به یاد منوچهر احترامی؛ بهانه آفرین بزرگ زندگی

آشنایی من با زنده‌یاد و جاودانه‌یاد منوچهر احترامی برمی‌گردد به سال‌های همکاری‌ام با موسسه گل‌آقا. آن زمان زنده‌یاد احترامی با تعدادی از دوستانشان نشریه‌ای طنز به نام <درنگ> منتشر می‌کرد که دو شماره بیشتر نپایید. خاطرم هست حدود یک‌سال بعد از انتشار گل‌آقا، به همکاری با این نشریه روی آوردند. نحوه همکاری ایشان هم به این شکل بود که ستونی به نام <جامع‌الحکایات> داشتند که بعدها در قالب کتابی از سوی موسسه گل‌آقا منتشر شد. این ستون دربرگیرنده نقیضه‌پردازی‌هایی ‌)parody( بود که آن‌زمان باب طبع من و دوستان دیگرم بود. آن اوایل ایشان را غالبا در مراسم‌های سالگرد موسسه گل‌آقا می‌دیدیم، طبیعتا این جرات و جسارت وجود نداشت که به ایشان نزدیک شویم و ارتباط بگیریم. بعدا ذره‌ذره جرات یافتم به ایشان بیشتر نزدیک شوم و فهمیدم چه شخصیت نازنین، دوست‌داشتنی و پرمطالعه‌ای است. او یک معلم استثنایی بود.
اغلب طنزپردازان ما تنها طنزپرداز هستند و نمی‌توانند آموزش دهند؛ در حالی که منوچهر احترامی این توانایی را داشت که آموزش دهد. بسیار شیفته کارهای ایشان بودم، خصوصا کارهایی که در نقیضه‌‌پردازی و قصیده‌سرایی می‌دیدم. بعدا ارتباطم با ایشان گسترده‌تر شد؛ خصوصا زمانی که از گل‌آقا بیرون آمدم و دفتر طنز حوزه هنری را پایه‌گذاری کردم. در آن زمان از ایشان خواهش کردم طرحی که از سال‌ها قبل تحت عنوان <طنز در تعزیه> را در ذهن داشت، مفصل‌تر دنبال کند. این طرح منجر به فراهم آمدن مجموعه‌ای به نام <طنز در ادب تعزیه> شد. اما بزرگ‌ترین کاری که احترامی را با آن می‌شناسند، طنز در عرصه کودک و نوجوان است که از اوایل دهه ۶۰ آغاز کرد. شاخص این کار، <حسنی نگو یه دسته گل> و کارهایی از این دست بود که مورد استقبال شدید قرار گرفت و برای اولین بار در تاریخ طنز ایران، طنز مخصوص کودک و نوجوان را پایه‌گذاری کرد. ما تا قبل از احترامی، طنز درباره کودک زیاد داشتیم اما این طنزها بیشتر به جوک و لطیفه شبیه بود و بار انتقادی نداشت.
ایشان برای اولین بار طنزی ویژه کودک و نوجوان به وجود آوردند. ویژگی شخصیتی طنزپردازان آن است که بهانه‌آفرین زندگی هستند. آثارشان بهانه‌ای است برای مردم خسته و دل‌مرده. استاد احترامی علاوه‌بر اینکه در آثارش بهانه‌آفرین موفقی بود، در زندگی و منش شخصی و رفتار عمومی‌اش هم این خصلت را داشت. به رغم بیماری قلبی از مادرش پرستاری می‌کرد و در عین حال در محافل شعری، پرانرژی ظاهر می‌شد. ‌ روحش شاد.

ابوالفضل زرویی‌نصرآباد

منبع : روزنامه اعتماد ملی