مبادله الکترونیک داده ها: مفاهیم وضروتها

مبادله الكترونیك داده ها یكی از فناوریهای اساسی برای كسب و كار الكترونیك است كه سبب انتقال استاندارد اسناد معاملاتی همچون صورتحسابها، آگهی ها، حواله ها، سفارشها و رسیدها مابین دو سازمان از طریق رایـــــانه می گردد. مبادله الكترونیك داده ها موجب كاهش هزینه های معاملات حذف چاپ و بایگانی كاغذ می گردد زیرا مكاتبات را می توان به صورت خودكار از یك سیستم اطلاعاتی به سیستمی دیگر و از طریق شبكه ارتباطات از راه دور انجــام داد. همچنین ممكن است باعث یكسری مزایای استراتژیك برای كمــك به مشتریان و توزیـع كنندگان سازمان شود.
این مقاله با هدف شناخت و بررسی مبادله الكترونیك داده ها و سپس موانع به كارگیری آن نگاشته شده است. همچنین به تعاریف جامع، مانع و متنوعی از آن می پردازد. تفاوت این فناوری با انتقال الكترونیك وجوه و پست الكترونیك و همچنین معرفی فناوریهای مرتبط با آن از دیگر بخشهای این مقاله است. مهمترین استانداردها و انواع مبادله الكترونیك داده ها در ادامه بررسی می شوند. عمده ترین مزایا و موانع اجرای آنها نیز در انتهای مقاله آمده است.
مبادله الكترونیك داده ها یكی از قدیمی ترین و اساسی ترین ابزارهای یكپارچه سازی فعالیتهای تجاری است (۱). همچنین مبادله الكترونیك داده ها نوع ویژه ای از رابطه بین سازمانی است كه شركت بدین وسیله با عرضه كنندگان مواد اولیه ارتباط دایم برقرار می كند. وجود این رابطه باعث می شود تا رایانه یك شركت با رایانه شركت دیگری ارتباط برقرار كرده و داده هایی درباره آمار خرید، فروش، سفارشات و... مبادله شود و سازمانها بتوانند بدون دخالت انسان از طریق شبكه رایانه ای مواد مورد نیاز خود را با هـــزینـــه ای اندك و سرعت بیشتر تامین كنند (۲).
در مبادله الكترونیك داده ها، اطلاعات براساس یك الگوی مشخص شده از سوی طرفین مبادله، سازماندهی می شود. به طوری كه به رایانه های دوطرف اجازه می دهد تا بدون دخالت كاربران مبادله را انجام دهند و نیازمند دخالت هیچ عامل انسانی یا ورود مجدد اطلاعات در دو سوی مسیر انتقال نیست (۳).
این نوع مبادله داده ها به طور عمده در حوزه كسب و كار و رشته بازرگانی كاربرد دارد (۴). از آنجا كه فعالیتهای تجاری مستلزم نقل و انتقال پول از یك سازمان به سازمان دیگر است، بانكها و نهادهای مالی نیز در اجـــرای مبادله الكترونیك داده ها سهیم می باشند. از سوی دیگر، بانكها دریافته اند كه با ایجاد زیر ساختار فنی لازم می توانند فناوری مبادله الكترونیك را در معاملات خود نیز به كار ببرند و به تازگی از مشتریان خود خواسته اند كه از این شیوه ارتباط در مورد حسابهایشان استفاده كنند (۵). باجاج و ناگ، ۱۳۷۶).
مروری بر موارد اجرای مبادله الكترونیك داده ها اثرات كاربرد این فناوری را بهتر نمایان می سازد. بااستفاده از مبادله الكترونیك داده ها فعالیتهای دستی خسته كننده و جابجایی كاغذهای انبوه، خودكار می شوند (۶). همچنین از مبادلات كاغذی و ورود مجدد اطلاعات كاسته شده، برنامه ریزی فعالیتها بهبود یافته و میزان موجودی انبار در سازمانهای صنعتی كاهش می یابد (۷).
بنابر گزارش یك موسسه تحقیقاتی ارزش صادرات كالا و خدمات حدود ۷ هزار میلیارد دلار در سال ۲۰۰۰ است كه از این مبلغ ۵۰۰ میلیون دلار صرف تهیه و مبادله اسناد می شود. به عبارت دیگر، حدود ۷ درصد ارزش مبادلات جهانی را هزینه تهیه و مبادله اسنـــاد تشكیل می دهد. با الكترونیك شدن این مبادلات هزینه تهیه و مبادله اسناد به شدت كاهش خواهد یافت.
برآوردهای انجام شده نشان می دهد كه استفاده از مبادله الكترونیك اطلاعات به جای روشهای سنتی مبتنی بر كاغذ باعث می شود بین ۲۱ تا ۷۰ درصد در هزینه فعالیتهای مختلف تجاری صرفه جویی شـــــود. بدین ترتیب می توان حدود ۱/۵ درصد ارزش مبادلات را صرفه جویی كرد (۸). برهمین اساس پیش بینی شده است كه درآمد سرویسهای شبكه مبادله الكترونیـك داده ها از یك میلیارد دلار در سال ۲۰۰۰ بــــه دو میلیارد دلار در سال ۲۰۰۳ برسد (۹).
● تعریف مبادله الكترونیك داده ها
تعاریــف متعددی از مبادله الكترونیك داده ها ارایه شده كه در زیر به تعدادی از آنها اشاره می شود:
جابجایی خودكار اسناد به شكل استانداردشده الكترونیك مابین سازمانهــا، مستقیماً از یك نرم افزار رایانه ای در یك سازمان به نرم افزاری دیگر در سازمانی دیگر است (۱۰).
مبادله الكترونیك داده ها انتقال اسناد و مدارك تجاری به صورت الكترونیك از یك سازمان به سازمان دیگر است. این سازمانها در اغلب موارد تفاوتهای زیادی با هم دارند، اما اكثر آنها می توانند از طریق مبادله الكترونیك داده ها اطلاعات خاص مورد نیازشان را پردازش كنند (۵).
مبادله الكترونیك داده ها نوعی انتقال ساخت یافته داده ها بین دو رایانه است كه به شكلی فرستاده و منتقل می گردند كه اجازه پردازش خودكارونه دستی را می یابند (۹).
مبادله الكترونیك داده ها، تبادل داده های تجاری در یك الگـوی استانداردشده میان رایانه هاست (۱).
▪ از این تعاریف چند نكته مشخص می شود:
۱ - مبادله الكترونیك داده ها شكل یا جزئی از تجارت الكترونیك است (۳).
۲ - به صورت خودكار انجام می گیرد. پس دخالت عامل انسانی در آن به حداقل می رسد.
۳ - دیگر اینكه ارتبـــــــاطات مستقیم بین نرم افزارها (به جای رایانه ها) اتفاق می افتد. این كار مستلزم وجود سیستم های اطلاعاتی برای پردازش و مدیریت داده های مرتبط با مبادله الكترونیك داده ها و یكپارچگی این سیستم ها با سیستم های فروش و كنترل موجودی است (۷).
۴ - از آنجا كه سازمــانهایی كه به هم مرتبط می شوند، اغلب باهم متفاوتند، برای برقراری ارتباط به یك الگوی استاندارد نیاز دارند.
● مستندات مورد انتقال
مبادله الكترونیك داده ها یك ابزار جایگزین خریدهای كاغذی است كه به وسیله وســــــــایل الكترونیك انجام می شود اما نرم افــزارهای كاربردیش گسترده تر از این است (۱۱).
انواع اسناد (مستنداتی) كه به وسیله مبادله الكترونیك داده ها جابجا می شوند شامل تعاملات كسب و كار از قبیل سفارشها، فاكتورها، دستورالعملها و وسایل تحویل و پرداخت هستند. مبادله الكترونیك داده ها همچنین ممكن است مشخصات محصول، طرحهای مهندسی و یا فهرست قیمتها را نیز شامل شود. اما اطلاعاتی كه در یك مجموعه مبادله الكترونیك وجود دارند، در بیشتر موارد اسناد چاپی متعارف هستند (۵).
● تفاوت باانتقال الكترونیك وجوه و پست الكترونیك
در اینجا ضرورت دارد كه بین مفاهیم پست الكترونیك، انتقال الكترونیك وجوه و مبادله الكترونیك داده ها تمایز قایل شویم. این سه فعالیت عمده ترین شیوه انتقال اطلاعات به صورت الكترونیك است (۱۱). اما باید در نظر داشت كه پست الكترونیك الزاماً موجب پردازش خودكار در مقصد نمی شود و تنها یك پیام متنی مانند نامه را ارسال می كند و همچنین انتقال الكترونیك پول نیز عمدتاً محدود به مكانیسم های انتقال پول در داخل سازمان یا بین موسسات مالی مختلف است (۱۲). لیكن مبادله الكترونیك داده ها مفهوم به مراتب گسترده تر و جهانـــی تری دارد كه در آن مبادله ای واقعی و ساختاربندی شده (با فیلدهای مشخص مانند تاریخ معامله، مقدار معامله، نام فرستنده و نام دریافت كننده) (۶) از یك شركت شروع می شود، شركت دوم ارزش افزوده ای به آن اضافه می كند و سومی نیز آن را پردازش می كند و به همین دلیل است كه مبادله الكترونیك داده ها به سرعت به عنوان یك شیوه مهم ارتباطات مالی در می آید. به عبارت دیگر، مبادله الكترونیك وجوه را هم شامل می شود (۵).
● فناوریهای مرتبط با مبادلـه الكترونیك داده ها
▪ انتقال الكترونیك وجوه: یكی از فناوریهای جدید در صنعت مبادله الكترونیك داده ها، انتقال وجوه به صورت الكترونیك است كه استفاده از آن برای كاربران مبادله الكترونیك داده ها می تواند مبادلات مالی آنها را بسیار تسهیل كند. كاربرد این فناوری بیشتر برای انتقال وجوه میان بانكها و شركتهاست. قدمت این فناوریها بیشتر از فناوریهای پرداخت است و ایمنی بیشتری هم دارند.
▪ مبادله الكترونیك داده های مالی: یكی دیگر از فناوریهای جدید در صنعت مبادله الكترونیك داده ها، انتقال الكترونیك داده های مالی است.
مبادله الكترونیك داده های مالی دربردارنده انتقال رایانه به رایانه دستورهای پرداخت و جزئیات و در نهایت جمع اقلام بااستفاده از استانداردهای بین المللی پیام است. این فناوریها در حال حاضر جوان تر بوده و در حال گسترش هستند و در برخی موارد هم به طور آزمایشی به كار برده می شوند. یك پرداخت تجاری نمونه ای از آنهاست (۱۳).● استانداردهای مبادله الكترونیك داده ها
استانداردهای مبادله الكترونیك داده ها بسیار زیاد هستند (۱۲). حتی صنایع گوناگون در كشورهای مختلف نیز استانداردهای خاص خود را دارا هستند (ثاقب تهرانی و تدین، ۱۳۸۰، ص ۴۹۳). در اینجا به بعضی از آنها اشاره می گردد:
الف - استاندارد مبادله الكترونیك داده ها X۱۲ - استاندارد اصلی مبادله الكترونیكی داده ها استاندارد مبادله الكترونیك داده ها X۱۲ است كه به وسیله كمیته استانداردهای آمریكا تعیین شده است. همچنین این استاندارد به وسیله كمیته استانداردهای موسسه استانداردهای آمریكا توسعه داده شده است.
ب - استاندارد ادیفاكتELECTRONIC DATA INTERCHANGE FOR ADMINISTRATION (EDIFACT) : مهمترین پیشرفت مبادله الكترونیك داده ها در سطح بین المللی مرهون ایجاد یك ابزار استانداردشده جهانی به نام ادیفاكت توسط كمیته مشترك سازمان ملل متحد برای تسهیل مبادلات بین المللی است. این استاندارد به وسیله كشورهای اروپایی به كار گرفته می شود (۱۴).
ادیفـــاكت به معنی مبادله الكترونیك داده ها، بیشتر برای انجام امور اجرایی، تجارت، بانكداری و حمل و نقل است. استانداردهای ادیفاكت به وسیله هیئتهای منطقه ای و عوامل گزارش دهنده آنها تحت نظر سازمان ملل ایجاد می شوند. زبان استاندارد ادیفاكت زبان اسپرانتو تعیین شده است.
ج - استانداردHL۷ : این استاندارد مستندسازی توسط موسسه استانداردهای آمریكا طراحی شده و در سیستم های بیمارستان به كار گرفته می شود (۱۴).
برای ملاحظه فهرست كامل استانداردها و نحوه پیشرفت آنها سایت زیر را مشاهده كنید:
Http://www Armyec.sra.com/doc/knowbase/ docs/۲۲
همچنین برای كسب اطلاعات كامل در مورد مبادله الكترونیك داده ها و ادیفــــاكت و نرم افزار آموزشی آن آدرس زیر را مشاهده كنید: Http://www.unece.org انواع مبادله الكترونیك داده ها
الف - مبادله الكترونیك داده های تركیبی: هدف از به كارگیری مبادله الكترونیك داده ها حذف تمامی مبادلات كاغذی مرتبط با فرایندهای تجاری است. گاهی اوقات برخی از عوامل فعال در بخش تجارت، كاربر مبادله الكترونیك داده ها نیستند.
از مبادله الكترونیك داده های تركیبی، به منظور برقراركردن ارتباط كاربران مبادله الكترونیـك با عوامل فاقــــــد آن در سطح بین المللی استفاده می شود و توانایی آن را دارد تا اسناد كاغذی آنها را در قالب اسناد الكترونیك منتقل سازد. این شیوه مبادله الكترونیك اجازه می دهد تا تمامی مبادلات تجاری طوری انجام شوند كه گویی همه طرفین از مبادله الكترونیك داده ها بهره مـــــی برند. بااستفاده از مبادله الكترونیك تركیبی، پیامهایی كه برای عوامل ناتوان از استفاده مبادله الكترونیك فرستاده می شوند به صورت فكس برروی كاغذ یا به صورت نامـــه های پستی ارسال می شوند. همچنین در برخــی موارد راه حلهای نرم افزاری ارائه شده اند كه پیامهای غیر مبادله الكترونیك عوامل فعال بخش تجارت را به پیامهای مبادله الكتـــــرونیك داده ها ترجمه كرده و انتقال می دهند.
ب - مبادله الكترونیك متقابل: در بیشتر موارد پیامهای مبادله الكترونیك داده ها به صورت دسته بندی شده و مشخص پردازش می شوند. اما شرایطی وجود دارد كه دیدگاهی متقابل برای تجارت الكترونیك لازم است.
نمونه این شرایط می تواند رزرو كردن خدمات مسافرتی و تفریحی برای تعطیلات باشد. در چنین مواردی عوامل متعددی رزرو پرواز، رزرو هتل اجاره كردن خودرو در مقصد و غیره باید مورد تایید قرار گیرند.
عموماً هریك از این عوامل می باید به وسیله سیستم های جداگانه ای ترتیب داده شوند و ممكن است برخی موارد را نتوان به شكل متناسب مرتب كرد. در این موارد اگر بتوان سیستم هـــا را به یكدیگر متصل كرد، می توان عملیات رزرو كلی و یكپارچه را باتوجه به دسترسی كلیه عوامل انجام داد. وظیفه مبادله الكترونیك داده هـا متقابل یكپارچه سازی فرایندهای گوناگون در یك سیستم مبـــــادله الكترونیك چند منظوره است (۱۳).
ج - مبادله الكترونیك اینترنتی: مبادله الكترونیكی داده ها از طریق استانداردهای جدید و ادغام با سایر فناوریهای اینترنتی در حال توسعه است تا اینكه به مبادله الكترونیك اینترنتی منجر شود. سیستم های مبادله الكترونیك داده های سنتی برای شركتهای كوچك مناسب هستند، در حالی كه مبادله الكترونیك اینترنتی برای شركتهای متوسط و بزرگ نیز قابلیت كاربرد دارد (۸).
پیش بینی شده است كه مبادله الكترونیك اینترنتی درآمدهای مبادله الكترونیك را از ۱۲ درصد به ۴۱ درصد افزایش دهد. چرا كه مبادله
الكترونیك را قادر می سازد تا با هزینه های پایین تر اجرا شود. این كار از طریق به كارگیری شبكه های ارزش افزوده صورت می گیرد. این شبكه ها همان اسناد استاندارد شده مبادله الكترونیك داده های غیراینترنتی را به كـــار می گیرند اما برخلاف آنها از ابزارهای ارزان تر انتقال همچون شبكه های مجازی خصوصی یا اینترنت عمومی بهره می برند. این كاهش هزینه چیزی در حدود ۹۰ درصد است (۱۵). مبادله الكترونیك اینترنتی همچنین شامل اسناد ساخت یافته مبادله الكترونیك داده ها می شود كه می تواند به وسیله پست الكترونیك یا بااستفاده از پروتكل انتقال متن مبادله شود.
همچنین مطالعات ترازیابی نشان می دهد كه استفاده از مبادله الكترونیك اینترنتی مدام در حال افزایش است. به طوری كه از مرز ۸۰ هزار شركت در ایالات متحده خواهد گذشت (۱۶).
● مزایای مبادله الكترونیك داده ها
در ابتدای كار هدف از كاربرد این فناوری، ارتقای كارایی شركتها از طریق بهبود جریان اطلاعات و كاهش اشتباهات است. بنابراین، در ایـــن مرحله عمدتاً روی صرفه جویی در هزینه ها تاكید می شود (۷). در این مفهوم، مزیت مهم مبادله الكترونیك حذف واردسازی مجدد داده ها از مدارك كاغذی به رایانه است. چرا كه در بسیاری موارد، خروجی یك رایانه باید دوباره به طور دستی به رایانه دیگری داده شود و هر ثبت مجدد می تواند منشاء بالقوه ای برای بـــروز اشتباه، تاخیر و خطرات ایمنی گردد (۱۲).
باتوجه به این عوامل است كه مبادله الكترونیك داده ها می تواند زمانهای لازم و مهلت های زمانی بین شركتها را كوتاه تر كند و در شركتهای صنعتی این امر موجب كاهش موجودی انبار و بهبود برنامه ریزی شود (۱۱).
نتیجه تحقیقی كه در این زمینه انجام شد، نشان می دهد كه استفاده از مبادله داده های الكترونیك در بعضی از شركتها باعث چنین مزایایی شده است:
به كارگیری مبادله الكترونیك داده ها در واحدهای تولیدی كارخانه مونتاژ كرایسلرسبب شده است تا این واحدها با عرضه كنندگان قطعه ها و مواد اولیه ارتباط دایم برقرار كرده و در نتیجه سالانه حدود ۲۲۰ میلیون دلار در هزینه ها صرفه جویی كنند.
شركت كمپ بل با سرمایه گذاری به مبلغ ۳۰ میلیون دلار و بــه كارگیری سیستم مبادله داده های الكترونیك توانست در امر سفارش و تحویل اقلام مورد درخواست سالانه ۱۸ میلیون پس انداز كند.
سیستم مبادله داده های الكترونیك می تواند به شركت فلمینگزاین امكان را بدهد كه اجناس مورد نیاز خــود را از طریق سیستم رایانه ای سفارش بدهد و بدون دخالت دست انسان موجودی مورد نیاز را از انبار به فروشگاه تحویل دهد (۲).
به طور كلی برایندهای حاصل از استفاده مبادله الكتـــرونیك داده ها و سایر زیرمجموعه های آن را می توان در دو طبقه كلی جای داد:
الف - نتایج و مزایای كلی راهبردی: این مزایا شامل كاهش هزینه های اداری و اجرایی، افزایش ارزش افزوده از طریق افزایش سرعت و دقت در پردازش عملیات، بهبود كنترل موجودی، یكپارچگی استراتژیك داده های حاصل از مبادله الكترونیك داده ها، پردازش اطلاعات و بالاخره مزیت بازاریابی نسبت به رقبایی می شود كه كاربر مبادله الكترونیك نیستند.
ب - نتایج و مزایای عملیاتی و فنی: این مزایا شامل بهبود ارائه خدمات به مشتریان، حذف كاغذ، فكس و پیامهای پستی بدون الگو، كاهش زمان كلی پردازش معاملات، حذف پردازشهای تكراری داده ها، بهبود مدیریت نقدینگی، حذف پایانـــه های رایانه ای وقت گیر و مشكل ساز و برنامه های محدودكننده، حذف بایگانی های دستی، بهبود نظارت بر هزینه های عملیاتی، حذف نیاز به انطباق اسناد و نسخــــه برداری و پرونده سازی، حذف نیاز به ورود كلید واژه ها برای جستجوی اسناد، حذف استانداردهای مشكل و زائد، حفظ و نگهداری اسناد و مدارك اداری و بالاخره حذف هزینه های پستی، طراحی و چاپ فرمهــای اداری می شود (۱۳).
● محدودیتهای اجرای مبادله الكترونیك داده ها
برخی از مسائل و مشكلات اجرای مبادله الكترونیك داده ها به شرح زیر هستند:
▪ فقدان سیستم های رایانه ای شده : یكی از تنگناهای موجود در كاركردن با سازمانهای مختلف، سطح رایانه ای شدن آنها است. در مواردی كه بعضی از ادارات سازمان قبلاً رایانــه ای نشده اند و اكنون به جای نامه های متعارف و كاغذهای امضاء شده، یكباره و نــاگزیر با داده های الكترونیك سروكار پیدا می كنند، این مسئله شدت بیشتری پیدا می كند (۱۱). در این حالت وادار كردن آنها به قبول سیستم ها و شیوه های مشترك كار دشواری است، اما در عین حال نمی توان ضرورت مشاركت و دخالت آنان را، حتی در مراحل اولیه، نادیده گرفت، زیرا آنان حلقه مهمی از زنجیره كار به شمار می روند.
▪ مسایل قانونــی : در كاربرد مبادله الكترونیك داده ها به عنوان بخشی از فعالیت كسب و كار و بازرگانی، پذیرش قانونی مبادله الكترونیك موضوع مهمی است. قبول امضای الكترونیك و رسانه های الكترونیك به عنوان سند در محاكم قضایی، پیش شرط هرگونه كاربرد تجاری این فناوری است.
بنابراین، لازم است قوانین موثری وضع شود تا طرحهای مختلف بتوانند معاملات خود را به صورت الكترونیك انجام دهند (۱۲) و در جایی كه لازم است قوانین و مقررات نیز جهت انطباق بااین شیوه به منظور اعتبار سندهای الكترونیك باید تغییر كند، چرا كه در حال حاضر منظور از سند اطلاعات نوشته و امضاء شده به روی كاغذ است (۸).▪ رسانه های مخابراتی: زیرساختهای مخابراتی قابل اطمینان به عنوان حامی اسناد الكترونیك اهمیت فوق العاده دارد. اخیراً پایانه های ماهواره ای كوچك به عنوان گزینه جالبی برای خطوط اجاره ای مطرح شده اند، اما این در مواردی است كه اجرای آن، هزینه های مربوطه را جبران كند (۷).
استانداردهای مبادله الكترونیك داده ها: پذیرش و اجرای استانداردهای مبادله الكترونیك و همبستگی آنان با اسناد تجاری، زمینه دیگری است كه كار زیادی را می طلبد. اگرچه بعضی از این اسناد مانند بارنامه های زمینی و هوایی در تمام دنیا به طور گسترده ای به كار می روند و پذیرش معادل الكترونیك آنها در هر كشوری نیز آسان است ولی اسناد دیگری هم هستند كه خاص تجارت آن كشور هستند و باید طرح تبدیل آنها هم تهیه شود. از طرف دیگر پذیرش اسناد از سوی صنایع نیز حائز اهمیت است، زیرا صنایع بخش جدایی ناپذیری از اجرای مبادله الكترونیك داده ها هستند (۱۴).
●● نتیجه گیری
ایده جابجایی مدارك استانداردشده به برلین و سال ۱۹۴۸ بر می گردد، جایی كه یك فرم استاندارد برای مدیریت كارا و یكپارچه آیتم هایی كه از مكانهای مختلف به سمت برلین می آمدند، مورد نیاز بود (۳). سپس از آن ایده در دهه ۱۹۶۰ میلادی در انتقال الكترونیك صنایع حمل ونقل ایالات متحده پیروی شد. جالب اینكه به علت ماهیت سازگار و استانداردسازیهای صورت گرفته، این ابزار هنوز هم یكی از مفیدترین و پیشروترین كاربردهای تجارت الكترونیك امروزی است (۴). به علاوه این فناوری ابزاری است كه با كاربرد آن اجرای بازسازی در شركتها با برداشتی موثرتر و نگرشی كاملاً متفاوت امــكان پذیر می گردد.
فواید حاصل از كاربرد مبادله الكترونیك داده ها را می توان در دو گروه راهبردی و عملیاتی طبقه بندی كرد. البته تاثیر این مزایا در سازمانهای مختلف بسته به اینكه مبادله الكترونیك داده ها به چه منظور و چگونه اجرا شده باشد، متفاوت خواهد بود (۱۱). این مزایا شبیه تجارت الكترونیك اینترنتی بین سازمانهاست. انجام موفقیت آمیز و سریع سفارشات، خطاهای كمتر در ورود اطلاعات، صرف زمان كمتر فروشنده و خریدار و كاهش هزینه ها از طریق كاهش زمان كاری كاركنان ستادی، صرفه جویی در مصرف مواد از جمله كاغـــذ، فرمها و بهبـود كنتـرل موجودی عمده ترین مزایای استفاده از مبادله الكترونیك داده ها برای پیاده سازی در فرایندهای كسب و كار شامل است (۱۶).
در عین حال استفاده از مبادله الكترونیك داده ها محدودیتهایی همچون راه حلهای گران، مشكلات دستیابی به استـــانداردهای ملی و بین المللی برای فرمت های استاندارد اسناد، امنیت و ناآشنایی در به كارگیری آن را دارد كه مبادله الكتـــــرونیك اینترنتی تا اندازه ای برای كاهش این معایب به كار گرفته می شود (۱۴).

۱ - LAUDON, KENNETH C. AND J. PRICE LAUDON (۲۰۰۱). “MANAGEMENT INFORMATION SYSTEMS: A CONTEMPORARY PERSPECTIVE”. NEW YORK: MACMILLAN PUBLISHING COMPANY.
۲ - دفت، ریچارد ال. (۱۳۷۸): مبانی تئوری و طراحی سازمان، ترجمه علی پارسائیان و سید محمد اعرابی، دفتر پژوهشهای فرهنگی، چاپ اول، تهران.
۳ - NEWMAN, WILLIAM H. AND R. ANDREW MCGILL (۱۹۹۷). “THE PROCESS OF ELECTRONIC DATA INTERCHANGE”. ۳TH EDITION, PRENTICE-HALL.
۴ - ORGAN, DAWEN W. (۱۹۹۸). “WHY IS EDI?”. LEXINGTON, MA: LEXINGTON.
۵ - باجاج، ك.ك. و دبجانی ناگ (۱۳۷۶): از مبادله الكترونیكی داده ها تا تجارت الكترونیكی، ترجمه ایرج بهنام مجتهدی، انتشارات موسسه مطالعات و پژوهشهای بازرگانی، چاپ اول، تهران. ۶ - لاودن، كنت سی. و لاودن، جین پی. (۱۳۸۰): فناوری اطلاعات: مفاهیم و كاربردها، ترجمه حمید محسنی، نشر كتابدار، تهران. ۷ - BORT, R. AND G. R. BIELFELDT (۱۹۹۸). “HANDBOOK OF EDI”. BOSTON, MASSACHUSETTS: WARREN, GORHAM AND LAMONT.
۸ - صنایعی، علی (۱۳۸۱): بازاریابی و تجارت الكترونیكی، انتشارات جهاد دانشگاهی، چاپ سوم، اصفهان.
۹ - DTI (۲۰۰۰). “BUSINESS IN THE INFORMATION AGE-INFORMATIONAL BENCHMARKING STUDY ۲۰۰۰”. UK DEPARTMENT OF TRADE AND INDUSTRY. AVAILABLE AT: HTTP://WWW.UKONLINEFORBUSINESS.GOV.UK
۱۰ - CLARK, J. (۱۹۹۸). “E-COMMERCE? E-BUSINESS?” . COMPUTERWORLD JOURNAL. AVAILABLE AT: HTTP://WWW.COMPUTERWORLD.COM
۱۱ - SAWABINI, S. (۱۹۹۵). “INTRODUCTION TO EDI”. CONFERENCE PROCEEDINGS EDI ۲۰۰۰: EDI, ELECTRONIC COMMERCE AND YOU, PP.۱-۳۶. ۱۲ - SOKOL, P.K. (۱۹۹۵). “FROM EDI TO EC: A BUSINESS INITIATIVE”. NEW YORK: McGRAW-HILL.
۱۳ - یعسوبی، علیرضا (۱۳۸۰): تجارت الكترونیك، نشریه تدبیر، شماره ۱۲۰، تهران.
۱۴ - KIMBERLEY, P. (۱۹۹۱). “ELECTRONIC DATA INTERCHANGE”. NEW YORK: McGRAW-HILL.
۱۵ - TURBAN, E. ,E. McLEAN AND J. WETHERBE (۲۰۰۲). “INFORMATION TECHNOLOGY FOR MANAGEMENT”. ۳RD ED, NEW YORK: JOHN WILEY & SONS. AVAILABLE AT: HTTP://WWW.FISHMART.COM
۱۶ - CANIS, R. J. (۲۰۰۰). “VALUE-ADDED NETWORKS: WHAT TO LOOK FOR NOW AND IN THE FUTURE”. CONFERENCE PROCEEDINGS EDI ۲۰۰۰: EDI, ELECTRONIC COMMERCE AND YOU, PP.۱۴۱-۱۵۷.
علیرضا مقدسی: دانشجوی كارشناسی ارشد مدیریت فناوری اطلاعات دانشكده حسابداری و مدیریت دانشگاه علامه طباطبایی.

منبع : روزنامه جوان