غنیمت سینمایی!

▪ خواب زمستانی
▪ نویسنده و کارگردان: سیامک شایقی
▪ بازیگران: فاطمه معتمدآریا/ لادن مستوفی/ پگاه آهنگرانی
▪ خلاصه داستان:
سه خواهر بعد از فوت پدرشان مجبورند به تنهایی و در کنار هم از عهده حل مسائل و مشکلات زندگی شان برآیند. سه خواهر داستان، هر یک با تعامل با مردانی که قصد ازدواج با آنها را دارند، پلی میان گذشته و آینده ایجاد می کنند. ...
سیامک شایقی، سینمای مخصوص به خود را دارد. داستانهایی ساده و آرام در مورد شخصیتهایی که با وجود حضور در جامعه یا خانواده، تنها هستند و طرح خطوط عاشقانه، روایت زندگی آنها بدون توجه به سرانجام آن، تنها در سطح روابط انسانی داستان فیلم قرار می گیرند را می توان مهمترین ویژگی های آثار شایقی دانست که در آثاری چون «باغ فردوس ساعت پنج بعداز ظهر» گرایش و تمایل آن به سمت دنیای زنانه نیز شکلی برجسته یافته است.
«خواب زمستانی» با تصویر پدر متوفی خواهران ساجدی آغاز می شود و در ادامه، تنهایی و روابط میان فرزانه، فرشته و فریده را به نمایش می گذارد. در واقع، داستان تازه ترین فیلم سیامک شایقی، درباره زندگی اجتماعی و بیرونی این سه خواهر است، اما به جای کنکاش در شخصیتها و زندگی آنها، بیشتر در تلاش برای روایت زندگی این شخصیتها در جامعه پیرامون و خانواده آنهاست.
«خواب زمستانی» فرصتی برای روایت تنهایی یک خانواده است که بدون تمایل برای عمق پیدا کردن و شناخت ایجاد کردن درباره عمق و درون شخصیت آنها، سعی دارد امروز آنها را نشان بدهد، دیروزشان را روایت کند و آینده شان را با همه مخاطرات و تردیدها به نمایش بگذارد.
رابطه فرزانه با بهرام، علاقه فرشته به حامد و عشق مسعود به فریده آن چیزی است که محور ارتباطهای شخصیتهای داستان را در آینده به تماشا می گذارد. در واقع، آنچه پس از گذشته (مرگ پدر و رابطه پیشین خواهرها) مورد پرداخت قرار گرفته، تلاش امروز آنها برای گذاشتن از مرزهای ارتباطهای محدود و رسیدن به آینده ای برای فرار از تنهایی است.
پیدا کردن کار توسط این سه خواهر و رفتن به مدرسه یا آموختن حسابداری نیز در نتیجه همین نیاز به ارتباط با آینده است که شکل می گیرد. در واقع، فضا همچون خوابی زمستانی از گذشته ای سپری شده و آینده ای که آرزوی آن می رود (بهار) خبر می دهد و میل به گذار از آن را دارد.
اما کاستی «خواب زمستانی» در حوزه پرداخت و روایت و بویژه در مورد جذب مخاطب در این است که علاوه بر همه ارتباطهای مذکور- رابطه میان سه خواهر و ارتباط هر یک از آنها با مرد آینده زندگی شان- هیچ نقطه ابهام یا تعلیق و کشمکشی را برای جذاب سازی رویدادها باقی نمی گذارد. همه چیز بدون توجه به زمینه ها و اعماق شخصیتها و بی توجه به خواستها و امیال درونی آنها روایت می شود و هر یک از خواهران به تنهایی یک شخصیت سرد و بی روح هستند که هیچ وجهی از درون خود را بر ما نمایان نمی کنند و همه اینها درحالی است که فیلم سیامک شایقی را به لحاظ ساختار و شکل روایی آن بی شک باید اثری شخصیت محور دانست. بر این اساس، معرفی و حرکت شخصیتها در گستره رویدادهای روایت است که فیلم و حوادث داستان آن را برای ما نقل می کنند و تازه شبکه ارتباطات میان همین شخصیتها نیز همه روابط و رویدادهای آن را می سازد.
چنین کاستی ای - اگر آن را کاستی بدانیم- تنها به گرایش و تمایل و سلیقه کارگردان برای نحوه نمایش داستان مورد نظرش بستگی دارد. در واقع، چنین گرایش و پرداختی قصد دارند همه چیز را در لایه های بیرونی آن مورد توجه و اهمیت قرار دهد و چنین ویژگی ای با شخصیتها و تمایلات شخصی آنها که باید مرکز وقایع باشند، چندان مطابقت ندارد.
بنابراین، دیگر چیز زیادی برای توجه و درگیر شدن مخاطب با رویدادها و شخصیتهای داستانی فیلم وجود ندارد. روایت ساده داستان زندگی سه زن در «خواب زمستانی» با وجود با هم بودن هر سه تنها به نظر می رسند، در حقیقت بیش از آنکه روایت زندگی سه انسان باشد، داستان زندگی سه نسل از زنان ایرانی است که از این منظر، ارزش و اهمیتی اجتماعی پیدا می کند.
اما بازیگران «خواب زمستانی» و در رأس همه آنها سه بازیگر زنی که نقش سه خواهر داستان را بازی می کنند، شاید مهمترین عوامل جذابیت فیلم در فروش و استقبال تماشاگر از آن باشند.
فاطمه معتمد آریا که طی یک دهه اخیر خیلی کم کار تر شده و نقشهای متفاوت تری را هم انتخاب می کند، با حضور موفقش در نقش خواهر بزرگتر، یک حضور موفق دیگر را در کارنامه آثارش ثبت کرده و به تنهایی از تأثیرگذارترین عوامل جذابیت فیلم است.
در کنار او لادن مستوفی که حضور موفقش در فیلم قبلی شایقی هم مورد تحسین قرار گرفت و همچنین پگاه آهنگرانی که سال گذشته تنها دو کار سینمایی را در حال انجام داشت نیز، اگر چه ستاره های بزرگی نیستند و نمی توانند تضمین کننده استقبال از یک فیلم در سینما باشند، اما در جذابیت فیلم زنانه شایقی بی تأثیر نبوده اند.
«خواب زمستانی» یک ملودرام ساده اجتماعی با رنگ و بوی روایت و پرداختی هنری است که البته در اوضاع و احوال کنونی سینمای ایران انبوه «چهار چنگولی» ها و «خواستگار محترم»ها و «دلداده» ها، یک غنیمت خوب برای فیلم دیدن به شمار می آید.

آی سان نوروزی

منبع : روزنامه قدس