نگاهی به فیلم پیمانهای شرقی

دندانپزشک کراننبرگ به او گفته بود:من به قدر کافی توی زندگی ام مشکل دارم،اون وقت واسه چی باید فیلم های تو رو ببینم؟!
اگر قدری در این حرف و سبک فیلم سازی کراننبرگ تامل کنیم شاید ما نیز هم عقیده با این نظر باشیم.
خشونت ذاتی و البته افراطی که در فیلم های کراننبرگ خود نمایی می کند دلیل اصلی این حرف است.به عبارت دیگر فیلم های کراننبرگ تجربه های عجیب و دردناکی هستند که وحشت خفته آدمی را بیدار کرده و مو را به تن آدم سیخ میکنند.نمایش تلخ خشونت و خانواده های از هم گسیخته از دیگر ویژگی های فیلم های کراننبرگ است.به عبارت دیگر خشونت حرف اول و آخر را در فیلمهای کراننبرگ میزند.اما...
اما پیمان های شرقی چیز دیگریست.متفاوت با هر آن چه که از کراننبرگ دیده بودیم.
شاید تاریخ خشونت آخرین فیلم کراننبرگ بود که خشونت افراطی را با شیوه روایی خاص نقل می کرد. خشونت در پیمانهای شرقی قدری متعادل شده و بیشتر هم و غم فیلم نامه نویس و کارگردان بر این بوده که به روابط دراماتیک بین شخصیت های فیلم نامه بیشتر پرداخته شود...
آخرین ساخته ی کارگردان کانادایی الاصل سینمای هالیوود، فیلمی است چند بعدی که شاید مهم ترین بعد مطرح شده در آن مسئله هویت و ملیت باشد.آنجا که دخترک بر اثر مصائب پیش آمده هویت و ملیت خود را از دست رفته می بیند و برای رسیدن به آرمانشهرش،جلای وطن میکند و پا در شهری می گذارد که با ذهنیت خود و به کمک دیگران ساخته.شهری که بنیان آن از پایه سست است و وقتی در مقابل واقعیت قرار میگیرد ستون هایش شروع به ریزش می کند.
حال می توان گفت مسبب تمام معضلات دنیای فیلم،لندن است و نه کس یا چیز دیگر.لندنی که به ساکنین بومی اش هم رحم نمی کند چه برسد به عده ای مهاجر که برای تحقق آرزوهای محالشان پا به این شهر گذاشته اند.
پیمان های شرقی نیم نگاهی به معضل برده داری مدرن دارد و خشونت از نوع هزاره ی سومی اش را نیز به مخاطب نشان میدهد و برائت خود را از این سیستم سلطه جویانه ابراز می کند.
آخرین فیلم کراننبرگ تشکیلات مخوف و زیر زمینی روسها( بازماندگان کمونیسم) را به نمایش میگذارد که در دل لندن، فراموشخانه ای رازآلود را شکل داده اند.
پفیلم تصویری وحشیانه و ضدانسانی از عقاید و منش و عادات روسها نشان می دهد .(البته توجه داریم که فیلم با حمایت مالی BBC ساخته شده است).
یکی دیگر از عناصر کلیدی و درخشان فیلم، موسیقی متن همیشه نافذ و گیرای «هاوارد شور» است. در اینجا هم مثل دیگر همکاری های درخشان کراننبرگ و شور، موسیقی از سطح ملودیک و فضاپرکن رایج فاصله می گیرد و خود تبدیل به یکی از عناصر دراماتیک فیلم شده و در پیشبرد روایت و رسیدن به فضای مورد نظر کراننبرگ نقش بسزایی را ایفا می کند.
شاید صحبت کردن درباره بازی مورتنسن با آن خونسردی اعصاب خردکنش و کارگردانی عالی کراننبرگ در سکانس شاهکار درگیری در حمام(چه در لوکیشن و چه در میزانسن) آن قدر بدیهی باشد که ذکر کردنشان چیزی جز تضییع وقت مخاظب را به همراه نداشته باشد.
بازی خیره کننده دی لوئیس در خون به پا خواهد شد و فیلم نا متعارف برادران کوئن سبب شد که اسکار هشتادم شرقی نشود،ولی روزی هم نوبت این دو می رسد.حالا می بینید!!!

احسان رنجبر

منبع : ماهنامه آدم برفی‌ها