ارتش و بوروکراسی در خدمت رضاخان

در حین همین ناآرامی ها روحانیون عکسی از احمد شاه را منتشر کردند که در آن احمد شاه با کلاه حصیری در میان زنان فرانسوی بود; در نتیجه انتشار این عکس مردم تظاهرات کرده و خواهان تاجگذاری رضاخان به جای احمدشاه شدند، همدستی رضاخان و نمایندگان مجلس پنجم ملی در پاییز ۱۳۰۴ به اوج خود رسید و نمایندگان لایحه انقراض قاجاریه و تفویض کشور به رضاخان را آماده کرده و به رای گذاشتند. از ۲۶۰ نماینده فقط اسکندری و دو سوسیالیست دیگر رای مخالف دادند. در این حین دکترمصدق که وزیر عدلیه بود در سخنرانی مفصلی اظهار داشت که رضا پهلوی نخست وزیر و فرمانده خوبی است اما هر گونه سمت جدید برای وی مشروطه را به خطر می اندازد.
بلافاصله بعد از رای گیری مجلس، رضاخان مشروبات الکلی را ممنوع و قیمت نان را کاهش داد. قمار را غیرقانونی کرد و گفت تنها دو هدف در زندگیش داشته; تامین آرامش مردم واجرای قوانین شرع.
رضاخان مجهز به ارتش، بوروکراسی و حمایت دربار بود و می توانست سیطره مطلق بر نظام سیاسی اعمال کند. در بیست سال گذشته در مجالس ملی اول تا پنجم سیاستمداران مستقل و در شهرها فعالیت می کردند اما در شانزده سال بعد، از مجلس ششم تا سیزدهم نتیجه انتخابات و به این ترتیب ترکیب هر مجلس را شاه تعیین می کرد. هر چند بر خلاف گذشته انتخابات به دلیل نظم داخلی منظم و به صورت دو سالانه برگزار می شد اما مجلس دیگر نهادی بی محتوا بود و به صورت تزئینی برای پوشاندن صراحت حاکمیت نظامی در آمده بود. چون شاه اصرار داشت که همه اقدامات اجرایی به تصویب قوه مقننه برسد، مجلس وظیفه تشریفاتی خود را حفظ کرد. وی اول نخست وزیر و همه وزیرانش را تعیین نموده; سپس به مجلس می فرستاد تا رای اعتماد لازم را کسب کنند. تمام احزاب را سرکوب کرد و به تقلید ازحزب فاشیست موسولینی و حزب جمهوری خواه آتاتورک، حزب ترقی را ایجاد کرد، اما حتی حزب ترقی را هم با تصور اینکه نیات جمهوری خواهانه دارد، برچید. اما بیشترین سرکوب برای احزاب سوسیالیست و کمونیست بود. در این میان رضاخان از حضور روحانیون در مجلس به شدت کاست و تعداد آنان از بیست و چهارنفر در مجلس پنجم به شش نفر در مجلس دهم کاهش یافت.
از مصوبات مهم مجالس ششم و هفتم که مهمترین اصلاحات رضا خانی را تصویب کردند، می توان به تصویب لباس های یک دست اشاره کرد. در سال ۱۳۰۷ مجلس لباس قدیم اقوام ایرانی را غیر قانونی و همه مردان به استثنای روحانیون را مجبور به پوشیدن لباس غربی و گذاشتن کلاه پهلوی کردو وجود اتحادیه های کارگری راممنوع ساخت.

نویسنده : مهدیه گلرو

منبع : روزنامه مردم سالاری