ژاپن، كره، مكزیك ، روسیه، عربستان، اسپانیا و تركیه نسبت به سال ۲۰۰۳ میلادی تغییری نداشته است. در همین سال تولید كلینكر در آمریكا یك میلیون تن، هند ده میلیون تن، ایران دو میلیون تن و در تایلند یك میلیون تن افزایش داشته است. در همین سال، دیگر كشورهای جهان در مجموع ۳۵۰ میلیون تن كلینكر تولید كردند كه ۵/۱۷ درصد از كل تولید جهان را تشكیل می‌دهد.
مونا مشهدی رجبی

منبع : مجله گسترش صنعت