تهدید تروریسم برای دولت اردن

موطن و زادگاه تروریست هایی كه چند روز پیش در شهر امان حدود ۶۰ نفر را به خاك و خون كشیدند، ۶۰ نفری كه نیمی از آنها اردنی بودند، كجا است؟ در گوشه گوشه كشور پادشاهی اردن این پرسش بر ذهن مردم سنگینی می كند و در مورد آن بحث می شود. در جامعه اردن وحشت موج می زند. درست مثل بریتانیا پس از حمله های تروریستی به لندن. دردناك ترین شایعه در میان مردم اردن این است كه عاملان این جنایت تنها آن چند عراقی كه لهجه آنها معرف ملیت شان بوده است، نیست. بلكه مسئله اصلی و تقریباً تائید شده این است كه ۱۲ نفر از مظنونین بازداشت شده، اردنی هستند. و البته این شایعه چه بسا واقعیتی است كه چندان در مورد آن بحث نمی شود.بدیهی است كه این حملات تروریستی سرزمین امن و آرام اردن را تبدیل به دنیایی آشوب زده و تشنه خون و انتقام كرده است. ملك عبدالله دوم پادشاه اردن پس از این حوادث احساس خود را در قالب جملاتی چنین بیان كرد: «ما به خاطر تعهد خود مبنی بر حفظ جوهره اسلام واقعی، یعنی همان اسلام مدارا، مورد هدف قرار گرفته ایم.» یك روز پس از حملات تروریستی، همه روزنامه های اردن تیتر یك خود را به این سخنان پادشاه اختصاص دادند. تقریباً همه مردم اردن در حال حاضر بر این عقیده اند كه این كشور به هیچ روی نباید خط مشی سیاسی خود را كه مبنی بر اعتدال و میانه روی است، ادامه دهد.اما این كار اشتباهی بزرگ به حساب می آید. زیرا مانورهای محتاطانه میان غرب و دنیای اعراب و داشتن صلحی نیم بند با اسرائیل برای كشور كوچك و فقیری چون اردن، نوعی تضمین برای ادامه زندگی به شمار می آید. برای كشوری مثل اردن كه درست در میان فلسطین، اسرائیل، عراق، سوریه و عربستان سعودی قرار دارد، تقریباً غیرممكن است بتواند با به كارگیری سیاست های غیراعتدالی، آن هم با حضور آمریكا به عنوان قدرت برتری طلب در منطقه به ثبات و در یك كلام به زندگی خود ادامه داده و سقوط نكند.با وجود آنكه پادشاه اردن سفر خود به اسرائیل را به دلیل پیشگیری از هرگونه پیامد تحریك آمیز لغو كرده است اما حتی این مسئله نیز نمی تواند دلیلی بر دگرگونی و تغییر در سیاست خارجی دولت اردن باشد. لغو این سفر از قرار معلوم موجب هیچ خدشه ای بر روابط اسرائیل و اردن نیز نخواهد شد. زیرا اسرائیل ادعا می كند كه خواهان اردنی باثبات است چون نیمی از جمعیت اردن در واقع تبار فلسطینی دارند. این مسئله در مورد آمریكا هم صادق است. دولت اردن اعلام كرده است كه به هیچ كمك خارجی نیازی ندارد، و این ادعایی است كه نمی تواند صحت داشته باشد اما بی تردید از روی هوشمندی و زیركی عنوان شده است. نه تنها پادشاه اردن بلكه دیگر دولتمردان این كشور نیز به خوبی می دانند كه نمی توانند گرایش خود به تضمین های آمریكا را انكار كنند.اما گرایش به ثبات و صلح و امنیت، حداقل به صورت نمایشی در واقع در داخل خاك اردن نمود پیدا كرده است. شب بعد از آن حملات هزاران اردنی خشمگین با حضور در محل انفجارها شعار می دادند: «زرقاوی، ای حیوان وحشی، از اینجا برو!.» بدون تردید اكثر آن جمعیت با این شعار در واقع دست ردی به سینه تروریسم می زدند. ولی در آن سوی این شعارها می توان واقعیت دیگری را نیز مشاهده كرد، واقعیتی كه اردنی ها حتی از خودشان مخفی می كنند. آن واقعیت حضور تعداد زیادی از طرفداران و حامیان القاعده در این كشور است، اما مردم اردن با حرارت هر چه تمامتر در پی اثبات این واقعیت هستند كه این مسئله اصلاً به معنای آن نیست كه این مردم در آن جنایت ها دست دارند و یا نقشی در آن ایفا می كنند. علاوه بر آن آنها در لابه لای حرف های خود به این مسئله نیز اشاره دارند كه آرامش موجود در اردن در واقع آرامشی قبل از توفان بوده است.شاید عجیب باشد اما با وجود موقعیت خاص كشور اردن، شاید برای اولین بار است كه مردم این كشور با این جدیت به پدیده ترور و القاعده می پردازند. «ابومصعب زرقاوی» یعنی همان كارگزار القاعده در عراق و سازمان دهنده حمام های خون خود یك اردنی است و حدود ده درصد از حمله كنندگان انتحاری در عراق را نیز اتباع اردنی تشكیل می دهند. اما در كشوری چون اردن تنها مقامات سیاسی و نخبگان و همین طور طرفداران القاعده از این مسائل خبر دارند و توده مردم توجهی به این اخبار ندارند. برای اولین بار است كه بسیاری از اردنی ها می پرسند: «این زرقاوی كیست و چه می خواهد؟» جامعه اردن از نوعی بحران هویت رنج می برد و حال سئوال اینجا است كه آیا در صورت جنگ و مبارزه با ترور همین هویت باقی مانده نیز دچار دگرگونی نمی شود؟به گفته پادشاه اردن: «از امروز به بعد، هر زن و هر مرد اردنی حكم یك سرباز را دارد، سربازی كه برعلیه ترور می جنگد و مبارزه می كند.» در عین حال مقامات دولتی اعلام كردند كه دولت دستگاه های فلزیاب جدیدی را سفارش داده و دریافت كرده است كه از قرار در مقابل همه هتل ها و ساختمان های دولتی نصب می شود. بنا به گفته همین مقامات، دولت و ملت اردن در آینده به هیچ روی در مقابل كسانی كه حتی تصور حملات انتحاری را داشته باشند، شكیبایی به خرج نخواهند داد. علاوه بر آن از طرف مقامات دولتی همواره اعلام می شود كه رشد و توسعه كشور اردن چیزی نیست كه بتوان از آن چشم پوشی كرد. جالب آنكه این سخنان از زبان مقامات دولتی كشوری جاری می شود كه بی گمان از این پس تنها شك و بدگمانی و وحشت بر آن حاكم خواهد بود.تشكیلات امنیتی و اطلاعاتی اردن یكی از بهترین و پیشرفته ترین تشكیلات از این دست در منطقه به شمار می آید و تا پیش از این موفق شده بود چندین حمله تروریستی را كشف و خنثی كند. اما حتی این تشكیلات نیز نتوانست از نفوذ تدریجی بنیادگرایان به این كشور جلوگیری كند. شكاف عمیق میان طرفداران غیرعلنی و مخالفان علنی تروریسم هر روز عمیق تر می شود كه البته در جای خود امری مثبت است. اما این مسئله در كشورهای مصر و سوریه نه تنها پیامد مثبتی نداشت بلكه موجب شد تا تروریست ها به صورت كاملاً غیرعلنی و زیرزمینی به فعالیت خود ادامه دهند.
اردن شب و روزهای وحشتناكی را می گذراند و ادامه یافتن تهدیدهای زرقاوی می تواند اصلی ترین و حیاتی ترین منبع درآمد این كشور یعنی صنعت توریسم را با مخاطراتی جدی روبرو كند. شاید بهترین راه برای پرهیز از چنین وضعیتی انتخاب روشی میانه باشد، روشی كه در صورت لزوم برخورد سخت و در عین حال بخشش و چشم پوشی را توأمان در خود داشته باشد. شاید بتوان با به كارگیری چنین روشی در نهایت بار دیگر سنت خوب اردنی یعنی سنجیدگی و اعتدال را احیا كرد.
منبع: اشپیگل
یاشین موشارباش
ترجمه: محمدعلی فیروزآبادی

منبع : روزنامه شرق