چشم بادامی ها در آفریقا

شرکت های ژاپنی که همواره به دنبال بازارهای جدیدی در جهان هستند، تصمیم به ورود به بازار رو به گسترش آفریقا گرفته اند. روزنامه اقتصادی نیهون کیزای در این زمینه گزارش داده شرکت خودروسازی نیسان برای نخستین بار به عنوان یک شرکت خودروسازی ژاپنی تصمیم گرفته است تا در قاره آفریقا خودرو تولید کند.
شرکت نیسان برنامه ریزی کرده است که به همراه شرکت فرانسوی رنو تا سال ۲۰۱۰ میلادی در مراکش در شمال قاره آفریقا، یک کارخانه خودروسازی دایر کند. شرکت های ژاپنی خودروسازی تویوتا و هوندا نیز برنامه ریزی کرده اند که در کشورهای آفریقای جنوبی و نیجریه کارخانه خودروسازی تاسیس کنند. شرکت های میتسوبیشی جوکو، کوماتسو، هیتاچی، میتسویی بوسان و میتسوبیشی شوجی نیز از دیگر شرکت های بزرگ ژاپنی هستند که سرمایه گذاری در بخش های مختلف در قاره آفریقا را برنامه ریزی کرده اند.
رشد اقتصادی کشورهای آفریقایی به دلیل بالا رفتن بهای منابع طبیعی در بازار جهانی رو به افزایش رفته و به همین دلیل پیش بینی می شود که بازار زیرساخت های اجتماعی و بازار فروش کالا در این قاره در آینده گسترش یابد. میانگین رشد اقتصادی کشورهای قاره آفریقا در سال گذشته میلادی، ۷/۵ درصد بوده و پیش بینی می شود که این رقم در سال جاری میلادی به شش درصد افزایش یابد. هرچند هنوز در میان ۵۳ کشور موجود در قاره آفریقا، کشورهای بسیار فقیر وجود دارند اما میانگین تولید ناخالص داخلی (جی.دی.پی) برای هر یک شهروند آفریقایی در سال گذشته میلادی ۲۰۰۷حدود هزار دلار بوده است. دولت ژاپن نیز شرکت های ژاپنی را برای سرمایه گذاری در آفریقا یاری و تشویق می کند.
ژاپن چهارشنبه هفته گذشته میزبان چهارمین کنفرانس بین المللی توکیو برای توسعه آفریقا (TICAD) بود که گفته می شود سران بیش از۴۰ کشور از ۵۲ کشور آفریقایی عضو اتحادیه آفریقا قرار است در آن حضور داشته باشند.
کنفرانس توسعه آفریقا نخستین بار در سال ۱۹۹۳ میلادی به میزبانی ژاپن در توکیو پایتخت این کشور با همکاری برخی سازمان های بین المللی از جمله سازمان ملل متحد، برنامه توسعه ملل متحد (UNDP)و بانک جهانی و با تمرکز بر اهمیت قاره آفریقا و ضرورت توسعه آفریقا آغاز به کار کرد. این کنفرانس که پس از آن به نام کنفرانس توکیو برای توسعه آفریقا معروف شد، هر پنج سال یک بار برگزار می شود.
یکی از اهداف مهمی که ژاپن در برگزاری این کنفرانس بین المللی دنبال می کند، ارائه نقش فعال تری در عرصه های جهانی است و در این راستا نیز با ارائه کمک های رسمی توسعه ای یا (او.دی.ای) خود به کشورهای آفریقایی که یکی از ابزارهای سیاسی این کشور در عرصه سیاست خارجی محسوب می شود، سعی کرده است این نقش فعال را ایفا کند.
در همین راستا ژاپن درجریان نشست سران کشورهای آسیا، آفریقا در جاکارتای اندونزی در سال ۲۰۰۵ میلادی تصمیم این کشور را مبنی بر افزایش میزان کمک های رسمی توسعه ای به آفریقا به دو برابر سطح سال ۲۰۰۴ میلادی طی مدت سه سال پس از آن اعلام کرد که این هدف در سال گذشته (میلادی ۲۰۰۷) محقق شد.
مجموعه کمک های رسمی توسعه ای ژاپن به کشورهای آفریقایی در سال ۲۰۰۶ میلادی در مجموع برابر با دو میلیارد و ۵۵۸میلیون دلار بود که ۹/۲۴ درصد بیشتر از سال قبل از آن بود. این رقم ۲/۳۴ درصد از مجموع کمک های توسعه ای ژاپن بود که به کشورهای خارجی پرداخت می شد و بزرگ ترین رقم از این نوع کمک ها، پس از قاره آسیا که ۸/۲۶ درصد بود، به قاره آفریقا ارائه شد.
ژاپن درنظر دارد تا با کاهش از میزان کمک های رسمی توسعه ای خود به کشورهای قاره آسیا، این رقم را برای قاره آفریقا افزایش دهد. نخست وزیر ژاپن هم اینک درنظر دارد تا افزایش میزان این نوع کمک ها را به کشورهای واقع در قاره آفریقا به سطح دو برابر و مبلغ ۲۰۰ میلیارد ین،طی پنج سال آینده اعلام کند.
ژاپن در راستای ارائه کمک های فنی به آفریقا نیز تا ماه دسامبر سال ۲۰۰۷ میلادی در مجموع ۳۰ هزار و ۸۷۳ نفر از دانشجویان این قاره را پذیرفت و ۹ هزار و۳۷۰ متخصص و ۱۰ هزار و ۷۷۸ داوطلب ژاپنی را برای همکاری با کشورهای آفریقایی به این کشورها اعزام کرد. میزان تجارت خارجی ژاپن با کشورهای قاره آفریقا و نیز سرمایه گذاری این کشور در این قاره نیز طی سال های اخیر هرچند محدود اما همواره روند رو به افزایشی را داشته است.
میزان صادرات ژاپن به کشورهای قاره آفریقا در سال گذشته میلادی (۲۰۰۷) با ۲/۲۴ درصد افزایش نسبت به سال قبل از آن (۲۰۰۶) به یک تریلیون و ۳۶۵ میلیارد ین رسید، در حالی که میزان واردات این کشور از کشورهای آفریقایی در همین مدت با ۷/۱۲ درصد افزایش به یک تریلیون و ۷۳۶ میلیارد ین رسیده است.
بر اساس آمار وزارت دارایی ژاپن، در همین مدت آفریقای جنوبی ۷/۳۹ درصد از صادرات ژاپن به کشورهای آفریقایی را به خود اختصاص داده و ۳/۵۲ درصد از واردات این کشور نیز از کشورهای قاره آفریقا صورت گرفته است.
بیشترین صادرات ژاپن به کشورهای آفریقایی را خودرو و قطعات خودرویی تشکیل می دهد درصورتی که منابع معدنی از جمله مهمترین واردات ژاپن از این کشورها را به خود اختصاص می دهد.
قاره آفریقا درسال ۲۰۰۷ میلادی در مجموع دو درصد از کل صادرات خارجی ژاپن را به خود اختصاص داده است. میزان سرمایه گذاری ژاپن در سال ۲۰۰۷ میلادی در مجموع بالغ بر ۷/۱۲۹ میلیارد دلار بوده است که نشان دهنده افزایشی به میزان ۸/۴۹ درصد بیشتر از سال قبل از آن می باشد. البته این میزان سرمایه گذاری فقط ۵/۱ درصد از کل سرمایه گذاری خارجی ژاپن را تشکیل می دهد. دولت ژاپن می گوید، این کشور در تلاش است تا نقش با ثباتی را در افزایش تجارت و سرمایه گذاری در آفریقا ایفا کند که نتیجه آن به رشد اقتصادی و کاهش فقر در این قاره منجر شود.
ژاپن ابراز امیدواری کرده است که بتواند حمایت از طرح پیشنهادی این کشور را برای کاهش گازهای گلخانه ای درجریان چهارمین کنفرانس توکیو برای توسعه آفریقا و اجلاس سران گروه ۸ G که زمینه ای برای پیوستن تمامی کشورهابه چارچوب جدید مقابله با گرمایش جهانی است، فراهم کند.
از جمله اهداف ژاپن که در تلاش برای کسب آنهاست زدودن هرچه بیشتر تصویر گذشته این کشور از افکار عمومی جهان و ارائه نقش فعالی در بخش های مختلف سیاسی و اقتصادی در جهان است. ژاپن در جریان جنگ اول و دوم جهانی همواره در نزد افکار عمومی جهان و همچنین کشورهای همسایه خود به عنوان کشوری متخاصم شناخته می شد اما پس از جنگ جهانی دوم، بمباران اتمی هیروشیما و ناکازاکی توسط نیروهای آمریکایی و اشغال این کشور توسط نیروهای آمریکایی و امضای معاهده صلح رویکرد ژاپن تغییر کرد. امروز ژاپن دیگر به عنوان کشوری متخاصم شناخته نمی شود و این کشور تمامی تلاش خود را برای حضور فعال در عرصه های سیاسی، علمی، اجتماعی، فرهنگی و به خصوص اقتصادی به کار گرفته است.
دولت ژاپن در همین راستا هم اینک به دنبال پیوستن به جمع اعضای دائم شورای امنیت سازمان ملل است و براین اساس نیز طرح اصلاح ساختار این سازمان و افزایش میزان اعضای دائم و غیردائم شورای امنیت سازمان ملل را مطرح می کند. با این وجود برای پیوستن به اعضای دائم این شورا علاوه بر کسب حمایت کشورهای عضو سازمان ملل، نیاز به موافقت چین و روسیه که از جمله اعضای دائم شورای امنیت بوده و به ویژه مخالفان پیوستن این کشور با این طرح هستند، است. مساله اصلاح ساختار سازمان ملل از جمله مواردی است که مقامات ارشد ژاپنی همواره با مقامات کشورهای مختلف در این زمینه گفت و گو و تبادل نظر کرده و تلاش کرده اند تا با جلب حمایت کشورهای مختلف زمینه های پیوستن این کشور به عنوان عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل را فراهم کنند.
مقامات ژاپنی پیش از این نیز مساله کاهش کمک های ژاپن به سازمان ملل را در صورت عدم عضویت دائم این کشور در شورای امنیت مطرح کرده بودند که این مساله با واکنش منفی کوفی عنان دبیرکل پیشین سازمان ملل مواجه شده بود.
از سوی دیگر دولت ژاپن تلاش می کند تا با فعال تر کردن سیاست خارجی خود، تاثیرگذاری بر کشورهای آفریقایی که دارای منابع غنی و سرشار از انرژی و منابع معدنی و به ویژه فلزات کمیابی چون وانادیوم و منگنز هستند، را نیز افزایش دهد. این تلاش ژاپن اخیراً و به دنبال حضور شتابان چین در کشورهای آفریقایی در زمینه حمایت از توسعه آفریقا از طریق ارائه کمک های مالی و نیز سرمایه گذاری در این کشورها، فعال تر شده است.

منبع : روزنامه سرمایه