چهارشنبه, ۱۹ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 8 May, 2024
مجله ویستا
نگاهی به رمان میرامار نوشته نجیب محفوظ
میرامار یک پانسیون قدیمی و از رونقافتاده سواحل مدیترانه در شهر اسکندریه است. گریزگاهی برای اقامتهای کوتاه و مجالی برای پرسه در اندوه گذشتهها، دوستیها و برخوردها. میرامار صحنهای برای نمایش تناقضها و تضادهاست. جایی برای شبنشینیها و خوشیهای زودگذر و بهیادماندنی. نجیب محفوظ (۲۰۰۶-۱۹۱۲) نوبلیست مصری، و یکی از اصلیترین بنیانگذاران ادبیات مدرن عرب برای خوانندگان ایرانی چهرهای آشناست. تعداد ترجمههایی که از آثار او به فارسی برگردانده شده به تعداد انگشتان دست میرسد، و این موضوع حرف زدن از او در قالب دادن اطلاعات آماری و ارقام مربوط به زندگینامهاش را تقریبا بیمورد میکند. «میرامار» ساختار روایی جالبی دارد.
چند مسافر در یک پانسیون هر کدام تقریبا به اندازه یکپنجم کل رمان فرصت دارند تا از خود و گذشته و رویدادهایی را که طی اقامت در میرامار شاهدند بگویند. ترکیب جمع مهمانهای پانسیون شباهت زیادی به یک جامعه مینیاتوریزهشده دارد. یک ژورنالیست پیر، یک ملاک معذب، یک مجری جوان برنامه رادیویی، مسوول مالی یک شرکت نساجی و یک مالباخته بدبین، این جامعه نمادین را تشکیل دادهاند. به علاوه ماریا صاحب پانسیون و زهره دختر خدمتکار جوانی که از روستا گریخته و به آنجا پناه آورده است، او در تمام روایتها حضوری پررنگ دارد و اغلب مورد تعرض واقع میشود، نویسنده رمان را به صورت یک بازه زمانی خاص از حضور مهمانها در پانسیون به اجرا میگذارد. صحنه نمایش اغلب همان پانسیون است و روایتهای فردی معمولا با برخورد به یک شبنشینی به شباهتهایی در توصیف میرسند.
شکل روایی کار به گونهای است که هر کس با روایت خود بیشتر از درونیات و گذشته خود گفته و احساسات و نظرات درونیاش را در قبال شخصیت و یا بحثهای مطرحشده در گفتوگوها بروز میدهد و در روایت، دیگر ما با طرف دیگر گفتوگو از طریق یک روایت درونی آشنا میشویم و با گذر از همان لحظه به ماهیت پیچیده یک مکالمه کوتاه پی میبریم. نویسنده با چندجانبه نگاه کردن به سوژههای واحد، ذات گفتوگو را به عنوان فرآیندی در ارتباط با عقاید و خواستهای متفاوت انسانها به مثابه امری پیچیده به نمایش میگذارد. هر روایت با اپیزودهای فراوان به صحنههای متفاوت تقسیم میشود و خواست و وضعیت ذهنی راویان نیز در شکل روایت آنها تاثیر میگذارد برای مثال وقتی ما با روایت عامر وجدی که یک نویسنده قدیمی است و نسبت به مفاهیمی مثل بلاغت، نوستالوژی خاصی دارد مواجهیم، طبیعی است که باید با توصیفهای شاعرانه برخورد کنیم؛ « کل عمارت بر قطعه زمینی زبانمانند مشرف است که در دریای مدیترانه غرس شده، و اطرافش را نخلها و درختان سندیان جلوه دادهاند، و سپس تا آنجا که در فصل شکار طنین تیررس تفنگها به گوش میرسد امتداد یافته است. ۵» او گاهی برای شرح یک اختلاف سنی به ابداعات جالبی دست میزند؛ «چشمهای عسلی، و گونههای گل انداخته زیبا، و خالی روی چانه که فریبنده است. نوه کوچکم. اما مادربزرگ احتمالیاش تنها میتوانست در چشمبههمزدنی عبور کرده باشند، مادربزرگی که نه عشق و نه ازدواج درکش نکردند. و یادآوری خطوط چهرهاش غیر ممکن است. ۳۲» در میرامار نهتنها ما با تنوع دیدگاه و سبک توصیف بلکه با نظرگاههای مختلف در مورد انقلاب، سرمایهداری و وضعیت اجتماعی نیز مواجهیم که در سایه دموکراسی متن امکان طرح مییابند. در این شرایط نویسنده به راحتی موضوعات مختلف را در شرایط متضاد و متخالف رها کرده و خود را از داوری صریح در مورد موضوعی خاص میرهاند.
شخصیتها هریک بسته به موقعیت اجتماعی و شرایط خاص خود به موضوعات خاصی توجه نشان داده و مفاهیم دیگر را زیر سوال میبرند و از همین منظر است که میتوان «میرامار» را به زمینهای بسیار گستردهتر از یک پانسیون روبه زوال و متروک نیز تعمیم داد. ساختار دراماتیک اثر نیازهای خود را از رویدادها اخذ کرده و در جایی ما با قتل یکی از مهمانهای پانسیون، به عنوان موضوعی تعلیقی برخورد میکنیم. این امکان و کشمکشهای پیرامون زهره، دختر خدمتکار، تعلیق و رقابت را نیز به این جامعه کوچک میکشاند و باعث رشد گمانهزنیهای متفاوت میشود که در انتهای رمان گرهگشایی میشوند. گذشته از اینها نوشتار نجیب محفوظ نوشتاری غنی است چرا که میتوان او را وارث شهرزاد دانست؛ کسی که به شدت از تقلید چشمبسته در هنر متنفر است و سنت قصهگویی عرب را به عنوان ذخیرهای بیپایان دراختیار دارد و همواره با متونی مثل قرآن و کتب مقدس و فلسفه یونان رابطهای دوستانه در قصههایش برقرار کرده است.
فرهاد اکبرزاده
منبع : روزنامه کارگزاران
نمایندگی زیمنس ایران فروش PLC S71200/300/400/1500 | درایو …
دریافت خدمات پرستاری در منزل
pameranian.com
پیچ و مهره پارس سهند
تعمیر جک پارکینگ
خرید بلیط هواپیما
ایران دولت سیزدهم رئیسی رافائل گروسی دولت رئیس جمهور رهبر انقلاب اصفهان مجلس شورای اسلامی انتخابات شورای نگهبان مجلس
سلامت هواشناسی بارش باران تهران شهرداری تهران قتل حجاب سیل پلیس آموزش و پرورش فضای مجازی شهرداری
خودرو مسکن حقوق بازنشستگان مالیات سایپا قیمت طلا قیمت دلار ایران خودرو قیمت خودرو بازار خودرو بانک مرکزی بورس
نمایشگاه کتاب تلویزیون سینما تئاتر دفاع مقدس سریال سینمای ایران موسیقی کتاب
دانش بنیان اینوتکس دانشگاه آزاد اسلامی
رژیم صهیونیستی جنگ غزه غزه فلسطین رفح حماس آمریکا روسیه چین ترکیه نوار غزه اوکراین
پرسپولیس فوتبال استقلال لیگ برتر ذوب آهن لیگ قهرمانان اروپا نساجی لیگ برتر فوتبال ایران بازی لیگ برتر ایران سپاهان جواد نکونام
هوش مصنوعی اپل سامسونگ آیفون گوگل مایکروسافت باتری ناسا فضاپیما
بیماران خاص استرس کاهش وزن بیمه زیبایی دندانپزشکی فشار خون