نگاه منتقدانه به نوشته‌های خود

ما علاوه بر اینكه باید هر نوشته‌ای را با ریزبینی و همراه با نگاهی منتقدانه بخوانیم بلكه باید به نوشته‌های خود هم نگاهی انتقادی داشته باشیم، یعنی بهتر است خودمان اولین منتقد نوشته‌های خود باشیم.
● برای این منظور می‌توان كارهای زیر را انجام داد:
▪ با در نظر گرفتن ساختار كلی متن، نوشته را بخوانید. یادتان باشد كه قسمت‌های مختلف یك نوشته یا یك مبحث، كاركردهای مختلفی هم دارند. متن خود را بخوانید و ببینید كه آیا می‌توانید پیش‌نویس متن‌تان را به راحتی به بخش‌های اصلی تقسیم كنید و مطمئن شوید كه هر بخش می‌تواند نقشی را كه در یك تصویر كلی از متن از آن انتظار می‌رود، ایفا كند. اگر در انجام این كار مشكل دارید، بدانید كه بعضی قسمت‌ها با هم تداخل پیدا كرده‌اند،‌ بعضی قسمت‌ها تكراری هستند، یا بعضی از بخش‌ها كه باید پشت‌سر هم باشند میانشان فاصله افتاده است. در این صورت باید چسب و قیچی را بردارید و تكه‌هایی را از جایی ببرید و در جایی دیگر بچسبانید.
▪ با در نظر گرفتن بافت بلاغی متن، نوشته خود را بخوانید. ممكن است برای این‌كار لازم باشد متن را بازبینی و بازنویسی كنید: چرا، با چه هدفی و برای چه كسی می‌نویسید؟ در مقدمه كار خود باید به خواننده متن، باورها و ارزش‌های او و خیلی از مسائل دیگر مثل سن و سال، جنسیت، نژاد و... او فكر كنید.
▪ درباره نوشته خود تحقیق و بررسی كنید. با خودتان درباره نوشته خود گفت‌وگو كنید.
● با خودتان بیندیشید:
۱) از به كار بردن فلان واژه‌ها چه قصدی داشته‌اید؟ آیا وقتی تعریف و توضیحی لازم بوده، این كار را كرده‌اید؟
۲) برهان‌های خود را بیابید و ارتباطشان را با تز خود دریابید. از این مطمئن شوید كه هر ادعایی دلیلی دارد.
۳) به مثال‌ها و شواهد خود توجه كنید. آیا قانع‌كننده هستند؟
۴) تمایلات خود را بررسی كنید. آیا استدلال‌هایتان خود بسنده‌اند یا مبتنی بر حقیقت هستند و از این نوع پرسش‌ها.
۵) واكنش خوانندگان نوشته‌های خودتان را بسنجید. از آنجا كه داشتن یك نگاه بی‌طرف نسبت به نوشته خود كار بسیار دشواری است، همیشه نوشته‌هایتان را برای عده‌ای از دوستان، همكاران، اعضای خانواده، معلم یا... بخوانید. نوشته‌های خود را هم برای موافقان و هم برای مخالفان اندیشه‌هایتان بخوانید و از همه انتقادهایی كه می‌شنوید فهرستی تهیه كنید.

منبع : تهران امروز