رقص پا روی چمن‌های داغ

جام ملت‌های آسیا همه توجه‌ها را در ایران به خودش جلب كردهاما همزمان در آن طرف دنیا یك تورنمنت دیگر در جریان است؛ كوپا آمه‌ریكا.
تورنمنت هیجان‌انگیز كوپا آمه‌ر‌یكا در ونزوئلا آغاز شده و یكی از مهمانان این دوره،آمریكاست؛دشمن شماره یك هوگو چاوز، رئیس‌جمهور چپ‌گرای ونزوئلا. چاوز آرزو داشت در این مسابقات تیمش به آمریكا بخورد تا در یك بازی احساسی، خاطره بازی ایران و آمریكا در جام‌جهانی۱۹۹۸ را زنده كند.
چاوز به حدی هیجان‌زده شده بود كه در جایی گفته: «آقای خطرناک (جورج بوش) ناک‌اوت خواهد شد.»
کیسی کلر دروازه‌بان تیم ملی آمریكا كه تجربه بازی با ایران را دارد، به خاطر مسائل سیاسی حضور تیم ایالات متحده در رقابت‌های ونزوئلا را نامساعد دانسته و گفته: «اگر ۲ تیم در مقابل هم قرار بگیرند، آمریكایی‌ها با فشار زیادی روبه‌رو خواهند بود.» اما این اتفاق هرگز روی نداد. آمریكا از گروهش بالا نیامد و ونزوئلا در یك‌چهارم مقابل اروگوئه حذف شد.
اینجا آمریكای جنوبی است، سرزمین رؤیاهای گم‌شده، سرزمین سرخ‌پوستان گوارانی در عمق جنگل‌های بی‌انتهای آمازون و سرزمین سرخ‌پوستان مایا برفراز كوه‌های آند؛ سرزمینی كه به عشق طلای تمام‌نشدنی‌اش فتح شد و اروپاییان همه داشته‌های یك تمدن چند‌هزار‌ساله را به‌راحتی غارت كردند و در عوض سرگرمی‌ای را وارد این سرزمین كردند كه تبدیل به زندگی این مردم شد؛ فوتبال.
اینجا معدن استعدادهای ناب فوتبال و سیاستمداران جنجالی چپ‌گراست. در آمریكای جنوبی مردم ۲دسته هستند؛ آنها كه فوتبال را دوست دارند و آنها كه عاشق فوتبال هستند.
در این روزهایی كه اخبار ورزشی در ایران زیر چتر تمرین‌های تیم ملی و آغاز جام ملت‌های آسیا با آن افتتاحیه برگزارنشده‌اش، گم شده است، بامدادان (البته به وقت تهران) قلب فوتبال در آمریكای جنوبی می‌تپد، جایی كه استعدادهای ناب دنیای توپ گرد در ونزوئلا دور هم جمع شده‌اند تا یكی از زیباترین و هیجان‌انگیزترین و باسابقه‌ترین تورنمنت‌های فوتبال را برگزار كنند؛ كوپا آمه‌ریكای۲۰۰۷.
رقابت‌های این دوره كوپا آمه‌ریكا از سه‌شنبه ۲۶ژوئن (۵ تیرماه) با شركت ۱۲تیم از قاره آمریكا در ونزوئلا آغاز شد. البته كنفدراسیون فوتبال آمریكای جنوبی (CONMEBOL) تنها ۱۰ عضو دارد. برای همین، از ۱۹۹۳ برای جفت‌وجور شدن تیم‌ها، كنفدراسیون فوتبال این قاره از دو یا سه تیم دیگر هم دعوت می‌كند تا در این مسابقات حاضر شوند.
یكی از پایه‌های همیشگی این دعوت، مكزیك است و دیگری یا آمریكاست، یا كاستاریكا یا هندوراس. البته در ۲ دوره قبل این مسابقات، ژاپن به‌عنوان مهمان حضور داشت.
● پرسابقه‌ترین تورنمنت فوتبال
این مسابقات از سال۱۹۱۶ آغاز شده و پرسابقه‌ترین تورنمنتی است كه با حضور تیم‌های ملی برگزار می‌شود. برای مقایسه به یاد بیاوریم كه جام‌جهانی از ۱۹۳۰ و جام ملت‌های اروپا از ۱۹۶۰ آغاز شده‌اند. علت اصلی برگزاری این مسابقات، جشن ۱۰۰سالگی استقلال آرژانتین در ۹جولای ۱۹۱۶ بود. اما اولین میزبان این مسابقات نتوانست فینال را فتح كند و اولین قهرمان كوپا آمه‌ریكا، اروگوئه شد كه در آن زمان یكی از قطب‌های اصلی فوتبال جهان بود.
این تورنمنت تا سال۱۹۸۷، هر ۴ سال یك بار برگزار می‌شد - البته فاصله اولین دوره و دومین دوره یك‌سال بود (۱۹۱۷ اروگوئه) - و سپس تا ۲۰۰۱ هر ۲ سال یك بار برگزار شد تا اینكه سرانجام CONMEBOL تصمیم گرفت این مسابقات را هر ۴ سال یك بار برگزار كند. برای همین دور بعدی آن در ۲۰۰۴ برگزار شد.
اما CONMEBOL دید كه اگر بخواهد دور بعدی را در ۲۰۰۸ برگزار كند، به دلیل همزمانی با جام ملت‌های اروپا، غلظت فوتبال خون مردم خیلی بالا می‌رود! برای همین دور بعدی امسال (۲۰۰۷) برگزار می‌شود و از این به بعد قرار است كه این مسابقات هر ۴ سال یك بار برگزار شود. میزبانی این مسابقات هم مسئله جالبی است.
مثلا از سال۱۹۷۵ تا سال۱۹۸۳ این مسابقات به صورت رفت و برگشت در همه كشورهای شركت‌كننده برگزار می‌شد. بعد از آن CONMEBOL تصمیم گرفت كه این مسابقات به صورت دوره‌ای و به ترتیب، در كشورهای عضو این كنفدراسیون برگزار شود. كیفیت بازی‌ها در این تورنمنت با توجه به تیم‌های حاضر، از جام‌جهانی بالاتر است و می‌توان گفت كه با جام ملت‌های اروپا و مرحله نهایی جام باشگاه‌های اروپا قابل مقایسه است.
● میزبانی سیاسی
میزبان این دوره كوپا آمه‌ریكا كشور ونزوئلاست؛ كشوری نفت‌خیز كه با رهبری چاوز تبدیل به دردسر اصلی ایالات متحده در حیات خلوتش آمریكای لاتین شده است. ونزوئلا با استفاده از درآمدهای نفتی خود سعی كرده كه میزبانی آبرومندانه‌ای از این مسابقات داشته باشد.
یكی از این اقدامات احداث اتوبان از فرودگاه بین‌المللی سیمون بولیوار تا کاراکاس پایتخت ونزوئلا بوده كه دولت چاوز از آن به عنوان یكی از بزرگ‌ترین خدماتش یاد می‌كند. هوگو چاوز كه دوست‌دارد مردم، او را در ردیف مبارزان بزرگ آمریكای لاتین به‌حساب آورند، این‌روزها كیفش حسابی كوك است.
روزبه‌روز تعداد رهبران چپ‌گرا در آمریكای لاتین بیشتر می‌شود و او متحدان بیشتری پیدا می‌كند. در مسیر این اتوبان كه بازیكنان و تماشاچیان را از فرودگاه به پایتخت منتقل می‌كند، تصاویر عظیمی از مبارزان بزرگ تاریخ آمریكای لاتین نصب شده است. یكی از آنها سیمون بولیوار مبارز ونزوئلایی است که در اوایل قرن نوزدهم تعدادی از کشورهای آمریکای لاتین را از استعمار اسپانیا نجات داد و كشور بولیوی هم به نام این استقلال‌طلب بزرگ نامگذاری شده است.
همچنین در طول این مسیر، تصاویر عظیمی از فیدل کاسترو رهبر كوبا و ارنستو چه‌گوارا مبارز آرژانتینی دیده می‌شود. این مسابقات كه در بیش از ۱۵۰کشور جهان پخش تلویزیونی دارد، بهترین فرصت برای اوست كه خودنمایی كند.
مراسم افتتاحیه این بازی‌ها با حضور دوستان چپ‌گرای چاوز برگزار شد. مورالس و مارادونای كبیر، مهمانان ویژه آقای چاوز در افتتاحیه بودند. پله هم كه قول داده بود برای افتتاحیه بیاید، عذرخواهی كرد. مسابقات این دوره در ۳ گروه ۴ تیمی برگزار شد؛ در گروه اول: ونزوئلا، اروگوئه، پرو، بولیوی، در گروه دوم:
برزیل، اكوادور، شیلی، مكزیك و در گروه سوم: آرژانتین، پاراگوئه، كلمبیا، آمریكا حضور داشتند. بازی افتتاحیه را هم اروگوئه و پرو در شهر مریدا برگزار كردند. ونزوئلا، اروگوئه، شیلی، برزیل، مكزیك، پاراگوئه، آرژانتین و پرو به دور بعد صعود كردند.
● تقابل ۲ سبك زندگی
این مسابقات در همه دوره‌ها، محل قدرت‌نمایی ۲سبك اصلی فوتبال بوده ‌است؛ ۲سبكی كه نه‌تنها در فوتبال بلكه در تمام شئون زندگی مردم آمریكای لاتین دیده می‌شود؛ سبك آرژانتینی كه اروگوئه، ونزوئلا، پاراگوئه، كلمبیا، بولیوی، پرو، شیلی، اكوادور و البته آرژانتین جزء آن هستند و سبك برزیلی كه تنها برزیل، بزرگ‌ترین كشور این قاره را در بر می‌گیرد.
گروه اول زبانشان اسپانیایی است و گروه دوم زبانشان پرتغالی است. گروه اول مستعمره اسپانیا بوده‌اند و گروه دوم مستعمره پرتغال. نماد گروه اول عصیان و آنارشی و خوشگذرانی و نماد گروه دوم رقص و كارناوال و خوشگذرانی است.
در آخرین تقابل این ۲ سبك فوتبال، در بازی برگشت فینال جام باشگاه‌های آمریكای جنوبی، (لیبرتادورس) و در مقابل ۶۰هزار تماشاگر برزیلی، بوكا جونیورز- باشگاه محبوب و پرافتخار آرژانتینی -كه در بازی رفت با ۳ گل تیم گرمیو برزیل را مغلوب كرده بود، به برتری ۰-۲ رسید و ششمین قهرمانی خود را در جام باشگاه‌های آمریكای جنوبی جشن گرفت.
در این بازی خوان رومن ریكلمه با ۲ گل در دقایق۶۹ و ۸۰ بوكا را از حریف پیش انداخت. البته تیم آرژانتینی باز هم می‌توانست به گل برسد اما مارتین پالرمو در ۶ دقیقه مانده به پایان بازی، یك پنالتی را هدر داد.
● آقایان گل در ۲۵سال گذشته
از ۱۹۷۵ اسم این مسابقات از «جام ملت‌های آمریكای جنوبی» به «كوپا آمه‌ریكا» تبدیل شد. در آن دوره لوكه (آرژانتین) و دیاز (كلمبیا) با ۴ گل آقای گل شدند. در ۱۹۷۹ و ۱۹۸۳ تعداد گلزنان زیاد و تعداد گل‌های زده كم بود (به‌ترتیب ۴ و ۳). اما پس از آن تعداد گل‌های زده بالا رفت، در ۱۹۸۷ ایگواران (كلمبیا) ۶ گل، ۱۹۸۹ به‌به‌تو (برزیل) ۶ گل، ۱۹۹۱ باتیستوتا (آرژانتین) ۶ گل، ۱۹۹۳ دولگتا (ونزوئلا) ۴ گل، ۱۹۹۵ باتیستوتا (آرژانتین) و لوییس گارسیا (مكزیك) ۴ گل، لوییس هرناندز (مكزیك) ۵ گل و در ۱۹۹۷ رونالدو و ریوالدو (برزیل) با ۵ گل آقای گل شدند.
مسابقات سال۲۰۰۱ یكی از مفتضحانه‌ترین دوره‌های این مسابقات بود كه در كلمبیا برگزار می شد. ارتفاع بالا و عدم امنیت این كشور باعث شد كه خیلی از كشورها از حضور با تیم اصلی خودداری كنند. آقای گل این مسابقات ویكتور آریستیزابال (كلمبیا) با ۶گل بود كه تیمش قهرمان این دوره هم شد. در سال۲۰۰۴ هم آدریانو (برزیل) با ۷ گل زده، آقای گل شد.
بعد از یك فصل موفق و خاطره‌انگیز در رئال مادرید، حالا روبینیو در تیم ملی برزیل هم توفان به پا كرده است.
او تا قبل از مرحله نیمه نهایی آن‌قدر گل زده تا كسی شكی در آقای گل شدنش نداشته‌باشد.
● شانس‌های قهرمانی
الان كه این گزارش آماده می‌شود، چهار تیم مرحله نیمه نهایی معلوم شده‌اند؛ اروگوئه و برزیل در یك طرف و مكزیك و آرژانتین در سمت دیگر. زمانی كه این مطلب به دست شما می‌رسد، تنها یك روز به فینال این مسابقات در روز یكشنبه باقی ‌مانده ‌است.
در این تورنمنت آرژانتین، برزیل و اروگوئه به ترتیب، شانس‌های قهرمانی هستند. این ۳ تیم، بر اساس امتیازهایی كه كسب كرده‌اند به ترتیب، پرافتخارترین تیم‌ها هستند. جالب است بدانید كه آرژانتین و اروگوئه، ۱۴دوره و برزیل تنها ۷دوره فاتح این مسابقات شده‌اند.
بقیه حاضرین تالار افتخارات این مسابقات هم پاراگوئه و پرو با ۲ دوره و كلمبیا و بولیوی با یك دوره قهرمانی هستند. برزیل، قهرمان دوره قبل، با باخت ۰-۲ مقابل مكزیك جام را بد شروع كرد. اما درخشش روبینیو كه احتمالا آقای گل مسابقات هم خواهد شد، روحیه از دست‌رفته سلسائو (برگزیدگان) را دوباره به اردو بازگرداند.
برزیل كه به ۳ ستاره اصلی خود، كاكا، رونالدینیو و آدریانو (آقای گل دور قبل) استراحت داده، این بار با مربیگری كارلوس دونگا كه شاگرد مكتب كارلوس آلبرتو است، می‌خواهد ثابت كند كه بدون این فوق‌ستاره‌ها هم می‌تواند به حكومتش در فوتبال قاره سرخ ادامه دهد.
«چاریوس»، لقب تیمی‌ است كه در ۱۹۳۰ و ۱۹۵۰ قهرمان جام جهانی شد اما بعد از آن همچون شمعی در باد، خاموش شد. اروگوئه كه در فینال خاطره‌انگیز۱۹۵۰، جلوی چشم ۲۰۰هزار برزیلی در استادیوم ماراكانا، با تلخ‌ترین مساوی تاریخ فوتبال برزیل، قهرمان جهان شده بود، دوره‌های اوج زیادی را از آن زمان تاكنون طی كرده است.
اروگوئه اما این دوره خوب عمل كرده است، هرچند كار سختی را در نیمه‌نهایی مقابل برزیل دارد. دیگو فورلان، چهره شاخص این تیم است كه تا قبل از بازی با برزیل، ۲گل زده بود.
مكزیك فینالیست ناكام كونكاكاف كه در مقابل آمریكا مغلوب شد، جام را با بازی درخشان مقابل برزیل ناهماهنگ شروع كرد. «ال‌تری» یعنی ۳رنگ (برگرفته از پرچم سرخ و سفید و سبز این كشور) لقب مهمان همیشگی این مسابقات است.
میزبان ۲ دوره جام جهانی كه در سال۲۰۰۶ در یك‌هشتم نهایی به دیدار آرژانتین رفت و ۱-۲ مغلوب شد، این بار هم باید برای رسیدن به فینال از سد آرژانتینی عبور كند كه یكی از هماهنگ‌ترین تیم‌های تاریخ فوتبالش را به این مسابقات آورده است. رافائل ماركز بازیكن بارسا، كاپیتان و چهره شاخص این تیم است.
«آلبیچلسته» پرافتخارترین تیم تاریخ این مسابقات با یكی از قدرتمندترین و هماهنگ‌ترین تیم‌های تاریخ فوتبالش پا به این تورنمنت گذاشته است. آرژانتین هماهنگ‌ترین تیم تاریخش را به این مسابقات آورده است.
توز، ریكلمه و مسی (جانشین خلف مارادونا) فوق‌ستاره‌های آرژانتین در این مسابقات هستند. هماهنگی این ۳بازیكن البته با همراهی كرسپو كه تاكنون در جایگاه دوم گلزنان ایستاده، می‌تواند یكی از زیباترین و خاطره‌انگیزترین جام‌ها را برای آرژانتین رقم بزند تا این تیم بتواند پس از ۱۴سال، پانزدهمین قهرمانی‌اش را رقم بزند.

مهدی صارمی‌فر

منبع : روزنامه همشهری