تحولات تکنولوژی ارتباطات سیار (موبایل نسل۳)

با رشد و توسعهٔ فرهنگ استفاده از فناوری اطلاعات (IT)، توقع مشترکان تلفن‌های همراه بالاتر رفته و آنان خواستار استفاده از سرویس‌های جدیدی مثل توانایی برقراری ارتباط تلفن همراه با اینترنت با سرعت انتقال دیتای بالا هستند. اما پایین بودن سرعت انتقال اطلاعات در تلفن‌های همراه نسل دوم (۹.۶ کیلوبیت بر ثانیه)، به هیچ وجه جوابگوی نیاز مشترکان برای اتصال به اینترنت نیست.
ـ لذا متخصصان درصدد ایجاد و ارایهٔ راهکارهایی جهت افزایش سرعت انتقال اطلاعات برآمدند که در ادامه به دو مورد از مهم‌ترین این فعالیتها به طور مختصر اشاره می‌کنیم:
۱) بهره‌گیری از تکنیک "سوییچینگ مداری دیتا با سرعت بالا" (HSCSD ):
در این سیستم با استفاده از سوئیچ مداری، سرعت انتقال اطلاعات تلفن همراه به ۵۸ کیلوبیت بر ثانیه می‌رسد .
۲) ایجاد سیستم‌های "سرویس‌های رادیویی بسته‌ای عمومی" (GPRS ) و "توسعهٔ GSM برای سرعت انتقال بالای دیتای بالا" (EDGE):
متخصصان با استفاده از ایدهٔ "سوییچ‌های بسته‌ای" (Packet Switching ) ، به طراحی شبکه‌ای روی آوردند که نسل ۲.۵ تلفن‌های همراه نام گرفت. در سیستم GPRS ، سرعت انتقال اطلاعات به لحاظ تئوری تا ۱۷۱ کیلوبیت بر ثانیه و در عمل به ۱۲۱ کیلوبیت می‌رسد. همچنین در سیستم EDGE که یک نسخه بالاتر از GPRS است، سرعت انتقال اطلاعات به ۳۸۴ کیلوبیت می‌رسد.
● نسل سوم تلفن همراه:
همگام با این روند، متخصصان با تشکیل گروه کاری تدوین استاندارد نسل سوم (۳GPP ) در سال ۱۹۹۸، کار استانداردسازی سیستمی جامع برای مخابرات سیار را آغاز کردند. این سیستم که نسل سوم سیستم‌های مخابرات سیار نام گرفته است، می‌تواند سرویس‌های چندرسانه‌ای (صدا، دیتا و تصویر) را با سرعت مناسب در اختیار مشترکان قرار دهد و استانداردهای آن نیز تحت عناوین Release۴،Release۵ و Release۹۹ منتشر گردیده است. سیستم نسل سوم در اتحادیه جهانی مخابرات (ITU ) به نام IMT- ۲۰۰۰ شناخته می‌شود که شامل دو سیستم مطرح اروپایی (UMTS ) و آمریکایی (CDMA۲۰۰۰) است.
▪ از مشخصات مهم نسل سوم تلفن‌های همراه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
۱) نرخ انتقال داده برای محیط‌های بسته (ساختمانی)، حدوداً ۲ مگابیت بر ثانیه، برای مشترکان متحرک با سرعت پایین، ۳۸۴ و برای مشترکان با سرعت تحرک بالا، ۱۴۴ مگابیت بر ثانیه است.
۲) سرویس‌های چندرسانه‌ای را به صورت همزمان در اختیار مشترک قرار می‌دهد.
۳) باندهای فرکانسی درنظر گرفته شده برای نسل سوم تلفن‌های همراه به صورت زیر است:
۱۹۰۰تا ۱۹۸۰مگاهرتز، ۲۱۱۰ تا ۲۱۷۰ مگاهرتز، ۱۷۱۰ تا ۱۸۸۵ مگاهرتز، ۸۰۶ تا ۹۶۰ مگاهرتز و ۲۵۰۰ تا ۲۶۳۰ مگاهرتز.
● مزایا و گسترهٔ استفاده از نسل سوم تلفن همراه:
با توجه به قابلیت‌های بالای نسل سوم تلفنهای همراه در انتقال دیتا با سرعت بالا و ارایهٔ سرویس‌های مالتی‌مدیا، استفاده از این تکنولوژی، به گسترش فرهنگ استفاده از IT، عملی شدن ایده‌های تجارت الکترونیکی ( E-Commerce) ، دولت الکترونیکی (E-Government) ، آموزش الکترونیکی (E-Learning) و درنهایت، افزایش کارایی در استفاده از زمان می‌گردد.
اولین شبکهٔ تجاری نسل سوم را شرکت ژاپنی NTTDOCOMO، در اکتبر سال ۲۰۰۱ میلادی، در ژاپن راه‌اندازی کرد که هم‌اکنون بالغ بر ۳ میلیون مشترک موبایل نسل سوم (UMTS) را در این کشور تحت پوشش قرار داده است.
همچنین، در حال حاضر، بالغ بر ۱۲۰ مجوز استفاده از طیف فرکانسی نسل سوم در کشورهای مختلف واگذار گردیده است و اپراتورهای مختلف، بیش از ۱۲۰ میلیارد دلار جهت خرید مجوزهای طیف فرکانسی نسل سوم هزینه کرده‌اند. از جمله کشورهایی که شبکهٔ موبایل نسل سوم درآنها به‌صورت تجاری راه‌اندازی شده است، می‌توان به انگلستان‌، اتریش، آلمان، یونان، دانمارک، ایتالیا، هلند، سوئد، استرالیا، امارات متحدهٔ عربی، هنگ‌کنگ و اسپانیا اشاره کرد که بیش از ۲۰ شبکه را دربرمی‌گیرند.
از طرف دیگر، بالغ بر ۲۰ شبکه موبایل نسل سوم نیز در کشورهای مختلف جهان در مرحله آمادگی برای بهره‌برداری (Pre- Commercial) است. پیش‌بینی می‌گردد که شبکه‌های تجاری موبایل نسل سوم، در فاصله سال‌های ۲۰۰۸ تا ۲۰۱۰ میلادی به اوج شکوفایی تجاری خود نائل گردند.

مهندس صمد صمدیانی

منبع : بانک اطلاعات مهندسی برق