برگی از تاریخ ( ۱۸ اردیبهشت) (۱)

امروز ، هجدهم اردیبهشت ماه ۱۳۸۶ هجری شمسی ، برابراست با ۲۰ربیع الثانی ۱۴۲۸ قمری و ۷ می ۲۰۰۷ میلادی . رویدادهای مهمی که در طول تاریخ ، درچنین روزی ، بوقوع پیوسته از این قرارند:
● غارت شهر رم و پایان عصر رنسانس
۴۸۰ سال پیش در چنین روزی در سال ۱۵۲۷ میلادی ، غارت شهر «رم» آغاز شد و تا شانزدهم ماه مه ادامه یافت.
شهر «رم» ششم ماه مه در پی حمله مشترك اسپانیا و آلمان سقوط كرده بود. این دو دولت كه با فرانسه و انگلستان رقابت داشتند و دولت فرانسه خود را مكلف به حراست از دستگاه پاپ می دانست در صدد تصرف شهر رم مقر پاپ برآمده بودند. ۱۵ هزار سرباز آلمانی به دلیل این كه پروتستان بودند واتیكان را هم غارت و قسمتی از آنجا را اصطبل اسبهای خود كردند. مورخان نوشته اند كه با غارت شهر رم، ادامه رنسانس كه از ایتالیا آغاز شده بود تا مدتی متوقف شد.
● اعدام لاوازیه شیمیدان برجسته فرانسوی
۲۱۳ سال پیش در چنین روزی در سال ۱۷۹۴ میلادی ، آنتوان لاوازیه شیمیدان برجسته فرانسوی در بحبوحه انقلاب فرانسه به اعدام محکوم شد .
وی در پاریس از پدر و مادری ثروتمند و مرفه زاده شد . او زیر نظر استادانی قابل ، نجوم و گیاه‌شناسی و شیمی و زمین‌شناسی را به خوبی فرا گرفت. هنگامی که جوانی ۲۵ ساله بود به عضویت فرهنگستان سلطنتی علوم برگزیده شد.
لاووازیه که بنیانگذار شیمی نوین محسوب می‌شود، نخستین كسی بود كه ‌اساس طریقه علمی تبدیلات و تغییرات شیمیایی را كشف كرد و علم شیمی را برپایه درستی استوار ساخت . وی نخستین کسی بود که ترازو را جهت سنجش و تحقیق در فعل و انفعالات شیمیایی در آزمایشگاه وارد عمل کرد.
تركیب آب ازدو عنصر گازی اكسیژن و هیدروژن و چگونگی تجزیه آن، همچنین اهمیت اكسیژن در احتراق از جمله اكتشافات مهم لاووازیه بشمار می‌رود.
قبل از او دانشمندان شیمی در مورد سوختن، عقیده داشتند که هر جسم سوختنی دارای ماده‌ای است نامرئی به نام «فلوژیستن» و چون جسم مشتعل شود این ماده از آن خارج می‌شود.
هر چه جسم بیشتر قابل اشتعال باشد مقدار بیشتری از این ماده در بردارد و شعله همان فلوژیستن است که از جسم متصاعد می‌گردد. به موجب این نظریه قدما معتقد بودند که وقتی جسمی در هوا می‌سوزد سبک‌تر می‌شود زیرا ماده فلوژیستن آن خارج می‌گردد.
این نظریه نادرست سراسر قرن ۱۸ را به کلی مسموم ساخته بود و حتی دانشمندان بزرگ نیز بدان اعتقاد داشتند.
لاوازیه که شیمیدان برجسته‌ای ‌بود ، امکان درک و شناخت عناصر گازی شکل را فراهم کرد. در دوران سلطه نظریه آتش‌زایی ، وسایل تجربی زیادی فراهم آمده بود که سبب دگرگونی‌های انقلابی در شیمی شد.
راه لاوازیه برای کشف اکسیژن خیلی مستقیم تر از راه دیگر هم عصرانش بود. در آغاز این دانشمند فرانسوی نیز گرایش به نظریه آتشزایی داشت ولی هر چه بیشتر که به نتایج میرسید بیشتر از آن نظریه کناره می‌گرفت.
در اول نوامبر سال ۱۷۷۲ شرح تجربیاتش در زمینه احتراق ترکیبات مختلف در هوا را به این ترتیب پایان بخشید وی گفت : وزن همه مواد و از جمله فلزات بر اثر احتراق و سوختن افزایش می‌یابد.
نظر به اینکه چنین واکنشها نیاز به مقدار زیادی هوا داشتند لاووازیه نتیجه گیری دیگری هم کرد و گفت : هوا مخلوطی از گازهای با خواص گوناگون است که در حین سوختن مواد ، قسمتی از آن با ماده سوزنده ترکیب می‌شود.
در آغاز لاوازیه این جزء از هوا را مشابه هوای ثابت بلاک تلقی کرد ولی به زودی متوجه شد که آن قسمت از هوا که با مواد در هنگام سوختن ترکیب می‌شود مناسبترین جزء هوا برای تنفس است به این ترتیب لاووازیه رو در روی اکسیژن قرار گرفت ولی از اعلام کشف گاز جدید خودداری کرد چون می‌خواست چند تجربه تکمیلی انجام دهد.
در آوریل ۱۷۷۵ لاوازیه گزارشی تحت عنوان یادداشتی در باره طبیعت ماده‌ای که هنگام سوختن فلزات با آنها ترکیب می‌شود و سبب افزایش وزن تولید شده می‌شود به آکادمی علوم فرانسه داد. در واقع این کشف اکسیژن بود.
به این ترتیب لاووازیه با درکی که از طبیعت اکسیژن کرد بر هم‌زمانانش پیشی گرفت.
در مرحله بعدی وی به این نتیجه رسید که مناسبترین هوا برای تنفس یکی از مواد بنیانی در ساخت اسیدهاست یعنی مهم‌ترین قسمت همه اسیدهاست.
بعدها معلوم شد که این اعتقاد اشتباه بوده است (وقتی اسیدهای بدون اکسیژن هالوژنه تهیه شدند) ولی در سال ۱۷۷۹ لاوازیه اندیشید که این خاصیت را در نام گاز کشف شده بگنجاند و از آن پس این عنصر را اکسیژن نامید که از کلمه یونانی به معنی «اسیدساز» گرفته شده‌است.
از جمله خطراتی که که جان لاوازیه را به مخاطره انداخته بود و بیشتر جنبه سیاسی داشت هنگام انقلاب کبیر فرانسه در سال ۱۷۸۹ یعنی در آن هنگام که انقلابیون زمام امور پاریس را در دست داشتند رخ داد.
لاوازیه رساله معروفی در باره اقتصاد سیاسی موسوم به ثروتهای زیرزمینی فرانسه به رشته تحریر درآورد این کتاب یکی از مهم‌ترین کتبی است که در مبحث اقتصاد نوشته شده‌است.
سرانجام آنتوان لاوازیه در سال ۱۷۹۴ در دادگاه انقلابی به ریاست ژان باتیست کوفن هال به جرم خیانت به ملت همراه چند تن دیگر تسلیم تیغه گیوتین شدند .
● طرح بیماری پارکینسون
۱۹۰ سال پیش در چنین روزی در سال ۱۸۱۷ میلادی ، دكتر جیمز پاركینسون بیماری پاركینسونز که یك بیماری مزمن مربوط به سلسله اعصاب است را مطرح کرد.
بیماری پارکینسون یک بیماری نورولوژیکال ( مربوط به دستگاه عصبی ) است که بر روی مغز و سیستم عصبی تأثیر می گذارد . مشکل اصلی که بیماران مبتلا به پارکینسون دارند عدم کنترل حرکات بدن می باشد . بیماری پارکینسون بعلت کاهش تولید دوپامین در بدن می باشد ( یک نوع واسطه عصبی شیمیایی که به انتقال پیام از سلولهای عصبی کمک می کند )‌ . دوپامین درانتقال فرمان از مغز به ماهیچه ها جهت کنترل مستقیم حرکات بدن بسیار مؤثر است . همچنین بخشی از مراحل حرکت عضلات صاف و عدم لرزش آنها می باشد .
علائم اولیه آن به گونه ای است كه ممكن است دكتر تشخیص بیماری دیگری را بدهد . این علائم كه با بیماری های دیگر مشابه است از این قرارند:
لرزش یا تکان خوردن ، اختلال در فعالیتهای روزانه ( مثل قدم زدن یا غذا درست کردن و ... ) بعلت لرزش موجود ، اشکال در صحبت کردن ، تغییر در دست خط ( ریزتر از معمول می نویسند ) ، اشکال در حرکت اعضای بدن مثل دست ، بازو و یا پاها ، تغییر حالت صورت نسبت به قبل اصطلاحاً صورت بی حالت می گردد . ( ماسکه ) ، ممکن است بیش از حد معمول در یک وضعیت ثابت و بدون حرکت باقی بمانند .
● پیدایش هرالد تریبیون
۱۷۲ سال پیش در چنین روزی در سال ۱۸۳۵میلادی ، جیمز گوردون بنت روزنامه نگار آمریكایی نخستین شماره روزنامه خود، نیویورك هرالد را منتشر كرد و در اندك مدتی روزنامه اول آمریكا شد.
ولی پس از مرگش، پسرش كه مقیم فرانسه بود و حوصله روزنامه نگاری نداشت با ناشر «نیویورك تریبیون» شریك شد و از آن پس، دو روزنامه یكی شدند و تحت نام «نیویورك هرالد تریبیون» بكار خود ادامه دادند و برای این كه صاحب قبلی نیویورك هرالد در پاریس بیكار نباشد، به انتشار یك ادیشن روزنامه در این شهر دست زدند. در جریان رقابت میان روزنامه ها كه همیشه ادامه داشته، بعدا نیویورك تایمز به جلب نویسندگان نیویورك هرالد تریبیون پرداخت و در پی این نویسندگان، مخاطبان نیز به خرید نیویورك تایمز روی آوردند و نیویورك هرالد تریبیون ورشكست و تعطیل شد و ادیشن چاپ پاریس آن كه جداگانه به حیات خود ادامه می داد به دو موسسه مطبوعاتی واشنگتن پست و نیویورك تایمز فروخته شد و تحت نام «اینترنشنال هرالد تریبیون» به كار انتشار ادامه داد كه بعدا موسسه واشنگتن پست سهام خود را در آن به نیویورك تایمز فروخت و در حال حاضر مالكیت كامل این نشریه از آن شركت نیویورك تایمز است. این مالكیت تام زمانی محقق شد كه در ‌۳۰ دسامبر ‌۲۰۰۲، شركت نیویورك تایمز موفق شد ‌۵۰ درصد سهام باقیمانده نشریه را از واشنگتن‌پست بخرد. این امر به ‌۳۵سال شراكت شركت نیویورك تایمز با رقیب داخلی‌اش، واشنگتن پست خاتمه بخشید.
در حال حاضر این روزنامه در ۲۶ شهر جهان چاپ و در ۱۸۰ كشور و در خطوط هوایی بین المللی توزیع می كند. تیراژ این روزنامه در سال ۲۰۰۴ بالغ بر ۵۰۰ ۲۴۰ نسخه بود. پیش از آن تیراژ این روزنامه ۲۶۹ هزار نسخه بود كه از سال ۲۰۰۲ با افزایش حدود ۳۳۵ كارمند، به این میزان افزایش پیدا كرده است.
اینترنشنال هرالد تریبیون (IHT) روزنامه ای بین المللی برای رهبران افكار عمومی و افراد تصمیم گیرنده در سطح جهان به شمار می آید. در عصر انفجار اطلاعات، هم كسانی كه در مقام تصمیم گیری قرار دارند و هم كسانی كه تصمیم گیری ها را در سطح جهانی دنبال می كنند به هرالدتریبیون به عنوان كامل ترین، معتبرترین و در عین حال موجز ترین روزنامه در جهان می نگرند. رهبران بخش های تجاری و دولتی به این روزنامه مراجعه می كنند تا بدانند رویدادهای مهم جهانی به چه نحوی بر روی زندگی، انتخاب های سیاسی، سرمایه گذاری ها و خانواده هایشان تاثیر می گذارد.
● در گذشت جان استوارت میل فیلسوف بر جسته
۱۳۴سال پیش در چنین روزی در سال ۱۸۷۳ میلادی ، جان استوارت میل فیلسوف بر جسته انگلیس در گذشت . متفكر انگلیسی بزرگ قرن نوزدهم گذشته از آنكه نویسنده ای چیره دست بود و در زمینه منطق، نظریه شناخت، اخلاق و اقتصاد قلم می زد، شخصیتی فعال در عرصه سیاست به شمار می‌آمد.
جان استوارت میل در سال ۱۸۰۶ در خانواده‌ای متوسط و شاید هم به لحاظ اقتصادی فقیر در لندن به دنیا آمد. پدرش جیمز میل فرزند یک کفاش روستایی در اسکاتلند بود.
جان استوارت میل از سه سالگی آموختن زبان لاتین را آغاز کرد. پدرش هیچ گاه او را به مدرسه نفرستاد تا فرزندش را به شیوه خاص خودش بار بیاورد. افسانه‌های ازوپ نخستین کتابی بود که جان توانست به زبان یونانی بخواند.
وقتی جان هشت ساله شد، جرمی بنتام در اقدام سخاوتمندانه‌ای دیگر خانه شماره یک خیابان کوئین اسکویر پلیس را در اختیار خانواده میل گذاشت جان پیش از آنکه ۱۰ساله شود، شش محاوره از محاورات افلاطون را خوانده بود تا برای آموختن منطق آماده شود؛ جان در ۱۲سالگی علاوه بر مطالعه آثار کلاسیک یونان و حتی «ریطوریقا»ی ارسطو، جبر، هندسه و حساب دیفرانسیل هم آموخته بود.
آموختن علم منطق در ۱۲سالگی آغاز شد. آن هم با رساله‌های لاتینی درباره منطق اسکولاستیک (مدرسی). جان در کتاب بیوگرافی ای که بعدها نگاشت بر اهمیت این قسمت از آموزشش بسیار تاکید کرد.۱۳ سالگی آغاز آموزش اقتصاد بود.
جیمز در این سال یک دوره کامل اقتصاد سیاسی را به جان تدریس کرد و او را موظف کرد کتاب‌های آدام اسمیت و همچنین اثر تازه تالیف شده دیوید ریکاردو را با عنوان «اصول اقتصاد سیاسی و مالیات بندی» بخواند و خلاصه نویسی کند که جان در سال ۱۸۲۰ آنها را در قالب کتاب «اصول اولیه اقتصاد سیاسی» منتشر کرد.
در همین سال بود که به دعوت همان خانواده نوع دوست به فرانسه رفت تا یک سالی را در آنجا سر کند. زبان فرانسوی آموخت و شش ماهی هم در مون پولیه شیمی و ریاضیات خواند. پس از بازگشت از فرانسه و پژوهش و تحقیق درباره انقلاب فرانسه، در زمستان سال ۱۸۲۱ «قانون رومی» را مطالعه کرد. همراه جان در این بخش از مطالعاتش جان آستین بود که شاید بتوان او را بهترین میراث دار اندیشه‌های «فایده گرایانه» جرمی بنتام دانست. در زمستان ۱۸۲۲جان و دوستان جوانش انجمنی تشکیل دادند که هر دو هفته یک بار تشکیل جلسه می‌داد و به بحث و بررسی درباره موضوعات مختلف می‌پرداخت. آنها معیار تمام بحث هایشان را در اخلاق و سیاست «اصل فایده» گذاشته بودند.

منبع : تبیان