شنبه, ۱۵ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 4 May, 2024
مجله ویستا


روستای القور


روستای القور
● تاریخچه:
همانطور که از وجه تسمیه القور بر می آید قریه القور از قرای قدیمه واز قدمت و پیشینه بالایی برخوردار است؛ وجود قبرستان های قدیمی همچون گورستان گبرها و گور دخمه های موجود در این منطقه مؤید حضور و اقامت اقوام زرتشتی ایرانی موسوم به ساگارتیان می باشد که پیش از دوره اسلامی در برخی از مناطق قهستان ساکن بوده اند. همچنین قبرستان های متعدد در این روستا حکایت از وجود جوامع بشری در ادوار مختلف تاریخی در این منطقه می باشد که می توان علاوه بر قبرستان گبرها به قبرستان قلعه ناصری، قبرستان بهار علی ، خاک نساء و قبرستان فعلی القور با قدمتی بالغ بر هفت قرن اشاره کرد.
در تقسیمات پیشین کشوری بلوک القور از بلوک های قدیمی ولایت قهستان و قاینات به شمار می رفته که در بعضی ادوار به نام بلوک فَشارود و بعضاً بلوک القور به مرکزیت قریه القور شناخته می شده است.
حمد الله مستوفی در کتاب نزههٔ القلوب (۷۳۰ قمری) قهستان را اینگونه معرفی می کند:
قهستان ۱۶ ولایت است از جمله : ترشیز، تون، بجستان، بیرجند، خوسف، شاخن، فَشارود، دشت بیاض، جنابذ (گناباد)، خور، زیرکوه، طبس مسینا، طبس گیلکی، قاین، درح و مومن آباد. ودر جای دیگر نویسد بلوک فَشارود در آب هوا ومحصول با بلوک شاخن متقارب است.
لطف الله بهدادینی خوافی مورخ مشهور دوره تیموری در کتاب حافظ ابرو ولایت قهستان را مشتمل بر چند قصبه و ناحیت بزرگ می داند، از جمله: قاین، جنابذ(گناباد) ، ناحیت بیرجند، تون(فردوس)، زیرکوه، ناحیت بجستان، ناحیت نهارجان، طبس گیلکی و رقه، شاخن، فَشارود، ناحیت مومن آباد، ترشیز(کاشمر)، طبس مسینان و خوسف.
معین الدین اسفزاری در کتاب روضهٔ الجنات (تالیف ۸۷۹) قهستان را مشتمل بر ۹بلوک به شرح زیر می داند:
تون، طبس مسینا، دشت بیاض، نهار جان، مومن آباد، شاخن، فَشارود، جنابد و زیرکوه.
در کتاب صور الاقالیم تالیف ابو زید بلخی از نویسندگان عهد شاه عباس صفوی، از بلوک فَشارود به عنوان یکی از بلوک های نه گانه قهستان نام برده شده است.
در کتاب احیاء الملوک که از کتب قدیمه است در صفحه نهم از آن گوید که قهستان را سام بن نریمان بنا نهاد وعمده قهستان خطه قاین است واین ولایت به ده بلوک تقسیم می شود:
بلوک مومن آباد، زیرکوه ودشت بیاض، قاین،شاخن، فَشارود، شاه آباد، سنجاب رود، نهارجان وعربخانه الی کوه شاه واین تقسیم مطابق عهد صفویه ونادراست که معمول بوده است.
زین العابدین شیروانی در کتاب بستان السیاحهٔ (تالیف ۱۲۴۷ قمری) از فَشارود به عنوان یکی از ۱۶ ولایت قهستان یاد می کند.
اعتماد السلطنهٔ وزیر دارالطباعهٔ ناصر الدین شاه در کتاب مرآت البلدان قرای بلوک فَشارود را مختصراً بیان می دارد.
در کتاب جغرافیای تاریخی سرزمینهای خلافت شرقی تالیف گای لِسترانج مستشرق انگلیسی(۱۸۵۴-۱۹۳۳) اشاراتی به بلوک فَشارود شده است.
در اواخر دوره صفویه قهستان به تدریج تجزیه شد و قاین مرکزیت ایالت پهناور و پر آوازه قهستان بزرگ را از دست داد و از آن پس قهستان کوچکتر بنام ولایت قاینات شکل گرفت، در این سالها قهستان کوچک به ۵/۹ بلوک به شرح ذیل تقسیم شده بود؛ ( در این دوره بلوک فَشارود موقتاً به بلوک القور تغییر نام یافت.)
۱) بلوک شهاباد خوسفرود
۲) بلوک پسکوه قاین و چرمه و بیهود
۳) بلوک القور
۴) بلوک زیرکوه و زهان
۵) بلوک مومن آباد و سربیشه
۶) بلوک نه و بندان
۷) بلوک عربخانه و مختاران و هردنگ
۸) بلوک شاخن
۹) بلوک قاین و نیم بلوک
در زمان نادرشاه افشار بلوک القور مجدداً به بلوک فَشارود تغییر نام پیدا کرد و حکومت ولایت قاینات به ایل خزیمه به سرپرستی امیر اسماعیل خان خزیمه واگذار گردید که قاینات به ۱۰ بلوک به شرح زیر تقسیم گردید:
۱) مومن آباد
۲) زیرکوه
۳) دشت بیاض
۴) شاخن
۵) قاین
۶) فَشارود
۷) شهاباد
۸) نهارجان
۹) عربخانه
۱۰) بیرجند
واسیلی ولادیمیر بارتولد مستشرق رومی (۱۹۰۱میلادی)قهستان را اینگونه معرفی می کند: قهستان ولایتی است کوهستانی در جنوب خراسان که چند راه را به هم متصل می کند . در قسمت جنوبی نخل می روید و بقیه ولایت نقاط سردسیر است. بر طبق اظهارات دکتر بارتلد منطقه قاین به ۹بلوک به شرح زیر تقسیم می شود :
۱) نه
۲) سنی خانه
۳) زیر کوه
۴) خوسف
۵) القور
۶) نهار جان
۷) قاین
۸) نیم بلوک
۹) سهوا
ولایت قاینات دردوره زندیه و قاجار و اوایل پهلوی به ۱۰ بلوک مذکور اما این بار بلوک القور به جای بلوک فَشارود نامگذاری شده بود. وسپس در اجرای ماده یک قانون تقسیمات کشوری مصوب ۱۶ آبانماه ۱۳۱۶ بلوک القور تحت نام دهستان القورات به عنوان یکی از دهستانهای سه گانه بخش مرکزی به مرکزیت القور معرفی شد. وپس از انقلاب دهستانی جدید به نام فَشارود به مرکزیت کندر جزو تقسیمات جدید کشوری قرار گرفت.
امید اخوندی