بحران آوارگی مردم عراق

خاورمیانه ، چند دهه پس از این كه با آوارگی شدید مردم فلسطین دچار بحران شد ، بار دیگر با مشكل آوارگی در مقیاس بسیار وسیع مواجه شده است: این بار از عراق.
این آوارگی یكی دیگر از عوارض پیش بینی نشده تجاوز سال ۲۰۰۳ امریكا به عراق است. این كه این بحران در چه زمانی به اوج برسد معلوم نیست اما اگر به نسبت كنونی ادامه یابد، عواقب شدیدی در منطقه خواهد داشت.
كارگزاری آوارگان سازمان ملل می گوید عراقی ها در حال حاضر بیش از ۵ درصد جمعیت سوریه را تشكیل می دهند. اردن می گوید ۷۰۰ هزار عراقی ساكن این كشور جمعیت آن را ۱۲ درصد افزایش داده اند و مقامات اردن می گویند اقدام به كاهش جریان آوارگان به این كشور كرده اند. كاری كه مصر – با ۱۳۰ هزار تازه وارد عراقی – نیز اقدام به آن كرده است اما درهای سوریه همچنان باز است و تازه واردها بعضی از محله های دمشق را چنان تغییر داده اند كه در آنها فقط عربی با لهجه عراقی شنیده می شود.
در حومه جارامانای دمشق، رستوران ها برای غذاهای عراقی آگهی می كنند و كاركنان و آوازخوان های آنها را از بغداد، بصره و موصل آورده اند. در ویترین های مغازه های بسیاری آگهی فروش و اجاره خانه و آپارتمان به چشم می خورد. در السیده زینب، حومه دیگر دمشق ، تعداد عراقی ها در مسجد شیعیان بسیار بیشتر از زوار ایرانی است.
سوریه كشوری فقیر و پر از بیكار است و بسیاری از سوری ها به ورود تازه واردها كه باعث گرانی غذا و مسكن می شوند، اعتراض دارند. كارگزاری آوارگان سازمان ملل می گوید برای كمك به عراقی ها كه بسیاری از آنان بی بضاعت هستند و پول اندكی را كه با خود آورده اند، تمام كرده اند، دشواری دارد.
سازمان ناظر حقوق بشر – مستقر در نیویورك – از امریكا انتقاد می كند كه كاری برای آوارگان عراقی نمی كند و این مردم فقط به كمك های سازمان ملل متكی هستند تا شاید اندكی از مشكلات خود را برطرف كنند.
بیل فره لیك، از مدیران این سازمان گفت: امریكا هر هفته حدود ۲ میلیارد دلار خرج جنگ در عراق می كند اما هیچ توجهی به مشكل آوارگان این كشور كه خود عامل آن است ، ندارد.
نمایندگی عالی سازمان ملل در امور پناهندگان می گوید امریكا در سال ۲۰۰۶ به حدود چند صد آواره عراقی كمك كرد و انتظار دارد امریكا در سال ۲۰۰۷ به بیست هزار آواره كمك كند.
مصر و اردن از دشواری های امنیتی اندكی در ارتباط با این آوارگان خبر داده اند اما هر دو كشور می گویند نگران سرایت خشونت داخلی عراق به كشورشان هستند و ناچارند با آن مبارزه كنند.
مقامات اردنی به كشته شدن ۶۰ نفر در سال ۲۰۰۵ اشاره می كنند كه بمب گذاران انتحاری عراقی وابسته به القاعده در جریان حمله به سه هتل در امان – پایتخت اردن – باعث آن شدند.
سازمان ناظر حقوق بشر می گوید اردن به مردان عراقی بین ۱۷ تا ۳۵ ساله اجازه ورود نمی دهد. مقامات دولتی به محدودیت هایی در زمینه ورود عراقی ها اذعان می كنند اما حاضر به اعلام جزییات آن نیستند.
ناصر جوده سخنگوی دولت اردن گفت: حضور عراقی ها در اردن فشاری بر این كشور است. او گفت اردن می خواهد كنفرانسی بین المللی درباره پرداخت غرامت به كشورهای عرب میزبان فراریان عراقی ، تصمیم بگیرد.
سوریه، با ۱۸ میلیون جمعیت، انتخاب اول آوارگان است زیرا مقررات ورود به آن برای اعراب سخت نیست ، هزینه زندگی در آن نسبتا ارزان است و مدرسه و امكانات بهداشتی دارد.
دولت بشار اسد رییس جمهور سوریه تمایلی به اعلام فشار ناشی از حضور عراقی ها ندارد. فاروق الشرع معاون رییس جمهور سوریه ، ژانویه در دمشق به خبرنگاران گفت: این واقعا فشاری به سوریه است اما دمشق به كسی شكایت نمی كند و خواهان كمكی نیست.
با این حال، فشار وارده احساس می شود. قیمت مسكن در دمشق ۳۰۰ درصد افزایش یافته است. مردم سوریه از گرانی قیمت مواد غذایی و شلوغی بعضی از مدارس، که گفته می شود بیش از ۲۸ هزار كودك عراقی را پذیرفته اند ، شكایت دارند.
مردم مناطق عراقی نشین می گویند دانش آموزان كلاس ها از ۳۰ نفر به ۵۰ نفر افزایش یافته است.
دفتر نمایندگی كارگزاری آوارگان سازمان ملل در دمشق می گوید هر ماه حدود ۴۰ هزار عراقی به سوریه می آیند.آنان می توانند ۶ ماه در سوریه بمانند اما بعد باید فرآیند دریافت روادید را از نو شروع كنند. سریع ترین راه، سفری كوتاه به لبنان همسایه است اما پرداخت ۲۰ دلار یا بیشتر برای سفر هر نفر به لبنان برای فقرا بسیار زیاد است.
با این حال بیشتر عراقی ها در سوریه می گویند درباره زندگی در تبعید شكایت جدی ندارند.
بعضی از آنان در اردوگاه های آوارگان فلسطینی مستقر شده اند چون اجاره آنها ارزانتر است و به این ترتیب به هزاران فلسطینی پیوسته اند كه پس از تشكیل اسراییل در ۱۹۴۸ و جنگ سال ۱۹۶۷ اسراییل با اعراب به سوریه آمدند.عراقی ها همچنین یك دانشگاه خصوصی در حومه دمشق ایجاد كرده اند كه استادان و بیشتر دانشجویان آن عراقی هستند كه نشان دهنده فرار مغزها از عراق است.

منبع: آسوشیتدپرس
مترجم : علی ایثاری کسمایی

منبع : روزنامه جام‌جم