حوضچه های میکروبی

از میان ورزش هایی كه مردم به خصوص در فصل تابستان بیش از حد به آن گرویده اند، شنا طرفداران بیشتری دارد.یكی از مشكلاتی كه گریبانگیر مشتریان می شود این است كه بعضی از استخرها به دلیل رعایت نكردن نكات بهداشتی عامل بروز بیماری های پوستی و عفونی و روده ای هستند. این مشكلات استخرها و طرح های نظارت ویژه بر روی آنها را با مهندس محمدجواد دست آموز رئیس اداره بهداشت آب و فاضلاب مركز سلامت محیط كار وزارت بهداشت در گفت وگویی مورد بررسی قرار داده ایم.
●وزارت بهداشت به عنوان متولی نظارت بر استخرها چه تدابیری جهت پیگیری وضعیت بهداشتی استخرها در نظر گرفته است؟
- به طور كلی انواع و اقسام استخرها در كشور وجود دارد؛ یك نوع آن شناگاههای عمومی است كه به هیچ وجه متولی خاصی ندارد و زیرنظر هیچ سازمانی نیست مثل كانال های آب داخل شهر و یا آب های خارج شهر. نظارت وزارت بهداشت تنها روی استخرهایی است كه داخل محدوده شهری قرار دارند. می توان گفت هر مركز بهداشتی درمانی در محدوده شهری محوطه خاصی را تحت پوشش دارد كه چنانچه استخری در آن وجود داشته باشد بایستی به عنوان امكان تحت پوشش آن مركز تحت نظارت قرار بگیرد. بنابراین مراكز بهداشتی- درمانی شهری و روستایی ملزم به بازدید استخر، تشكیل پرونده و پیگیری اموری است كه مربوط به بهسازی و بهداشت آن استخر است.
● روش كار به چه صورت است؟
- روش كار به این صورت است كه استخر با فرم های خاص آیین نامه كه قسمت های مختلف یك استخر در آن تقسیم بندی شده اند (مثل بدنه استخر، تاسیسات بهداشتی مثل دوش، حمام، توالت، بوفه و...) مورد بازدید قرار می گیرد و اگر این قسمت ها از هر نظر دچار مشكل باشند این مشكلات توسط مامورین در فرم آیین نامه قید شده و نواقص به صاحبان استخر انعكاس داده می شود.
● در صورتی كه صاحبان استخر این نواقص را جبران نكنند چه برخوردی با آنها می شود؟
- مامورین ناظر به این متصدیان اخطار می دهند و معمولاً برای جبران آن از طرف قاضی دادگاه یك فرصت یك ماهه به آنها داده می شود. در صورت عدم جبران و با توجه به نقص های مشخص شده در فرم آیین نامه برای صاحبان استخر جریمه ای تعیین می شود كه این جریمه ها از پرداخت نقدی تا تعطیلی كامل استخر می تواند متفاوت باشد.
●میزان كلر موجود در آب استخر باید چه قدر باشد؟
- میزان كلری كه باید در استخر باشد بین ۵/۱ تا ۵/۳ قسمت در میلیون (PPM) است، اما با توجه به حجم بالای آلودگی داخل استخر این میزان كلر نمی تواند قابلیت مقابله با آلودگی را داشته باشد. متاسفانه بارها و بارها شاهد این قضیه بوده ایم كه در آب استخر ادرار یا مدفوع وجود داشته و یا افراد با عرق روی بدنشان وارد استخر شده اند و این باعث می شود كه كلر به تنهایی نقش موثری در رفع آلودگی نداشته باشد.
●در این موارد چه توصیه های بهداشتی را به متصدیان استخرها می كنید؟
- اولین و مهمترین توصیه این است كه سیستم های بهداشتی شامل حمام و توالت را به صورت كاملاً سالم بهره برداری كنند. گاهی اوقات استخری وجود دارد كه از ده روش موجود در آن فقط دوتای آنها قابل استفاده است. نكته دیگر این است كه مراجعین به استخر باید بدانند قبل از ورود به آن حتماً دوش بگیرند و بدنشان را كاملاً با مایع شستشو بشویند. چیزی كه امروزه متداول شده این است كه مراجعان قبل از ورود به استخر از زیر دوش آب سرد به سرعت و در عرض چند لحظه رد می شوند و بعد از شنا با آب گرم دوش گرفته و كاملاً خود را شستشو می دهند در حالی كه این روند باید كاملاً برعكس باشد یعنی آلودگی روی بدن فرد باید كاملاً از بین برود تا او بتواند وارد استخر شود، چون ما دیگر نمی توانیم میزان كلر را بیش از حد بالا ببریم.
● سیستم وارد كردن كلر در آب به صورت دستی است یا اتوماتیك؟
- این سیستم كاملاً باید به صورت اتوماتیك باشد، چون اگر به طور دستی كلر را وارد آب كنیم ممكن است بعد از نیم ساعت سطح كلر پایین بیاید ولی در سیستم های اتوماتیك آب به طور مرتب در حال گردش است و به محض این كه كلر آن پایین آمد دستگاه شروع می كند به تزریق كلر.
● یك استخر از نظر ایمنی باید چه ویژگی هایی داشته باشد؟
- از نظر ایمنی لازم است استخر حتماً نجات غریق داشته باشد. مشخصات دور حوض آن نیز باید از نظر ساختمانی طوری باشد كه فرد لیز نخورد. در بوفه نیز اگر مواد غذایی فروخته می شود، فردی كه مشغول این كار است باید دارای كارت معاینه بهداشتی باشد. مواد غذایی و آشامیدنی نیز كاملاً بسته بندی شده با مجوز وزارت بهداشت باشند (تاریخ تولید، تاریخ بهره برداری، و...).
* آیا درست است كه گاهی اوقات به جای كلر از وایتكس (با توجه به خطرات آن) در آب استفاده می شود؟
- بله، ما از وایتكس نیز استفاده می كنیم. وقتی می گوییم آب باید گندزدایی شود یعنی موادی مثل كلر وازن در آب باید استفاده شوند، ولی ممكن است بعضی مواقع ماده ای كه از آن به صورت روتین برای گندزدایی استفاده می كنیم مثل پركلرین در دسترس نباشد. در این مواقع ما می توانیم از سایر تركیبات كلر از جمله وایتكس استفاده كنیم. پس مصرف وایتكس در مواقع ضروری و طبق اصول علمی مانعی ندارد. ولی اولویت، مصرف پركلرین است.
● بیماری هایی كه از طریق آب استخر ممكن است انتشار یابند شامل چه مواردی هستند؟
- بیماریهای قارچی و پوستی، چشمی و روده ای از جمله این بیماری ها هستند. انتقال بیماری پوستی به این صورت است كه خود عامل بیماری زا یا سایر قسمت های تولیدكننده میكروب، از روی زخم یا روی پوست فرد بلند می شوند و به افراد دیگر سرایت می كنند. در مورد بیماری های روده ای نیز اگر كسی وارد استخر شود و آب استخر با مدفوع یا ادرار او آلوده شده باشد و كلر نتواند روی این آلودگی اثر بگذارد احتمال ابتلا به این بیماری ها وجود دارد. سوزش یا خارش و التهاب چشم نیز از جمله اختلالاتی هستند كه در صورت تماس با آب استخر (با توجه به درجه حساسیت افراد) ایجاد می شوند.
● آیا كرایه دادن مایو در محیط استخرها مجاز است؟
- با این مسئله شدیداً مخالفیم. حتی اگر این مایوها ضدعفونی و گندزدایی شوند باز هم كرایه دادن مایو به هیچ عنوان قابل قبول نیست. البته در بعضی اوقات زیر نظر ناظر فنی حوله به مراجعین كرایه داده می شود ولی دادن مایو اصلاً بهداشتی نیست.
● آیا استخری وجود دارد كه به علت كمبود مامور بازدید نشود؟
- باید بگویم استخری نیست كه بازدید نشود. بنابراین حتی اگر تعداد ماموران به اندازه كافی نباشد با ساعات كار اضافی ماموران سعی می كنند تمام استخرها را مورد نظارت قرار دهند.
● در مورد استفاده بهینه از استخر چه توصیه هایی را به مردم می كنید؟
- اگر فردی قصد استفاده از استخر را دارد محیط آن باید برایش شناخته شده باشد، چون گذشته از تمامی ظواهر استخر، مشكلات زیادی در آب آن وجود دارد. (از سیستم كلرزنی تا گذشته استخر كه مثلاً كسی قبلاً در اثر استفاده از آن بیمار شده یا نه) در این رابطه باید با نصب تابلوهای آموزشی یا پوستر نكاتی كه مردم باید در هنگام مراجعه به استخر از آن آگاه باشند، در اختیار آنها قرار گیرد.

سمیه شرافتی

منبع : روزنامه همشهری