مسجد میر چخماق (امیر چخماق) ، یزد

مسجد میر چخماق كه در تاریخ‌های یزد به نام مسجد جامع نو نیز خوانده شده است در دوره صفوی به همت امیر جلال‌الدین چخماق شامی حاكم یزد از امراء و سرداران تیموری و مقرب درگاه شاهرخ و زن او ستی (بی‌بی) فاطمه خاتون احداث شده است. این مسجد كه در سال 841 به پایان رسید از حیث زیبایی، وسعت،‌ اهمیت و اعتبار بعد از مسجد جامع شهر قرار دارد.
در توصیف این مسجد باید گفت كه در كریاس مسجد كه درِ آن به میدان میرچخماق باز می‌شود، سنگی نصب گردیده كه بر آن متن وقفنامه‌ای به خط نسخ نقر شده است. دو طرف راهروی شمالی كه از كریاس به صحن مسجد وارد می‌شود، ‌شبكه‌هایی ظریف از كاشی‌های معرق در پنجره‌ها نصب شده‌اند. قسمتی از سر در صفه (ایوان) كاشی معرق جرزهای آن آجركاری است. دور خارجی گنبد و بر كمربند آن عبارت «السلطان ضل‌اللّه» به كوفی بنایی تكرار شده است. محراب صفه اصلی از كاشی معرق است با تاقنمای مقرنس‌كاری كه در وسط آن سنگ مرمر بسیار خوش‌ تراشی به اندازه 3/38×1/25 متر نصب شده است. در وسط مقرنس‌كاری، یك گل مربع به اندازه 95×54 سانتی‌متر نصب است و در غرفه دست چپ ایوان،‌ یك سنگ مرمر به اندازه 30×28 سانتی‌متر نیز نصب شده است. سر در شرقی مسجد دارای كتیبه‌ای از كاشی معرق به خط ثلث محمدالحكیم است. گنبد مسجد كه خمیده و تركدار است با كاشی سبز رنگ كاشی‌كاری شده و پیرامون آن نیز كتیبه‌ای به خط كوفی قرار دارد.