ارزیابی مجموعه : اساس مجموعه گستری

هدف: تشویق كتابداران برای اینكه به اهمیت ارزیابی مجموعه آگاه شوند.
طرح/روش شناسی/ رویكرد: سه مثال از روشهای ارزیابی مجموعه وجود دارد: ارزیابی كاربر محور ، ارزیابی فیزیكی ، و حمایت از موضوعات مشخص
یافته ها: صرف نظر از اندازه و نوع كتابخانه روشهای بسیاری برای ارزیابی مجموعه وجود دارد. ارزیابی به كتابدار اجازه می دهد تا دانش بیشتری راجع به آنچه كه هم اكنون موجود در كتابخانه است ، آنچه ممكن است نیاز باشد، و اینكه آیا ما به اهداف مجموعه گستری رسیده ایم ، داشته باشد.
مفهوم عملی: روشهای معناداری از ارزیابی مجموعه وجود دارد . كتابداران ممكن است یك روش ارزیابی خلق كنند كه اطلاعات مفیدی برای آنها در مورد كتابخانه هایشان فراهم آورد. مواردی را كه در این مقاله بحث خواهد شد از جمله مفهوم مدیریت مجموعه های آینده موفق ، مدیریت منابع مالی ، و انتخاب فرمتهای كار آمد است.
اصالت/ ارزش: این بحث كه شامل "ارزیابی حمایت موضوعات مشخص" و " ارزیابی و ساختن مجموعه های موضوعی مشخص" است كتابداران را تشویق می كند تا بتوانند مجموعه اصلی و فرعی ، ارزیابی نواحی موضوعی ، تكنیكها یا افرادی كه ممكن است آنها را به مواد موضوعی مشخص راهنمایی كنند را تشخیص دهند.
به طور كلی كتابداران مبلغ زیادی از پول راجهت فراهم آوری مجموعه خرج میكنند . درست است كه همانگونه كه اقتصاد ملی ، دولتی و محلی بسیار متفاوت است ، بودجه كتابخانه نیز متفاوت است.اما بیشتر كتابداران درصد زیادی از بودجه خود را جهت فراهم آوری مواد خرج می كنند . كتابداران در كتابخانه های تحقیقاتی بزرگ به طور سنتی رویكرد "جمع آوری هر چیزی" ‌‌‌‌‌[۱] را به كار می بستند اما اخیراً با توجه به محدودیت بودجه ، محدودیت فضا ، و گسترش سریع مواد دیجیتالی ، كتابداران دیگر نمی توانند همان نگرش قبلی را جهت مجموعه گستری خود و برآورده كردن همه تقاضا ها روی منابع در دسترس داشته باشند.) (Rowley and Black , ۱۹۹۶
در سری دیگر این طیف ، كتابداران در كتابخانه های عمومی و مدارس كوچك وجود دارد كه باید تا جای ممكن به انواع خاصی از مواد مورد نیاز آگاه باشند تا بتوانند انتخاب یا عدم انتخاب عنوانی را توجیه كنند. كتابداران همانند متخصصان باید سعی كنند تا مجموعه ای بسازند و نگهداری كنند كه اهداف مجموعه گستری را بر آورده كند و مختص جستجوگران اطلاعات باشد .
چگونه باید كتابداران اطمینان حاصل كنند كه آیا مجموعه كتابخانه مفیدی فراهم می كنند یا خیر و آیا مجموعه آنها یك بازگشت خوبی از سرمایه مالی آنها دارد ؟ بوسیله ارزیابی موجودی كتابخانه ، كتابداران می توانند مجموعه گستری آینده را بهتر مدیریت كنند.
ارزیابی مجموعه ، یك وسیله مهم از مجموعه گستری است. بنابراین ارزیابی مجموعه به كتابداران كمك می كند تا در مورد اینكه هم اكنون چه موادی در مجموعه آنها موجود است و تا چه حد اهداف مجموعه گستری را برآورده می كنند ، آگاه شوند .
این مقاله اگر چه یك بررسی جامع از روشهای ارزیابی نیست ، اما راهنمای خوبی برای كتابداران است.
سه رویه اصلی ( كه برگرفته از مجموعه متنوع و گسترده ای از روشهایی نظیر مجموعه محور[۲] در مقابل مشتری محور[۳] ، كیفیت در مقابل كمیت ، درونداد در مقابل برونداد است و سایر مواردی كه توسط Nisonger (۲۰۰۳) در اینجا مورد بحث قرارگرفته است:
این سه رویكرد :
¯ ارزیابی كاربر محور[۴]
¯ ارزیابی فیزیكی
¯ ارزیابی حمایت موضوعی مشخص
این سه رویكرد ، مناسب هر كتابخانه ای نیست اما اهمیت این مقاله در این است كه كتابداران را در مورد ارزش ارزیابی مجموعه آگاهتر می كند و تشویق می كند كه اهمیت بیشتری به این موضوع بدهند. انواعی از رویكردهای ارزیابی توصیف شده ، بنابراین كتابداران رویكردی را انتخاب می كنند كه متناسب با امكانات و شاخصه های مجموعه آنها باشد.
با توجه به اینكه ارزیابی ، ارزیابی یك نگرش واحد در یك كتابخانه دانشگاهی بزرگ باشد یا ارزیابی مجموعه جامع در یك كتابخانه مدرسه یا عمومی كوچك ، كتابدران ممكن است روشهای ارزیابی متنوعی انتخاب كنند.
●ارزیابی مجموعه : یك ابزار ارزشمند
خلق مجموعه كتابخانه ای كه فراهم كننده نیازهای اطلاعاتی و حمایت كننده موضوعات جذاب است ، از اهداف مجموعه گستری است.
نادیده گرفتن و بی خبری از منابع موجود در دسترس ، خصوصاً در یك ناحیه كتابشناختی مشخص ، به این معنا است كه كتابداران كارشناس ، یك پیوند ضعیفی بین مجموعه موجود و گسترش مجموعه آینده فراهم كرده اند . بی خبری از مجموعه به وسیله متخصصان موضوعی در یك كتابخانه بزرگ یا كتابداران در یك مجموعه كوچكتر مثل یك كتابخانه مدرسه ، ممكن است انتخاب مواد برای مجموعه گستری آینده را تحلیل برد و از ریشه خراب كند و این به معنی فرو ریختن اساس ساختمان یك مجموعه خوب است. یافتن زمان برای بررسی مجموعه ، مشكل اما اغلب لازم است. ). Emanuel, ۲۰۰۲).
با توجه به اینكه كتابخانه ها بیشتر از قبل ، منابع الكترونیكی را در دسترس قرار می دهند ، در نتیجه نیاز به ارزیابی مجموعه بیش از پیش حس می شود .)Dobson et al., ۱۹۹۶( .
كتابداران نیاز دارند تا از مجموعه و موجودی جاری آگاهی داشته باشند. با توجه به این آگاهی ، كتابداران ، به هنگام فراهم آوردن مواد اطلاعاتی دیجیتالی ، پایه و بنیان بهتری جهت تصمیم گیری دارند. اطلاع از مجموعه ، به كتابداران اجازه می دهد تا منابع الكترونیكی كه مكمل منابع جاری باشند فراهم كنند ، بطوریكه این منابع تهیه شده باعث تقویت نواحی ضعیف و غنی تر شدن نواحی غنی شوند.
با توجه به گرانی اطلاعات الكترونیكی هزینه كمتری صرف منابع چاپی می شود. بنابراین باید در انتخاب آنها دقت بیشتری به عمل آید . كتابداران ممكن است از چندین تكنیك برای ارزیابی مجموعه استفاده كنند تا پر معناترین و بهترین اطلاع ممكن را بدست آورند) Wallace and Van Fleet, ۲۰۰۱) .
یك ابزار درست ارزیابی ، ممكن است در آشكار شدن خصوصیات مجموعه موجود ، آشكار شدن شكافها ، میزان روزآمدی و عمق تاریخی مجموعه ، انعكاس دقت و درستی پرونده های كارگزاران – برای طرحهای تاییدی یا طرحهای نقص دار استفاده می شود - در بر آوردن اهداف مجموعه كمك كنند.
●ارزیابی كاربر محور :
ارزیابی كاربر محور ، روش خوبی جهت تعیین این است كه تا چه حد موجودی كتابخانه نیازهای اطلاعاتی جستجوگران را برآورده می كند. زیرا این روش چشم اندای از یك مجموعه ای است كه برگرفته از نیازهای مشاهده شده كاربران كتابخانه است . توجه اصلی یك رویكرد كاربر محور ، ممكن است فقط روی یك رشته علمی باشد و یا اینكه جامع و فراگیر باشد) Sylvia, ( ۱۹۹۸ . روشهای جمع آوری اطلاعات كاربران بسیار متفاوت است. Sylvia(۱۹۹۸) از فهرست كتابهای تحقیقات دانشجویان روانشناسی استفاده كرد . این فهرست دال بر این بود كه ، این دانشجویان و كاربران كتابخانه برای چه موادی ارزش قائل هستند . در حالیكهNfila (۲۰۰۱) از یك پرسشنامه استفاده كرد كه از تمام دانشجویان در همه رشته ها در دانشگاه Botswana انجام گرفت. تعیین واكنش هیجانی جستجوگران اطلاعات یا استفاده واقعی آنها از مواد كتابخانه از طریق جمع آوری اطلاعات و پرسشنامه ها ، اطلاعاتی در اختیار كتابداران قرار داد . مطالعه و بررسی اعضاء هیات علمی نیز ممكن است در اندازه گیری ارزش یك رشته یا یك قسمت خاصی از یك مجموعه مفید باشد.
یك ابزار ارزیابی مجموعه كاربر محور كار آمد و قدرتمند ، سیستم مدیریت پیوسته كتابخانه است . بسیاری سیستم های مدیریت پیوسته ، اطلاعات امانت را جمع آوری می كنند كه ممكن است در فرمت گزارش ، سازمان یافته باشد تا بسامد استفاده از یك عنوان یا اطلاعات امانت یك ناحیه رده ای را فراهم كند . اطلاعات دیگری مثل امانت بین كتابخانه ای نیز اختصاص به پروژه ارزیابی دارد. به علت اینكه سیستم های مدیریتی online متفاوت ، در برنامه خود گزارشهای مختلفی را وارد می كند ، كتابدار باید موارد مختلف احتمالی و ممكن را بررسی كند و مواردی را كه بهترین دیدگاهها را برای ارزیابی استفاده از مجموعه فراهم میكند ، انتخاب كند.●ارزیابی فیزیكی:[۵]
برای انجام ارزیابی فیزیكی نیاز به متخصصان موضوعی داریم كه به طور دستی تك نگاشتها را از قفسه ها بیرون بكشند تا تعیین كنند كه آیا این مورد ، نیاز است كه در مجموعه بماند یا نه. وقتی كتاب در دست باشد ، كتابدارن اطلاعات ارزیابی را روی كارت یا داخل یك صفحه گسترده الكترونیكی وارد می كنند. همانطور كه در شكل ۱ نشان داده شده است، اطلاعات ارزیابی مفید شامل شرایط فیزیكی صحافی ، صفحات ، تاریخ حق مولف ، زبان ، تعداد نسخه ، تراكم عنوانها در یك ناحیه رده بندی و بسیاری جزئیات اختصاصی بیشتر است . كتابداران در یك كتابخانه كوچك ممكن است برای انجام یك ارزیابی فیزیكی جامع ، توانا باشند در حالیكه در یك كتابخانه دانشگاهی بزرگ كتابدار ممكن است جهت ارزیابی ، یك رده مشخص را انتخاب كند یا یك رشته موضوعی یا یك محل مثل بخش مرجع را جهت ارزیابی انتخاب كند .
كلید ارزیابی فیزیكی ( یك رویكرد ارزیابی مجموعه) انسان است: كار و قضاوت (Feather and Sturgis,۲۰۰۳ ( ارزیابی فیزیكی نیاز به كار انسان دارد كه آن اجازه داوری روی هر دو مورد زیر را میدهد: شاخصهای فیزیكی مثل صحافی و شرایط كلی محتوا.
ارزیابی محتوا ، یك قسمت با ارزش از ارزیابی مجموعه است . یك كتابی كه اخیراً خریداری شده ممكن است به ندرت استفاده شود زیرا آن كتاب ارزش محتوایی كمی دارد . همینطور یك كتاب جدید ، همیشه یك كتاب خوب نیست یا یك كتاب جدید همیشه كتابی متناسب با مجموعه نیست . گاهی یك كتاب قدیمی و با یك صحافی پاره ممكن است دارای محتوای با ارزش و برجسته ای باشد و تناسب خوبی با مجموعه داشته باشد. این كتاب قدیمی ممكن است فقط نیاز به تعمیر و صحافی مجدد داشته باشد ، نه اینكه به علت پارگی و قدمت وجین شود. اگر آن كتاب قابل تعمیر نباشد ، در صورتیكه در بازار موجود باشد ، باید مجدداً سفارش داده شود و درغیر این صورت باید از طریق خدمات كتب خارج از چاپ تهیه گردد. همه اینها رویكردهای دیگری است كه كتابدارن از فرایند ارزیابی مجموعه نتیجه می گیرند.
در طول فعالیت ارزیابی مجموعه علاوه بر كتابداران ، افراد دیگری نیز دخیل هستند ، Intner , (۱۹۹۷) در مورد مسئولیتهای مجموعه ای از انسانها شامل مدیریت كتابداران و همتاهای حرفه ای و دستیار تخصصی آنها در طول فعالیت ارزیابی مجموعه بحث می كند. در حین برنامه ریزی ارزیابی مجموعه ، بعضی وظایف به عهده كتابدارن و بعضی به عهده كارمندان پشتیبان می باشد. موقع ارزیابی یك مجموعه بسیار بزرگ ، یك استراتژی مفید ممكن است نمونه گیری باشد. برای به دست آوردن یك نمونه گیری درستی از موجودی كتابخانه باید برنا مه ریزی دقیقی از متغیرهای نمونه گیری ، جهت اطمینان از تصادفی بودن آن داشته باشیم. Kiger and Wise (۱۹۹۶)
ارزیابی فیزیكی علاوه بر اینكه میتواند یك چشم انداز خوبی از شرایط كل مجموعه را فراهم سازد ، همینطور اجازه بررسی هر عنوان كتاب را نیز می دهد. این پروسه همچنین یك فرصت عالی جهت لیست كردن كتبی كه باید وجین شود در اختیار ما قرار می دهد و همینطور دریافت یك بازگشت سرمایه گذاری زمان و انرژی را نیز فراهم میكند. وجین ، یك نتیجه ثانویه با ارزش است كه از ارزیابی مجموعه بدست می آید و یك تركیب كلیدی و اصلی مدیریت مجموعه موفق است. كنترل مجموعه معمولاً به معنای وجین منابعی كه خیلی پاره شده اند ، خیلی كهنه شده اند یا اشتباهاً خریداری شده اند ، می باشد.
اطلاعات ثبت شده روی كارت یا صفحه گسترده ممكن است شامل متغیر هایی باشد كه كتابداران جهت وجین مجموعه به كار می گیرند (شكل ۱). كتابداران در كتابخانه های كوچك می توانند نواحی اصلی مجموعه را به طور جامع ارزیابی كنند . این عمل می تواند در طول زمان تخصیص داده شده انجام گیرد یا به عنوان یك سیاهه برداری[۶] سالیانه انجام شود . در این عمل ممكن است از افراد غیر تخصصی كه در مورد این وظایف مشخص ، آموزش دیده اند استفاده شود.
ارزیابی فیزیكی یك مجموعه ، فرصتی به كتابداران می دهد تا از كل مجموعه آگاهی و اطلاع پیدا كنند. آنها ارتباط بین سن و شرایط مجموعه را كشف می كنند. و فرصتی جهت مقایسه منابع در دسترس با تقاضای مراجعان به دست می آورند. كتابداران می توانند كتبی را كه خیلی مورد استفاده قرار گرفته و امانت داده شده و در نتیجه پاره شده اند را ملاحظه كنند. همچنین آنها تراكم عنوانها در یك ناحیه را مشاهده می كنند و میزان استفاده از كتب را تشخیص می دهند. در نتیجه اگر تقاضا ها در یك ناحیه بیشتر باشد . كتابداران تصمیم می گیرند كه كتب اضافی مربوط به آن قسمت را خریداری كنند . كتابداران همچنین می توانند قفسه های خالی یا قفسه هایی كه پر از كتاب است را كشف كنند. چنین ارزیابی فرصتی را برای كتابداران فراهم می كنند تا بتوانند رسیدگی كنندو تشخیص دهند كتبی را كه باید به انبار خارج از محدوده فرستاده شوند ، وجین شوند یا جهت استفاده بهتر به مكان جدیدی منتقل شوند. بررسی فیزیكی كتب یا شاید یك نمونه انتخابی و برگزیده مثلاً سومین كتاب در هر قفسه محصولی فراهم خواهد كرد و نتیجه ای خواهد داشت كه بوسیله اطلاعات تولید شده كامپیوتر نمی توانیم چنین اطلاعاتی بدست آوریم.
●ارزیابی حمایت موضوعات مشخص:
بیشتر كتابخانه های دانشگاهی به شكلی مجموعه سای خود را طراحی میكنند تااز تحقیقات و برنامه های آموزشی دانشگاه حمایت كنند، یا به بیان دیگر مجموعه سازی هر كتابخانه باید طبق موضوعات مشخصی باشد.یك كتابخانه عمومی ممكن است مجموعه ای از كاربرانی داشته باشد كه بیشتر نیازمند كتبی شبیه كتب آشپزی ، كتب غیر انگلیسی و غیره باشند.
توجه به موضوعات مشخص ممكن است طبق بیانیه سازمانی ، خط مشی گسترش مجموعه كتابخانه یا طبق مشاهده ای از الگوهای امانت كتاب و درخواست كاربران باشد.
كتابداران از روشهای متفاوتی جهت ارزیابی نواحی موضوعی مشخص استفاده می كنند از جمله استفاده از Choice review (Stebelman, ۱۹۹۶ )،تحلیل استناNfila (۲۰۰۱)دی مجموعه مجلات (Sylvia, ۱۹۹۸) ، مالكیت موادی كه واقعاً مورد استفاده دانشجویان فارغ التحصیل قرار می گیرد.)Smith, ۲۰۰۳) ،توافقهای تفكیك موجودی در جایگاههای تخصصی منحصر به فرد ، ارزیابی مجموعه بر اساس درخواستهای امانت بین كتابخانه ای و ارزیابی مجموعه در زمینه های میان رشته ای ( Dobson et al., ۱۹۹۶) . رویكردهای ارزیابی بسیار متنوع هستند آنها باید با نیاز محلی و استانداردها سازگار و هماهنگ باشند. كتابداران تكنیكهای كار آمدی برای به دست آوردن نتایج ارزیابی معنادار و مشخصی به كار می گیرند.
در بعضی ارزیابیها كه پیچیدگی كمی دارند ممكن است از ابزارها و وسایل موجود استفاده شود. آنها اگر چه ساده اند اما ممكن است نشانه و دلالتی از سودمندی و كارایی در حمایت موضوعات مشخص باشند. راهنمای برنامه درسی[۷] هسته ، مثالی از اینگونه وسایل است) Agee, ۲۰۰۳a( . راهنمای برنامه درسی یا سیاهه وارسی[۸] ، اغلب تگ نگاشتهای كتابشناختی هستند كه شامل بهترین و روز آمدترین منابع در موضوعی مشخص هستند. با مقایسه راهنمای برنامه درسی هسته با موجودی كتابخانه ، كتابداران می توانند تعیین كنند چه تعداد منابع موجود در راهنمای موضوعی در مجموعه كتابخانه وجود دارد. سیاهه وارسی موضوعی مشخص ، ممكن است گه گاه در نشریات ادواری یافت شود. سیاهه وارسی ، شامل لیستی از عنوانها ، شناسه ها و مدخلهای كتابشناختی مختصر همراه با توصیف كوتاهی از محتوا هستند . آنها لیستی از عنوانهای سفارش شده را فراهم می كنند كه ممكن است مقایسه ای با موجودی كتابخانه باشد. راهنمای مجموعه یا سیاهه وارسی غالباً بر اساس موضوع هستند . آنها ممكن است راهنمایی به طرف كتابخانه های كوچك و بزرگ باشند. یك ارزیابی مجموعه موضوعی دانشگاهی ، خواه در یك كتابخانه دانشگاهی یا كتابخانه آموزشی به كتابدار فرصتی جهت درخواست اطلاعات از اعضاء هیات علمی می دهد . یك درخواست برای سرفصل دروس و فهرست مطالب خواندنی از اعضاء هیات علمی ، یك شاهد و گواهی خواهد بود بر انتظارات استفاده كنندگان كه مربوط به موجودی كتابخانه می شود. پژوهش ، گروههای متمركز یا تكنیكهای مشابه نظراتی را در مورد نقاط ضعف ، نقاط قوت و سودمندی مجموعه به خود جلب خواهد كرد و این همزمان با مقدمه چینی برای ارتباط بین كتابداران و جامعه استفاده كنندگان خواهد بود.
●ارزیابی و ساخت مجموعه های تخصصی مشخص:
وقتی حمایت موضوعات مشخص ، یك هدف باشد . ضروری است كه مجموعه كتابخانه ماوراء مسیر برنامه آموزشی هسته حركت كند تا بتواند از برنامه های كوچكتر و فوق العاده حمایت كند. برای مثال یك دانشگاه منطقه ای با برنامه های دانشجویان دوره لیسانس و دانشجویان فارغ التحصیل در هوانوردی ، یا یك كتابخانه عمومی كه از كاربران هوانوردی در جامعه حمایت می كند ، هر دوی اینها نیاز به موجودی كتابخانه كافی و مناسب برای حمایت دانشجویان هوانوردی ، اعضای هیات علمی ، و خلبانان دارند. صرف نظر از ثبت برنامه های مربوط به هنر ، ادبیات و تاریخ كه از اهمیت بالاتری برخوردار است. قسمت اعضاء هیات علمی و كاربران كتابخانه محلی كتابداران را به سمت سازمانهای تخصصی راهنمایی می كنند. تشریك مساعی اعضاء هیات علمی و جامعه استفاده كنندگان و تحقیقاتی كه روی انتشارات سازمانی متمركز می شود به عنوان قسمتی از ارزیابی مجموعه ، نقاط ضعف و قوت مجموعه را از لحاظ موضوعات خاص كشف می كند. بعضی ناشران مثل Aviation Week كه شاخه ای از McGraw-Hill بسیار تخصصی عمل می كنند. جستجوی موجودی كتابخانه بر اساس ناشر اغلب امكانپذیر است و خیلی سریع مواد را صرف نظر از كد محل یا رده بندی به ما نشان می دهد . سازمانهای تخصصی منبع دیگری از كتب تخصصی یك رشته یا منابع مرجع هستند . سازمانهای تخصصی در كنار دارا بودن یك واحد انتشارات ممكن است دارای اسناد استاندارد یا منابع مرجعی باشند كه مورد توجه اعضا یك حرفه است . این عنوانها نیاز است در كتابخانه باشد تا از علائق مشخص حمایت كنند.●رشد مجموعه و ارزیابی:
همانگونه كه در بالا گفته شد مجموعه سازی برای كتابخانه های تحقیقاتی بزرگ ، از رویكرد " جمع آوری هر چیز" به جمع آوری موادی كه احتمال بالای استفاده داشته باشند)Rowley and Black, ۱۹۹۶) ، در حال تغییر است . ماهیت مجموعه با توجه به ورود پایگاههای اطلاعاتی مجلات تمام متن و تك نگاشتهای الكترونیكی سریعاً در حال تغییر است(Agee, ۲۰۰۳b( . كه ممكن است به دو شیوه در دسترس باشد (Agee and Antrim, ۲۰۰۳( ، یا داخل ساختمان كتابخانه یا استفاده از راه دور . وضعیت و آهنگ خدمات هم تغییر پیدا كرده ، بطوریكه به جای اهمیت به مالكیت به تعداد مشخص عناوین موجود در خود كتابخانه، به بر آوردن نیازهای اطلاعاتی جستجوگران بیشتر اهمیت می دهند)Calvert, ۱۹۹۷(.
به همراه مجموعه های در حال تكامل و رو به رشد نیاز به تشخیص اینكه كه كدام روشهای ارزیابی را در محیط جدید به كار بندیم، یا چگونه رویكردهای غیر موفق می توانند اصلاح شود و چه روشهای جدیدی نیاز است كه خلق شود ، حس می شود. همانطور كه ( Nisonger (۲۰۰۳ نتیجه گرفت:
یك چالش اصلی برای حرفه كتابدری، شناسایی روشها ی ارزیابی است( تغییر و تحول در روشهای موجود یا گسترش روشهای جدید) كه مختص به كتابخانه دو رگه [۹] است یعنی جا دادن منابع الكترونیكی و چاپی به علت تغییرات زیاد كه در حال سبقت گرفتن از كتابخانه ها است ضروری است كه كتابدارن از موجودی كتاخانه مطلع باشند تا مجموعه آینده بهتری تهیه كنند . استفاده كار آمد از بودجه ‌، كارمندان ، زمان جستجوی جستجوگران اطلاعات ( خواه پیوسته یا ناپیوسته) دلایل دیگری است كه برای مجموعه ارزیابیها كمتر ابراز شده است..
●خلاصه:
كتابداران خط مشی های زیادی جهت ارزیابی مجموعه در دسترس دارند. در این مقاله سه مورد از مهمترین رویكردهای ارزیابی مجموعه بیان می شود: ارزیابی با مركزیت كاربر ، ارزیابی فیزیكی و حمایت موضوعات مشخص . در هریك از این رویكردها ، انواعی از تكنیكهای ارزیابی استفاده می شود. فایده استفاده از این روشها این است كه ما می توانیم مجموعه را از هر نظر و از هر جنبه مثلاً از جنبه موضوعی ، سن ، كیفیت یا میزان استفاده بررسی كنیم . ارزیابی مجموعه ، به كتابدار كمك می كند تا تشخیص دهد چه منابعی هم اكنون در مجموعه است ، چه منابعی ممكن است نیاز باشد ، و اینكه آیا مجموعه گستری آینده می تواند به طور موثر با منابع الكترونیكی یا چاپی جوابگو باشد. نتیجه این تكنیكها و روشها ، دلیلی است برای سرمایه گذاری زمان و انژی كارمندان در پروژه های ارزیابی.
سنجش مجموعه ، در واقع یك ارزیابی واضح و روشنی از منابع در دسترس را فراهم می كند. بدون این ارزیابی ، مدیریت مجموعه آینده – بودجه ، بررسی فرمت ، انتخاب و و جین – ممكن است ناكارا و در خطر باشد. كتابداران در كتابخانه های كوچك و بزرگ می توانند روشهای ارزیابی مجموعه كه در این مقاله ذكر شده را به كار بگیرند تا اطلاعات معناداری از موجودی خود بدست آورند. روش ساختن مجموعه ، وابسته به ارزیابی منابع جاری است . این مقاله بعضی ابزارها جهت ساخت چنین مجموعه ای را به طور موفقیت آمیز فراهم می كند .


پانوشتها:
[۱]. collect everything
[۲]. collection-centered
[۳]. client-centered
[۴]. user-centered evaluation
[۵]. Physical assessment
[۶]. inventory
[۷]. curriculum guides
[۸]. checklists
[۹]. hybrid library
References :
Agee, J. (۲۰۰۳a), "Selecting materials: a review of print and online resources", Collection Building, Vol. ۲۲ No.۳, pp.۱۳۷-۴۰
Agee, J. (۲۰۰۳b), "Exciting e-books: a new path to literature?", Tech Trends, Vol. ۴۷ No.۴, pp.۵-۸
Agee, J., Antrim, P. (۲۰۰۳), "Stone buildings, cyberspace, and the library user", New Library World, Vol. ۱۰۴ No.۱۱۹۴/۱۱۹۵, pp.۴۷۴-۸۰.
Anderson, K., Freeman, R.S., Hérubel, J.-P.V.M., Mykytiuk, L.J., Nixon, J.M., Ward, S.M. (۲۰۰۲), "Buy, don&#۰۳۹;t borrow: bibliographers’ analysis of academic library collection development through interlibrary loan requests", Collection Management, Vol. ۲۷ No.۳/۴, pp.۱-۱۱.
Calvert, P.J. (۱۹۹۷), "Collection development and performance measurement", in Gorman, G.E., Miller, R.H. (Eds),Collection Management for the ۲۱st Century: A Handbook for Librarians, Greenwood Press, Westport, CT, pp.۱۲۱-۳۳.
Dobson, C., Kushkowski, J.D., Gerhard, K.H. (۱۹۹۶), "Collection evaluation for interdisciplinary fields: a comprehensive approach", Journal of Academic Librarianship, No.۲۲, pp.۲۷۹-۸۴.
Emanuel, M. (۲۰۰۲), "Collection evaluation in ۱۵۰ hours", Collection Management, Vol. ۲۷ No.۳/۴, pp.۷۹-۹۳.
Feather, J., Sturgis, R. (۲۰۰۳), International Encyclopedia of Information and Library Science, ۲nd ed., Routledge, New York, NY, .
Intner, S.S. (۱۹۹۷), "Integrating the activities of librarians and paraprofessional workers in evaluating academic library collections", in Gorman, G.E., Miller, R.H. (Eds),Collection Management for the ۲۱st Century: A Handbook for Librarians, Greenwood Press, Westport, CT, pp.۱۳۴-۵۵.
Kiger, J., Wise, K. (۱۹۹۶), "Auditing an academic library book collection", Journal of Academic Librarianship, No.۲۲, pp.۲۶۷-۷۲.
Nfila, R. (۲۰۰۱), "Botswana study: an evaluative study of the University of Botswana library special collections", African Journal of Library, Archives & Information Science, Vol. ۱۱ No.۱, pp.۶۷-۷۳.
Nisonger, T. (۲۰۰۳), Evaluation of Library Collections, Access and Electronic Resources: A Literature Guide and Annotated Bibliography, Libraries Unlimited, Westport, CT, pp.xix
. Perrault, A., Adams, T.M., Smith, R., Dixon, J. (۲۰۰۲), "Florida Community College state-wide collection assessment project: outcomes and impact", College & Research Libraries, Vol. ۶۳ No.۳, pp.۲۴۰-۹.
Rowley, G., Black, W.K. (۱۹۹۶), "Consequences of change: the evolution of collection development", Collection Building, Vol. ۱۵ No.۲, pp.۲۲-۳۰.
Smith, E. (۲۰۰۳), "Assessing collection usefulness: an investigation of library ownership of the resources graduate students use", College & Research Libraries, Vol. ۶۴ No.۵, pp.۳۴۴-۵۵.
Stebelman, S. (۱۹۹۶), "Using Choice as a collection assessment tool", Collection Building, Vol. ۱۵ No.۲, pp.۴-۱۱
Sylvia, M. (۱۹۹۸), "Citation analysis as an unobtrusive method for journal collection evaluation using psychology student research bibliographies", Collection Building, Vol. ۱۷ No.۱, pp.۲۰-۸.
Wallace, D.P., Van Fleet, C. (۲۰۰۱), Library Evaluation: A Casebook and Can-do Guide, Libraries Unlimited, Englewood, CO, .
*این مقاله ترجمه‌ای است از:
Jim Agee , Collection evaluation: a foundation for collection development ,
Volume ۲۴ Number ۳ ۲۰۰۵ pp. ۹۲-۹۵ , Copyright © Emerald Group Publishing Limited ISSN ۰۱۶۰-۴۹۵۳
http://www.emeraldinsight.com/Insight/ViewContentServlet?Filename=Published/EmeraldFullTextArticle/Articles/۱۷۱۰۲۴۰۳۰۴.html
نویسنده: Jim Agee
ترجمه : زهرا بتولی
کارشناس کتابداری و اطلاع رسانی پزشکی دانشگاه علوم پزشکی کاشان
E-Mail: [e-mail]

منبع : نما مجله الکترونیکی پژوهشگاه اطلاعات و مدارک علمی ایران