صورت فلکـی اسـد

صورت فلكی اسد با نام اختصاری Leo در صور فلكی منطقه البروجی است .این صورت فلكی در فصل بهار در نیمـكره شمالی ودر پاییـز در نیمكره جنوبی قابل مشاهده است.
● افسانه صورت فلكی اسد :
این صورت فلكی با شیرنیمانی كه هراكلوس در نخستین ماموریتش كشت ، مربوط می باشد. هراكلوس این جانور را خفه كرد وسپس پوستش را كند وبعنوان غنیمت جنگی برتن كرد .اگر چه ، این كار مثل كشتن یك گـربه كوچك نبود . آپولودورس می گـــــوید : این شیر از اولاد تیفون، بزرگترین هیولای جهان بوده است . ابتدا هراكلوس كوشید تا با تیرهایش اورا از پا در آورد .اما تیرها به آسانی خم شدند . بنابراین هراكلوس چماقش را برداشت واو را تعقیب كرد .شیر در غارش مخفی شد ودو ماه طول كشید تا هراكلوس اورا پیدا كرد و سر انجام اورا خـفه كرد تا مرد . هـراكلوس برای پوست كندن شیر از پنجه های جانور استفاده نمود . در عین حال كاری كه هراكلوس انجام داد مشابهاً به وسیله گیـل گمش خدای خورشید انجام شد .برخی می گویند كه ارتباط این صور فلكی با خدای خورشید حاصل انطباق این صورت فلكی درمنطـقه البروج بابلی با انقلاب تابستانی است .صورت فلكی اسد در تاریخ مـصر ، جایگاه طلوع خورشید پس از آفرینش آن (در نزدیكی ذنب الاسد ) می باشد واز این رو به آن خانه خورشید نیز می گویند .
● مهمترین اجرام قابل مشاهده در صورت فلكی اسد :
▪ alpha -اسد :
نورانی ترین ستاره این صورت فلكی ستاره آلفا- اسد یا قلب اسد می باشد . این ستاره آبی - سفید از رده طیفیB ۷ با قـدر ظاهری ۱/۳۵+است . هرگاه با دوربین دوچشمی یا تلسكوپ كوچك به آن نگاه كنید همدم كم نور تر آن از قدر۸+را خواهید دید.
▪ beta-اسد :
در سردم شیر ستاره زیبای آبی - سفید بتا-اسد یا ذنب الاسد قرار دارد . این ستاره از رده طیفی A ۳ در رشته اصلی واقع شده ودارای قدر ۲/۱۴+ است.
▪ gamma-اسد :
این ستاره كه به آن Algieba (یال شیر )گویند یك ستاره دوتایی بسیار زیبا است .مولفه پر نور تر این غول سرخ - نارنجی از رده طیفی k۱ با قدر ۲/۶۱+ و مولفه كم نورتر یك غـول زرد از رده طیفـی G۷ با قدر ظاهری ۳/۰۸ + می باشد . هرگاه باتلسكـوپی كوچك به این ستاره بنـگرید ، قادر به تفــــكیك آن خواهید بودواگر با دوربین دو چشمی به شـكار آن بروید ستاره ۴۰- اسـد كه ستاره ای از قدر ۵+است وهیچ ارتباطی با این مجموعه ندارد در كنار آنها دیده می شود.
▪ delta-اسد :
این ستاره از رده طیفی A۴ است و دارای قدر ظاهری ۲/۵۶ + می باشد .
▪ kesi -اسد:
این ستاره از رده طیفی F۰با قدر ظاهری ۳/۴۴ + می باشد .این ستاره یك مجموعه سه تایی بصـری تشكیل می دهد كه به وسیله یك دوربین دو چشـمی دو همـدم دیگر آن از قدر ۶+ دیده خواهد شد . این سه ستاره از لحاظ فیزیكی هیچ ارتباطی با یكدیـگر ندارند .
▪ tav - اسد :
این ستاره از رده طیفی G ۸ با قدر ظاهری ۴/۹۵ + یك ستاره دوتایی بوده و هرگاه با دوربین دوچشـمی به آن بنگرید همدم دیگر آن را با قـدر ۰/۷ + خواهید دید
▪ omega - اسد:
این ستاره یك ستاره دوتایی بوده كه به سختی قابل تفكیك می باشد و حداقل قطر دهانه تلسكوپ می بایست mm ۲۵۰ باشد . ستارگان این مجموعه با دوره تناوب۱۱۷ سال به دور یكدیگر می گردند .
▪ ۵۴-اسد :
این ستاره ازرده طیفی A۱ با قدر ظاهری ۴/۵ + و درای همدمی با قدر ظاهری ۶/۳ + است .
▪ Rاسد :
ستاره غول سرخ -R اسد یك ستاره متغیر بلند دوره ازرده طیفی M ۸است . تغییرات قدرآن از ۵/۸+ تا ۱۰/۰+ می باشد . دوره این تغـــییرات برابر ۳۱۲ روز است .
▪ Wolf ۳۵۹ :
این ستاره یك كوتوله سرخ بوده واز نزدیكترین همسایگان ما در فــضا است .تـــنها ستارگان - قنطورس وستاره بارنــــارد نزدیكــتر از این ستاره به ما مـی باشند. درخشندگی این ستاره بسیار اندك است ومقدار آن۶۳۰۰۰دبار کمتر از درخشندگی خورشید است . در ضــمن جرم آن تنها ۸% جرم خــورشید وابــعاد آن مشابه با سیاره مشتری است . قدر این ستاره ۱۳/۶+است
در صورت فلكی اسد كه بدور از گردوغبار وابر كهكشان راه شیری است چند كهكشان دور دست قابل رویت است كه از ان جمله سه كهكشان M۶۵و M۶۶ و NGC ۲۶۲۸هستند گه البته با تلسكوپهای كوچك به راحتی دیده نخواهد شد . این مجموعه در خط واصل بین ستـارگان تتا ویوتا اسد قرار گرفته است.
▪ M۶۵ :
این كهكشان یك كهكشان مارپیچی نسبتا بزرگ با مركز نورانی می باشد . این كهكشان درامتداد شمالی-جنوبی واقع شده است.
▪ M۶۶ :
این كهكشان از كهكشـان M ۶۵كوچكتر ونورانی تر می باشد . این كهكشان نیز مارپیچی و دارای هسته نورانی ودرامتدادجنوب شرقی قرار دارد.
▪ بارش اسدی :
این بارش از معروفترین بارشهای شهابی سالیانه است ودر طول چند سال اخیر شاهد طوفانهای شهابی ازآن بوده ایم .بازه فعالیت آن بین ۱۴-۲۱نوامبربوده و اوج آن درروز ۱۷نوامبر قرار دارد
▪ بارشalpha - اسدی :
این بارش از از نوع بارشهای رادیویی بوده ودر طول دوره ای از ۱۳ ژانویه تا ۱۳ فوریه فعال می باشد.
▪ بارش beta-اسدی :
این بارش از ۱۴فوریه تا ۲۵ آوریل فعال بوده و اوج بارش درروز ۲ مارس است .
▪ بارش delta-اسدی :
در همین ایام بارش دیگری كه از تاریخ ۴ اوت تا ۱۲ سپتامبر فعال بوده و كه اوج فعالیت آن در روز ۲۲ فـوریه اتفاق می افتد .
▪ بارش gamma - اسدی:
بارش ضعیف دیگری كه از تاریخ ۴ اوت تا ۱۲ سپتامبر فعال بوده ، بارش gamma - اسدی است. .اوج این بارش در۲۵ اوت است .
▪ بارش ro- اسدی:
این بارش از نوع رادیویی بوده و در پی مطالعات انجام گرفته در طی سال ۱۹۶۰ میلادی كشف شده است .اینگونه به نظر می رسد كه طی ایام ۱۴-۱۵مارس فعال باشد .
▪ بارش sigma-اسدی :
این بارش از ۹فوریه تا ۱۳ مارس فعال بوده و اوج بارش درروز ۲۶ فوریه است .

سهیل خوشبین فر

منبع : فصلنامه شباهنگ