۱ خرداد ـ ۲۲ می ـ نبرد ری (تهران) ؛ آغاز جنگهای تمام عیار برای احیاء استقلال ایران

دهه سوم ماه مه در سال ۸۱۳ میلادی نیرویی مركب از ۳۰ هزار داوطلب ایرانی كه از خراسان به حركت آمده بود تا مأمون را كه از جانب مادر، ایرانی بود خلیفه عباسی كند و به این ترتیب، ایران به استقلال خود نزدیك شود، در حاشیه شهر ری (تهران امروز) سپاه امین به فرماندهی علی بن عیسی بن ماهان را درهم شكست و به همدان فراری داد.
این داوطلبان ایرانی كه مجال نشان دادن شایستگی، دلاوری و میهن دوستی یافته بودند در جنگ ۱۲ ژوئن ۸۱۳ میلادی در همدان نیز ارتش ۹۰ هزار نفری عرب را تار و مار كردند كه ضمن آن علی بن عیسی كشته شد.
داوطلبان ایرانی سربازان فراری امین را تا بغداد دنبال كردند و ۲۵ سپتامبر سال ۸۱۳، پایتخت عباسیان را تصرف و امین را كه در حال فرار بود دستگیر كردند و سر او را برای مأمون به خراسان فرستادند و به این ترتیب مأمون خلیفه شد، اما به وعده هایی كه داده بود عمل نكرد. انگیزه واقعی این داوطلبان كسب استقلال وطن بود ـ نه نشانیدن مامون برجای امین.
سوم نوروز آن سال هارون الرشید در توس (خراسان) درگذشته بود، ولی برخلاف انتظار ایرانیان در بغداد زبیده همسر عرب هارون پسر خود امین را جانشین پدر كرده و نوه اش را ولیعهد او قرارداده بود. این اقدام بهانه مناسبی به دست سران خراسان داد كه به هواخواهی مأمون برخیزند؛ تا نهایتاً بتوانند كسب استقلال كنند.
امور اداری و مالی خلفای عباسی كه باحمایت ایرانیان بسال ۷۴۹ میلادی به قدرت رسیده بودند از همان آغاز كار هم در دست بزرگان ایران بود كه در تصمیم گیری های سیاسی نیز نقش تعیین كننده داشتند.
بزرگان ایران در گوشه و كنار كشور به ویژه در خراسان از قبل، درانتظار فرصتی بودند تا استقلال و حاكمیت وطن را احیاء كنند كه شكست مروان اموی در كنار رود زاب از ابومسلم و روی كار آمدن عباسیان راه رسیدن به چنین فرصتی را برای آنان هموار ساخته بود و این فرصت، با خلیفه شدن مامون به دست آمد.
فرمانده ارشد سپاهیان داوطلب ایرانی در جنگ با نیروهای امین كه ژنرال طاهر ذوالیمینین(طبق بعضی اسناد، زاده ایران ولی عرب تبار) بود پس از بر كرسی خلافت نشانیدن مامون، و در بازگشت از فتح بغداد، در نیشابور اعلام استقلال كرد كه همان شب به دست عوامل خلیفه بغداد به قتل رسید، اما وطندوستان دیگری از سیستان، دیلمان، مرو و... بپاخاستند و استقلال وطن تدریجاً تأمین شد. باید دانست كه عباسیان ابومسلم را كه به دست او به خلافت رسیده بودند بسال ۷۵۴ میلادی با طرح توطئه كشته بودند.

منبع : تاریخ ایران و جهان در این روز