۱۱ ژوئن سال ۱۹۶۳ ـ خودسوزی روحانی بودایی در ملاء عام در سایگون و نتایج آن - برخی از تفسیرها در این زمینه

«نگو دین دیم» رئیس وقت ویتنام جنوبی یک کاتولیک بود و دولت او با اکثریت بودایی میانه خوبی نداشت و اعتراض آنان را باخشونت پاسخ می گفت و این در حالی بود که درگیری دولت سایگون (ویتنام جنوبی) با ویت کنگ ادامه داشت. ۱۱ ژوئن سال ۱۹۶۳ «کوان دوک» روحانی بودایی به منظور اعتراض به رفتار بد دولت اقلیت کاتولیکهای ویتنام جنوبی نسبت به اکثریت بودایی این سرزمین و نیز به خاطر برقراری صلح، در یک خیابان سایگون در ملاء عام خودسوزی کرد و جان داد.
وی (به همانگونه که در دو عکس زیر دیده می شود) در برابر صف راهبان بودایی بر سطح خیابان نشست، دعا خواند و یک راهب ظرف مواد سوختی را روی او خالی کرد و عمل خود سوزی بدون این که «کوان» تکان بخورد انجام گرفت و عکس و خبر این رویداد در صفحات اول روزنامه ها در سراسر جهان انتشار یافت و نظر جهانیان بیش از پیش به اوضاع ویتنام جنوبی جلب شد.
دولت آمریکا که هنوز به میزان وسیع وارد جنگ ویتنام نشده بود برادر «دیم» را مسئول اعمال خشونت نسبت به بودائیان اعلام کرد و خواهان برکناری او شد. دولت آمریکا که خشونت دولت «دیم» با بودائیان را یکی از دلایل عدم همراهی مردم ویتنام جنوبی با جنگ برضد ویت کنگ می دانست هنری کابوت لاج را به سمت سفیر این کشور در سایگون منصوب کرد ، ولی وی نیز موفق نشد که «دیم»را به برکناری برادرش وادار سازد. بعدا یک جوان بودایی به همان سبک «کوان» خودسوزی کرد و ... و بالاخره در نوامبر همان سال دولت
«دیم» در یک کودتای نظامی ساقط شد و ضمن این کودتا هر دو برادر کشته شدند. طولی نکشید که دولت کودتا هم که ظاهرا در نظر داشت با کمک فرانسه سیاست بی طرفی در پیش گیرد با یک کودتای دیگر سرنگون شد و مسئله پیچیده تر گردید و ....
خلاصه برخی از تفسیرها درباره خودسوزی راهب ویتنامی و نتایج آن از این قرار است:
دولت آمریکا که برای ویتنام (و کل شبه جزیره هندوچین) برنامه داشت، ولی هنوز عمیقا وارد مسائل این کشور نشده بود، از این عکس و خبر که در افکار عمومی جهانیان موثر واقع شده بود و «فرصت به دست آمده» استفاده کرد و پس از برکنار شدن «نگو دین دیم» در یک کودتا و کشته شدن او، و نیز کودتای دوم که کودتاگران قبلی را برکنار کرد به صورت تمام عیار وارد مسئله ویتنام شد، ولی در دهه بعد با تحمل ۵۹ هزار کشته و زیان مالی سنگین منطقه را ترک کرد که اگر چنین نکرده بود، به نوشته روزنامه پراودا، آمریکاییان آمادگی انقلابی دگرگون کننده داشتند. پراودا ماجرای واترگیت و کناره گیری نیکسون را نوعی نمایش برای آرام کردن آمریکاییان خشمگین آن زمان خوانده است. تنی چند از این مفسران دو کودتای مذکور در ویتنام جنوبی را هم به حساب واشنگتن گذارده اند.
ادامه وضعیت عراق دارد همان شرایط را به آمریکا باز می گرداند که پیش انداختن تلاشهای انتخاباتی و مناظره های تند و تیز نامزدها، به باور برخی از اصحاب نظر با هدف انحراف نارضایی مردم آمریکا و آرام کردن آنان و امیدوار ساختنشان به دولت بعدی صورت گرفته است.

منبع : تاریخ ایران و جهان در این روز