همه سرشار از ویتامین

دانشمندان علم تغذیه بر این باور هستند که مصرف روزانهٔ پنج سهم میوه و سبزی برای بدن ضروری است. در این میان می‌توان یک سهم از این پنج سهم را با مصرف انواع آبمیوه جبران کرد. آبمیوه اگر درست فرآوری و تهیه شده باشد می‌تواند کلیهٔ مواد مغذی و با ارزش میوه‌های طبیعی را در خود داشته باشد و نیاز روزانهٔ بدن را به ویتامین به‌طور کامل تأمین کند.آبمیوه به‌دلیل دارا بودن کیفیت بسیار بالای تغذیه‌ای همواره توسط کارشناسان تغذیه توصیه شده است. در هرم سه بعدی تغذیه، آبمیوه به‌عنوان یکی از مهمترین مواد مغذی تأمین‌کنندهٔ سلامتی در کنار میوه و سبزی‌ها در قسمت مواد غذائی گیاهی قرار می‌گیرد. مصرف میوه‌ها و سبزی‌ها در تمام وعده‌های غذائی توصیه می‌شود چون مصرف منظم این مواد از ابتلا به سرطان و بیماری‌های خونی جلوگیری می‌کند. آبمیوه همچنین به‌عنوان یک منبع سریع انتقال انرژی می‌تواند پس از ورزش نوشیده شود. به‌علاوه خوردن میوه و آبمیوه در ابتدای صبح برای کاهش وزن بسیار مفید است. از طرفی لازم است در مصرف انواع آبمیوه تعادل رعایت شود. کارشناسان دربارهٔ افراط در نوشیدن آبمیوه هشدار می‌دهند و علت آن را بالا بودن درصد کالری و مواد قندی موجود در آن می‌دانند که باعث ابتلا به چاقی می‌شود. در کشور ما نیز مصرف آبمیوه هنوز جایگاه خود را پیدا نکرده است و فرهنگ مصرف نوشیدنی در ایران فقط در نوشابه‌های گازدار خلاصه شده است. علت آن هم اختلاف قیمتی بین این دو محصول است. اما برخی از کارخانه‌های ما با استفاده از فن‌آوری روز دنیا درصدد بهبود کیفیت و استفاده از روش‌های نوین جهانی در خصوص صنعت کنسانتره و آبمیوه هستند. به‌عنوان مثال برای اولین بار در کشور قدم‌هائی در خصوص تولید آب‌سبزی‌ها، پورهٔ میوه‌ها و پودر میوه‌ برداشته شده است. در این مقاله اصلی‌ترین انوع آبمیوه و فرهنگ مصرف آن را در کشور آلمان بررسی کرده‌ایم.
آب‌سیب، محبوب‌ترین آب‌میوه‌ٔ مردم آلمان
آب‌سیب را می‌توان بدون تردید محبوب‌ترین آب‌میوهٔ مردم کشور آلمان دانست. طبق آمار، هر آلمانی در سال ۲۰۰۴ به‌طور متوسط ۸/۱۲ لیتر آب‌سیب نوشیده است. از اصلی‌ترین عوامل محبوبیت این نوشیدنی می‌توان به عطر، طعم و مزهٔ آن اشاره کرد. بسیاری از مردم از آب‌سیب به‌دلیل مواد مغذی بسیار ضروری برای سلامتی و تأثیرات مثبت آن بر تناسب اندام و تندرستی استقبال می‌کنند. آب‌سیب طبیعی تأمین‌کنندهٔ بی‌چون و چرای ویتامین‌ها و مواد مغذی ضروری است که هر فرد روزانه به آن نیازمند است. اگر کنسانترهٔ آب‌سیب با آب‌معدنی مخلوط شود، یکی از سریع‌ترین برطرف‌کننده‌های تشنگی است و می‌تواند برای ورزشکاران بسیار مفید باشد. برای تهیهٔ یک لیتر آب‌سیب در حدود ۵/۱ کیلوگرم سیب لازم است. اولین قدم در تهیهٔ آب‌سیب، کنترل کیفی سیب‌های چیده شده و شستن آنها است. سپس آنها را داخل آسیاب‌های بزرگی له و خمیر می‌کنند، بعد از آن در دستگاه‌های پرس بسیار بزرگ آب‌سیب گرفته می‌شود. این آب‌سیب، طبیعی است و هنوز مقداری گوشت سیب در آن وجود دارد. پس از مرحلهٔ سانتریفیوژ (تفکیک مواد شیمیائی) و فیلتر کردن، آب‌سیب شفافی به‌دست می‌آید. سپس منند سایر آب‌میوه‌ها، آب‌سیب نیز تحت روش‌های فیزیکی پاستوریزاسیون قابل نگهداری می‌شود. دراین روش کلیهٔ مواد باارزش موجود در آب‌سیب حفظ می‌شود. در انتها آب‌سیب آماده توسط دستگاه‌های تمام اتوماتیک در بطری یا بسته‌بندی‌های مقوائی پر می‌شود. آب‌سیب به دو صورت خالص و کنسانتره عرضه می‌شود. هر دوی این محصولات حاوی ۱۰۰ درصد میوه هستند.
آب‌پرتقال، خورشید تابان جنوب در لیوان
سلامتی و لذت، دو جزء لاینفک آب‌پرتقال هستند. رنگ چشم‌نواز آن نیز قبل از هر چیز شادابی و سرزندگی را تداعی می‌کند. آب‌پرتقال می‌توان سرحال‌کننده‌ای در شروع صبح و همراهی در پایان شب باشد. همچنین به‌دلیل داشتن عطر یک میوهٔ تمام عیار از محبوبیت، و به‌خاطر حجم بسیار بالای ویتامین C از شهرت فراوانی برخوردار است. یک لیوان (۲/۰ لیتر) آب‌پرتقال ۸۶ درصد از نیاز روزانهٔ بدن را به ویتامین C تأمین می‌کند. سایر مواد مغذی و باارزش موجود در آن نیز این میوه را بیش از پیش سرچشمهٔ سلامتی انسان می‌سازد.پرتقال برای همهٔ ما یادآور سرزمین‌های جنوب، تابستان، خورشید و کنار دریا است. در کشور آلمان ۸۰ درصد پرتقال مصرفی برای تهیهٔ آب‌پرتقال از کشور برزیل وارد می‌شود. اما از آنجائی که حمل و نقل آن با چنین بعد مسافتی به آلمان بسیار پرهزینه و گران تمام می‌شود، پرتقال‌ها در همان کشور مبدأ آماده‌سازی می‌شوند. بدین ترتیب که پس از برداشت محصول، مرحلهٔ شستشوی آنها و سرانجام آب‌گیری انجام می‌شود. یک‌یک پرتقال‌ها به‌طور مجزا در دستگاه‌های مخصوص آ‌ب‌گیری می‌شوند به‌طوری که حتی کوچکترین پوست پرتقالی در آن وجود نداشته باشد. از آنجائی که پوست پرتقال حاوی مواد تلخ مزه‌ای است این مسئله در طعم و مزهٔ آب‌پرتقال نقش اساسی ایفا می‌کند.بدین ترتیب بخش عظیمی از فعالیت‌های آب‌گیری در کشور مبدأ انجام می‌شود و با کشتی به آلمان حمل می‌شود. در آنجا نیز با دقت و وسواس زیاد کنسانتره‌ای تولید می‌شود که با افزودن آب طبیعی به آن حاوی ۱۰۰ درصد میوه است. در پایان آب‌پرتقال را به روش‌های فیزیکی پاستوریزاسیون قابل نگهداری و ماندگار می‌سازد. نکتهٔ مهم اینکه آنها از هیچ‌گونه مواد شیمیائی و نگهدارنده‌ای برای ماندگار کردن آبمیوه استفاده نمی‌کنند. در کنار آب‌پرتقال، نکتار پرتقال و نوشابه‌های گازدار آب‌پرتقال نیز عرضه می‌شود. نکتار پرتقال باید حداقل حاوی ۵۰ درصد میوه و نوشابه‌های آب‌پرتقال نیز باید حداقل حاوی ۶ درصد میوه باشند. همچنین درج حداقل حجم میوهٔ موجود در آبمیوه روی بسته‌بندی الزامی است. سایر مشخصات و اطلاعات لازم نیز روی برچسب بطری درج شده است.
آب‌انگور، سلطان تناسب اندام همراه با آمیزه‌ای از سنت
رومی‌های باستان ارزش و اهمیت فراوانی برای شراب قایل بودند. علت آن هم این بود که آنها از نگهداری طولانی مدت انگور عاجز بودند. در آن زمان بشر هنوز نمی‌دانست که چطور آب‌انگور را از تخمیر توسط میکروارگانیزم‌ها محافظت کند. تا اینکه ”لوئی پاستور“ با ابداع ”فرآیند ویژهٔ حرارت“، که به‌نام او پاستوریزاسیون نامیده می‌شود، از تبدیل آب‌انگور به شراب جلوگیری کرد. امروزه بسیاری از انواع آب‌میوه‌ها توسط فرآیند پاستوریزاسیون تا مدت‌ها قابل نگهداری هستند. آب‌انگور به‌دلیل ایجاد تناسب اندام و نقش بسیار بالای آن در سلامتی جسم از محبوبیت بسیاری زیادی برخوردار است. از آب‌انگور به‌عنوان دارو نیز استفاده می‌شود. به‌طوری که امروزه دوره‌های درمانی آب‌انگور از یک تا چهار هفته متغیر است. در این دوره‌ها باید سه بار در روز و هر بار ۴/۱ لیتر آب‌انگور تازه نوشیده شود. یکی از مزیت‌های این روش در این است که طی دورهٔ درمان احتیاجی به رژیم غذائی خاصی نیست و فرد می‌تواند تغذیه‌ٔ طبیعی و عادی خود را داشته باشد. امروزه هر کس می‌تواند با خرید آب‌انگور این کیمیای تندرستی، به راحتی خود را در منزل درمان کند و اینکه آب‌انگور سفید یا قرمز باشد، تفاوت چندانی نمی‌کند. هر دوی آنها ضامن سلامتی هستند.
آب‌سبزی‌ها، اکسیر نیروبخش و قدرت‌آفرین در بطری
آب‌سبزی‌ها مانند یک تابلوی نقاشی آمیزه‌ای از انواع رنگ‌های متنوع و زیبا در کنار هم هستند. در کشور آلمان عصارهٔ سبزی‌های مختلف و متنوع و همچنین مخلوط عصارهٔ چند نوع سبزی مختلف تهیه می‌شود. از پرطرفدارترین آنها می‌توان به آب‌گوجه‌فرنگی، هویج و چغندر قرمز اشاره کرد. همچنین می‌توان از این سبزی‌ها به‌عنوان پایه‌ای برای تهیهٔ مخلوط عصارهٔ چند نوع سبزی استفاده کرد. کلیهٔ سبزی‌های استفاده شده در محصول باید به ترتیب و براساس میزان حجم آنها روی برچسب، قید شوند. از رقیق کردن عصارهٔ سبزی‌ها یا آب معمولی، نکتار سبزی‌ها به‌دست می‌آید و میزان عصارهٔ سبزی موجود در آن باید حداقل ۴۰ درصد باشد. یکی از آب‌سبزی‌‌های بسیار ویژه و خاص آب‌کلم است. این ماده به گروه آب‌میوه‌ها تعلق دارد که توسط باکتری‌های اسیدلاکتیک تخمیر می‌شوند. این فرآورده‌ عمل هضم را تحریک کرده و پذیرش مواد غذائی را در معده بهبود می‌بخشد. انواع آب‌سبزی‌ها چه از نوع نکتار و چه نوشابه‌های گازدار آن، پس از طی مراحل طولانی آماده‌سازی و تهیه، حاوی بخش عظیمی از مواد معدنی، ویتامین‌ها و مواد گیاهی گوناگون هستند. آب‌سبزی‌ها به فقر کالری کمک شایانی کرده، برطرف‌کنندهٔ مواد سنگین و مضر خون است و خون را تصفیه می‌کند. همچنین به‌دلیل میزان بسیار اندک اسید در آن برای بدن بسیار مفید است. از آنجائی که انواع آب‌سبزی‌ها مزه‌ای یکنواخت و نامطلوب دارد می‌توان طعم آن را با اضافه کردن مقدار کمی خامه، آب‌لیمو یا آب‌پنیر بهبود بخشید.
آب‌میوه‌های مولتی‌ویتامین، مخلوط چند میوه
استفاده رو به رشد از آب‌میوه‌های مولتی‌ویتامین بسیار رواج یافته است. این آب‌میوه‌ها حاوی انواع ویتامین‌های باارزش هستند و بدین ترتیب تأمین روزانهٔ ویتامین‌های ضروری را برای مردم آسان می‌سازند. این آب‌میوه‌ها برای سلیقه‌های مختلف و به‌طور کلی از ۱۰ تا ۱۲ نوع میوهٔ مختلف تهیه می‌شوند. در این میان آب‌پرتقال و آب‌سیب به‌عنوان عضو ثابت در اکثر آنها حضور دارند. موز، پوره‌ٔ موز و آب‌انگور نیز تقریباً اغلب اوقات در این آب‌میوه‌ها وجود دارند. برای معطر ساختن آب‌میوه نیز از عصارهٔ بسیار غلیظ میوه‌های فوق‌العاده معطر مثل ماراکویا (Maracuja)، مانگو (Mango)، پاپایا (Papaya) و آناناس استفاده می‌کنند. جدا از کلیهٔ آب‌میوه‌های دیگر، این آب‌میوه‌ها حداقل یک‌سوم نیاز روزانهٔ بدن به انواع ویتامین‌ها را تأمین می‌کند. کسانی که به دلایل کاری یا مشغله‌ٔ فراوان امکان خوردن میوه و سبزی را به میزان کافی ندارند، یا زنان باردار و شیرده که به میزان بیشتری ویتامین نیازمندند، می‌توانند نوشیدن روزانهٔ یک لیوان آب‌میوه‌های (مخلوط چند میوه) مولتی‌ویتامین را در برنامهٔ غذائی خود بگنجانند. در این محصول از مواد مکمل نیز استفاده می‌شود که شکر یکی از آنهاست. البته در اکثر این آب‌میوه‌های ”مولتی“ به‌دلیل استفاده از میوه‌های طبیعی بسیار شیرین معمولاً نیازی به اضافه کردن شکر نیست. درکنار آب‌میوه‌های مولتی‌ویتامین که باید دارای ۱۰۰ درصد میوهٔ طبیعی باشند، مولتی‌ویتامین (مخلوط چند میوه) نیز با دارا بودن حداقل ۵۰ درصد حجم میوه وجود دارد. همچنین نکتارهائی که مقدار شکر و کالری آنها کم شده است.
درج کلیهٔ مواد محتوی روی برچسب بطری
در کشور آلمان درج کلیهٔ مواد محتوی محصولات روی برچسب آن ضروری است. همچنین روی محصولات آب‌میوه یا نکتار میوه، دستورالعمل‌های قانونی و معمول را برای اطلاع‌رسانی و حمایت از حقوق مصرف‌کنندگان به‌طور واضح و روشن مشخص می‌کنند.
تعیین نوع محصول
یکی از مهمترین شاخص‌های موجود روی برچسب محصولات، تعیین نوع محصول، مثلاً ”آب‌سیب“ یا ”نکتار هلو“ و... است. همچنین ذکر استفاده از عصارهٔ غلیظ شده یا نوع میوه‌ها در این گروه جای می‌گیرد.
حداقل میزان میوه
در مورد نکتار میوه‌ها و سبزی‌ها باید میزان حداقل میوه به‌صورت درصد بیان شود.

تاریخ حداقل زمان نگهداری
این شاخص به مصرف‌کننده این مکان را می‌دهد تا بداند تا چه تاریخی شاخص‌های کیفی طعم و مزهٔ محصول و همچنین مواد محتوی آن حفظ می‌شود.
حجم محصول
درج حجم محصول براساس لیتر امکان مقایسه‌ٔ قیمتی محصولات را در اندازه‌های مختلف ایجاد می‌کند.
زمان نگهداری
آب‌میوه‌ها و نکتارهای طبیعی که فاقد نگهدارنده‌های شیمیائی هستند، تخمیر می‌شوند. بدین معنا که پس از گذشت یک مدت معین از باز شدن در آنها و به‌خصوص در مجاورت گرما شروع به تخمیر می‌کنند. به همین خاطر انواع آب‌میوه را باید در جای خنک و دور از نور خورشید محافظت کرد و محتویات بسته را پس از باز شدن، ظرف سه الی چهار روز مصرف کرد.

منابع:
۱. www.das-kochrezepte.de/news
۲. www.Fruchtsaft.org
روزنامهٔ آفتاب مورخ
روزنامهٔ دنیای اقتصاد مورخ

منبع : مجله بهکام