آنفلوآنزای پرندگان و پاندمی چهارم

جهان تا کنون سه پاندمی آنفلوآنزا به خود دیده: پاندمی اسپانیایی در سال ۱۹۱۸ که موجب مرگ ۴۰ تا ۵۰ میلیون نفر شد، پاندمی آسیایی در سال ۱۹۵۷ که دو میلیون نفر کشته بر جای گذاشت و پاندمی هنگ‌کنگی که سال ۱۹۶۸ به مرگ یک میلیون انسان منجر شد. آیا آنفلوآنزای پرندگان موجب پاندمی چهارم خواهد شد؟ در دسامبر سال ۲۰۰۴، سازمان بهداشت جهانی و مرکز کنترل بیماری‌های آمریکا، گزارشی مبنی بر پیش‌بینی پاندمی قریب‌الوقوع را در اثر آنفلوآنزای پرندگان منتشر نمود...
برخی از پژوهشگران ادعا کرده‌اند این پاندمی موجب مرگ ۳۰۰ تا۴۰۰ میلیون نفر خواهد شد. عامل آنفلوآنزای پرندگان، ویروسی متفاوت از ویروس آنفلوآنزای انسانی است که پرندگان را مبتلا می‌سازد. این ویروس در زمان تکثیر و بروز همه‌گیری‌های آنفلوآنزا در میان پرندگان به صورت نادر، سوش نوپدیدی را به وجود می‌آورد که قادر است انسان‌ها را نیز آلوده سازد. از آنجا که انسان‌ها نسبت به این ویروس جدید مصونیت ندارند، احتمال وقوع پاندمی بسیار بالاست. در سال ۱۹۹۷ یک همه‌گیری از آنفلوآنزای پرندگان با ۱۸ مورد درگیری قطعی در انسان در هنگ‌کنگ گزارش شد. شش نفر از این بیماران متعاقبا جان باختند. این اولین باری بود که انتقال ویروس جدید از پرندگان به انسان گزارش شد. در سال ۲۰۰۳، دو نفر از اعضای یک خانواده هنگ‌کنگی که به چین مسافرت کرده بودند، در اثر این بیماری جان خود را از دست دادند. در همان سال یک مورد مرگ ناشی از یک بیماری تنفسی ناشناخته در یک مرد ۲۴ ساله چینی گزارش شد. در آن زمان بیماری به سارس نسبت داده شد، اما بررسی‌های بعدی ابتلای این مرد را به آنفلوآنزای پرندگان در آگوست ۲۰۰۶ تایید کرد. براساس گزارش سازمان بهداشت جهانی تا تاریخ ۱۶ دسامبر سال ۲۰۰۸ مجموعا ۳۹۱ مورد ابتلا و ۲۴۷ مورد مرگ از آنفلوآنزای پرندگان در کل دنیا رخ داده که بیانگر شدت مرگباری بالای این بیماری است (۶۳ = Case Fatality Rate).
ایران در تاریخ ۲۵ بهمن ۱۳۸۴، برای اولین‌بار مرگ قوهای وحشی را به علت ابتلا به آنفلوآنزا در کشور گزارش کرد. در تاریخ ۲۷ دی ۱۳۸۶، برای دومین بار ابتلای ماکیان خانگی به علت آنفلوآنزا در مازندران به صورت رسمی تایید شد. گزارش‌های غیر رسمی حاکی از ابتلای پرندگان در تعداد دیگری از استان‌های کشور می‌باشد. از کشورهای همسایه ما ترکیه، آذربایجان، پاکستان و عراق موارد متعددی از همه‌گیری در میان پرندگان و موارد معدودی از ابتلا و مرگ را در انسان گزارش کرده‌اند، اما تا کنون هیچ موردی از ابتلا و مرگ ناشی از این بیماری در انسان در کشور به صورت رسمی گزارش نشده است. سه شرط وقوع پاندمی عبارت‌اند از: نبود ایمنی، عدم دسترسی به واکسن و انتقال انسان به انسان. ویروس آنفلوآنزای پرندگان از این سه شرط، دو شرط اول را کسب کرده است. آیا پاندمی چهارم به وقوع خواهد پیوست؟

دکتر پیمان سلامتی

منبع : هفته نامه سپید