۳۰ نوامبر سال ۱۸۷۳ ــ نظرات "جان استیوارت میل" در باره دمکراسی و انتخابات

به مناسبت سالروز انتشار اتوبیوگرافی جان استیوارت میل اندیشمند قرن نوزده در ۳۰ نوامبر سال ۱۸۷۳ که در همین سال هم در گذشت اشاره ای داریم به او و اندیشه هایش که در زیر می آید:
«میل» که یک فیلسوف ـ اقتصاددان بود در طول اقامت در هند به عنوان یک مقام ارشد کمپانی هند شرقی انگلستان، از مشرق زمین هم تجربه داشته است مخصوصا که شاهدعینی شورش خونین سال ۱۸۵۷هندیان بود. وی قبلا روزنامه نگار و بعدا نماینده پارلمان انگلستان بود.
«میل» با این عقیده «اسپینوزا» موافق بود که پیش از هر انتخابات، با وسائل مختلف به انتخاب کننده تفهیم شود که مسئول رایی است که می دهد و اگر در دادن رای خود دقت لازم را به عمل نیاورد و آن را به فردی که شایستگی کامل ندارد و واجد شرایط لازم برای احراز مقام نیست بدهد، به سهم خود مسئول جامعه و زیانهایی است که منتخب او وارد می آورد و باید پاسخگو باشد.
مهمترین آثار «میل» در باره دمکراسی کتاب «ملاحظات در باره دولت انتخابی» است. کتاب «تفکراتی در رفرم پارلمانی» تالیف دیگر او هم درباره دمکراسی است که این کتاب در سال ۱۸۵۹ انتشار یافت.
«میل» که در ۲۰ مه سال ۱۸۰۶ در لندن به دنیا آمده بود می گوید: جامعه ای که مردم آن آموزش دمکراسی ندیده اند، عمیقا آن درک نمی کنند، اهمیت آن را برای جامعه و فرد نمی دانند و در فصل رای گیری (زمان تبلیغات انتخاباتی) به آنان توصیه می شود که به چه کسی رای بدهند و آنان هم احیانا چشم بسته می پذیرند نیاز به پنجاه سال زمان (تمرین دمکراسی) دارد تا به صورت یک دمکراسی کامل (واقعی) در آید.به باور «میل»، هنگامی یک کشور می تواند ادعا کند که دمکراسی است که مردمش اهمیت رای دادن و مسئولیت خطیر خود را در این زمینه بدانند.
او می گوید در جامعه آلوده به فساد و ضعف های اخلاقی رشد دمکراسی بسیار کند است و در جوامع فقر زده هم مردم به تنها چیزی که اهمیت نمی دهند «رای دادن» است.
«میل» در سال ۱۸۶۱ ناگهان به برابری ارزش آراء تردید کرد و گفت: چگونه می توان رای یک تبعه بی اعتنا و بی تفاوت را که دادن و یا ندادن رای برایش فرق نمی کند با رای یک اندیشمند، فرد دانا و موثر، و تبعه مصمم برابر دانست؟. او بعدا نسبت به اکثریت عددی در پارلمان هم شک و تردید کرد و گفت چگونه می توان در تصمیمگیری ها، میان یک نماینده دانا، آگاه و دلسوز با یک نماینده فاقد این صفات فرق نگذارد؟. برای رفع این نقص، وی سپس پیشنهاد کرد که شرایط انتخاب شونده وسیعا اصلاح گردد و به انتخاب کننده آموزش لازم داده شود تا مسئولیت خود را بداند. وی پارلمان مرکب از افراد غیر واجد شرایط را مجلس بدلی (دمکراسی ظاهری) خوانده است. مفسران نظرات میل نوشته اند که با نوعی انتخابات دو مرحله ای است که می توان هدف میل را تامین کرد؛ به این ترتیب که مردم در دسته های کوچک نمایندگان خود را انتخاب کنند و این نمایندگان که آگاهی بیشتری دارند مقامات انتخابی را از میان نامزدهای واجد شرایط (از میان خود و دیگران) برگزینند.
«میل» در زمینه انتخاب رئیس دولت و مدیران ارشد نظری مشابه فارابی را مطرح داشته که همانا یافتن بهترین فرد جامعه و انتخاب او به مدیریت آن است (از رئیس دولت تا مدیران پایین تر).
«میل» همچنین با دوران تقنینیه بیش از دو سال موافق نبود و با حرفه ای شدن وکالت مردم (تجدید انتخاب به صورت نامحدود) مخالفت داشت.او در این زمینه نوشته است: وکیل حرفه ای (پی در پی انتخاب شدن) در هرجامعه به تدریج مدافع منافع طبقات متوسط و بالا خواهد شد که خود از آنها سود می برد.
میل همچنین گفته است که اگر اکثریت یک پارلمان از افراد کم معلومات و ناآگاه، ضعیف و با تفکری ناقص تشکیل شود باید در قانون ترتیبی داده شده باشد که بتوان بی درنگ انتخابات را تجدید کرد زیرا که منطقا نباید اداره امور در دست چنین پارلمانی باقی بماند.
میل نسبت به دمکراسی آمریکا (به دلیل تبلیغات بی حد و حصر انتخاباتی، «حتی در زمان او» و نیز مشغله مردم معمولی و کار زیاد آنان) تردید داشت.

منبع : تاریخ ایران و جهان در این روز