سیزدهمین دوره جام جهانی فوتبال (مکزیک ۱۹۸۶)

با توجه به برگزاری یک درمیان جام جهانی در قاره های اروپا و آمریکای جنوبی از سال ۱۹۵۸ و اینکه اسپانیا میزبان ۱۹۸۲ بود، قرار بر این شد که کلمبیا میزبانی جام جهانی ۱۹۸۶ را بر عهده گیرد. کلمبیا کشوری بود که از مشکلات ناشی از فقر، فساد و مواد مخدر به شدت رنج می برد. کلمبیایی‌ها برای یادگیری چگونگی برگزاری جام جهانی حتی به اسپانیا سفر کردند ولی به علت نابسامانی‌های مالی به ناچار از میزبانی انصراف دادند. فدراسیون فوتبال برزیل پیشنهاد میزبانی را به فیفا ارائه نمود ولی به علت مشکلات اقتصادی، دولت برزیل با این امر مخالفت کرد. ایالات متحده یکی دیگر از متقاضیان برگزاری بازیها بود که به علت عدم رسمی بودن ورزش فوتبال در این کشور، فیفا تقاضای آنها را نپذیرفت. در این میان، مکزیک که میزبان جام جهانی ۱۹۷۰ بود پیشنهاد خود را به فیفا داد که مورد قبول واقع شد و این کشور در طی ۱۶ سال بار دیگر به عنوان برگزارکننده جام برگزیده شد. کمیته برگزاری مسابقات ۹ شهر را برای میزبانی آماده کرد. برای حضور در این دوره، ۱۲۱ کشور ثبت نام کردند. نزدیک به دو سال رقابت های انتخابی به طور انجامید و در نهایت ۲۲ تیم انتخاب شدند تا در کنار ایتالیا، قهرمان دوره پیش و مکزیک میزبان مسابقات برگزار کننده دور نهایی رقابت ها باشند. از قاره اروپا تیم های لهستان، بلژیک، آلمان غربی، پرتقال، انگلیس، ایرلند شمالی، فرانسه، بلغارستان، مجارستان، دانمارک، شوروی، اسپانیا و اسکاتلند جواز صعود را به دست آوردند. در دیدار دو تیم اسکاتلند و ولز، جک استین سرمربی تیم ملی اسکاتلند بر اثر سکته قلبی درگذشت.
از قاره آفریقا تیم های مراکش و الجزایر به دور نهایی راه یافتند. کانادا تنها تیم صعود کننده از منطقه کونکاکاف به جام جهانی بود که در این راه ایالات متحده، کاستاریکا و هندوراس را پشت سر نهاده بود. رقابت های انتخابی در آمریکای جنوبی در سه گروه برگزار شد و آرژانتین، برزیل و اروگوئه به عنون سرگروه صعود نمودند. کلمبیا، پرو، پاراگوئه با کسب بیشترین امتیاز به جام جهانی راه یافت. در قاره آسیا، مسابقات مقدماتی در دو منطقه غرب و شرق به طور مجزا برگزار شد. در منطقه غرب تیم عراق در حالیکه درگیر جنگ با ایران بود جواز صعود دریافت کرد. تیم ملی ایران که از استعدادهایی چون ناصر محمدخانی، حمید درخشان، شاهرخ و شاهین بیانی، حمید علیدوستی و عبدالعلی چنگیز سود می برد در این رقابت ها حضور نیافت. در منطقه شرق هم تیم کره جنوبی با پیروزی بر ژاپن در دیدار نهایی انتخابی به جام جهانی ۱۹۸۶ صعود نمود. استرالیا هم که برای صعود به دیدار اسکاتلند از اروپا رفته بود با شکست از این تیم در مجموع دو دیدار رفت و برگشت، حذف شد.
در پانزدهم دسامبر ۱۹۸۵، ۲۴ تیم صعود کننده به دور نهایی در ۶ گروه ۴ تیمی تقسیم شدند. چگونگی برگزاری رقابت ها تغییر نمود و قرار بر این شد که تیم های اول و دوم هر گروه به همراه تیم های سوم چهار گروه مقدماتی که بیشترین امتیاز را کسب کرده اند (در مجموع ۱۶ تیم) با هم به صورت حذفی مسابقه دهند تا دو تیم فینالیست مشخص شود.
دیدار افتتاحیه، بین دو تیم ایتالیا و بلغارستان در ۳۱ مه ۱۹۶۸ برگزار گردید. ایتالیا که همچنان انزوبیرزوت را بر نیمکت مربیگری خود داشت، نتوانست درخشش دوره قبل را تکرار نماید و در دیدار اول به تساوی یک بر یک دست یافت. تک گل ایتالیا در این بازی توسط آلتوبلی یکی از بازمانده های جام ۸۲ به ثمر رسید. آرژانتین دیگر تیم حاضر در گروه اول با رهبری دیه گومارادونا در درون زمین و هدایت دکتر کارلوس بیلاردو در خارج از میدان، یکی از مدعیان این دوره نشان می داد. آرژانتینی ها در دیدار اول با دو گل والدانو و اسکار روجری تیم کره جنوبی را ۳ بر یک مغلوب نمودند. البته در این مسابقه نماینده آسیا در نیمه دوم تیم برتر بازی بود که خط دفاع آرژانتین را به شدت آزار داد. در روز پنجم ژوئن، ایتالیا و آرژانتین در برابر هم قرار گرفتند که آلتوبلی در دقیقه شش و از روی نقطه پنالتی ایتالیا را پیش انداخت ولی مارادونا در دقیقه ۳۴ بازی را به تساوی کشید تا این رقابت دیدنی با نتیجه یک بر یک به پایان برسد. کره جنوبی در دیدار دوم خود توانست با تیم بلغارستان به تساوی دست یابد و در دیدار آخر خود هم بازی تماشایی ای را در برابر ایتالیا برگزار کند. (البته این دیدار با نتیجه ۳ بر ۲ به سود ایتالیا به پایان رسید) با پیروزی ۲ بر صفر تیم آرژانتین بر بلغارستان، آرژانتین و ایتالیا به عنوان تیم های اول و دوم این گروه به یک هشتم نهایی صعود کردند.
در گروه دوم، مکزیک میزبان مسابقات با کسب دو پیروزی برابر بلژیک و عراق و یک تساوی برابر پاراگوئه به عنوان تیم اول صعود نمود. پاراگوئه هم موفق به شکست دادن عراق و تساوی با بلژیک شد تا دومین راه یافته به مرحله بعد باشد. بلژیک هم طبق قانون جدید جام جهانی توانست با کسب سه امتیاز جواز حضور در مرحله بعد را به دست آورد.
مرحله یک هشتم نهایی با پیروزی ۲ بر صفر مکزیک بر بلغارستان آغاز شد. در دیدار دوم این مرحله تیم قدرتمند شوروی در وقت اضافی مغلوب بلژیک شد. این دیدار تماشایی ۷ گل داشت که سهم شوروی ۳ گل بود که توسط ایگوربلانوف به ثمر رسید. (بلانوف در این سال مرد سال اروپا شد). تیم ملی برزیل در ادامه قدرت نمایی خود با گل های سوکراتس، جوسیمار، ادینیو و کاره کا، لهستان را ۴ بر صفر مغلوب کرد. آرژانتین با تک گل پاسکولی، اروگوئه را حذف کرد. فرانسه هم با درخشش پلاتینی ایتالیا را از گردونه رقابت ها کنار زد. آلمان غربی در این مرحله، مراکش شگفتی ساز دور اول مسابقات را با تک گل لوتارماتئوس حذف نمود. انگلیس که به لطف سه گل گری لینه کر راهی این مرحله شده بود با گل زنی مهاجم بزرگ خود در برابر پاراگوئه به برتری سه بر صفر رسید. اما زیباترین بازی این مرحله دیدار دو تیم دانمارک و اسپانیا بود که با برتری ۵ بر یک اسپانیا به پایان رسید. امیلیوبوتراگوئنو ستاره آن روزهای رئال مادرید و تیم ملی اسپانیا به تنهایی ۴ بار دروازه دانمارک را فرو ریخت. مرحله یک چهارم نهایی با دیدار فرانسه و برزیل در گوادالاخارا شروع شد. این دیدار تماشایی که خیلی ها آن را زیباترین بازی تاریخ جام جهانی می دانند با گل های کاره کا برای برزیل و پلاتینی برای فرانسه در وقت قانونی و اضافی به تساوی انجامید. در ضربات پنالتی، تیم فرانسه با نتیجه ۴ بر ۳ به پیروزی رسید تا همانند دوره پیش در جمع ۴ تیم مرحله نهایی جام باشد.
آلمان غربی در همین روز موفق شد در ضربه های پنالتی میزبان رقابت ها را حذف نماید تا دومین تیم حاضر در مرحله نیمه پایانی باشد. بلژیک و اسپانیا هم در مجموع وقت های قانونی و اضافی به تساوی یک بر یک دست یافتند تا بلژیک با برتری در ضیافت پنالتی ها برای نخستین بار در جمع چهار تیم مرحله پایانی قرار گیرد. اما دیدار آرژانتین و انگلستان که تمامی رقابت های این مرحله را تحت الشعاع خود قرار داده بود به ضربات پنالتی کشیده نشد. این دو کشور که بر سر جزایر فالکلند در اقیانوس اطلس با هم درگیری داشتند این مسابقه را تبدیل به تقابلی سیاسی نمودند. دیه گومارادونا کاپیتان تیم آرژانتین با دو گلی که در فاصله یک دقیقه به ثمر رساند باعث برتری تیم کشورش در این دیدار سیاسی شد. گل اول مارادونا پس از دریبل کردن شش بازیکن انگلیس توسط وی حاصل شد که زیباترین گل تاریخ جام جهانی محسوب می شود و گل دوم او هم با دست به ثمر رسید که داور تونسی این دیدار به علت جایگیری بد موفق به دیدن خطای مارادونا نشد.
در گروه سوم، شوروی با رهبری والری لوبانفسکی فقید و جمعی از ستارگان دینامو کی یف و اسپارتاک مسکو به همراه فرانسه قهرمان جام ملتهای اروپا (۱۹۸۴)، مجارستان و کانادا قرار داشتند. فرانسه دارای قدرتمندترین خط میانی در اروپا بود و هنری میشل ۳۸ ساله که کاپیتان تیم ملی این کشور در جام جهانی ۱۹۷۸ بود، رهبری این تیم را بر عهده داشت. فرانسوی ها با گل ژان پیرپاپن، کانادا را در دیدار اول مغلوب کردند. تیم شوروی هم با پیروزی خیره کننده ۶ بر صفر مقابل مجارستان، جام را آغاز نمود. دیدار فرانسه و شوروی با تساوی یک بر یک به پایان رسید و مجارستان با دو گل بر کانادا چیره شد. هرچند فرانسه با سه گل استوپیوا، تیگانا و روشتو، مجارستان را شکست داد ولی به علت تفاضل گل کمتر نسبت به شوروی که در دیدار آخر موفق به برتری ۲ بر صفر مقابل کانادا شده بود، به عنوان تیم دوم به مرحله بعد راه یافت.
در گروه چهارم، برزیل با ترکیبی از ستارگان سابق و جوانان پرشور با سه پیروزی یک بر صفر برابر اسپانیا، (یک-صفر) مقابل الجزایر و ۳ بر صفر برابر ایرلند شمالی، تیم اول گروه شد. سرمربی این تیم تله سانتانا بود و کاره کا ستاره این تیم در خط حمله به شمار می رفت که در سه بازی سه گل به ثمر رساند. اسپانیا هم با برتری مقابل ایرلند شمالی و الجزایر توانست جواز صعود به دست آورد.
در گروه پنجم مرحله اول، آلمان غربی با هدایت بکن با وئر کاپیتان سالهای درخشان گذشته، رقابت‌ها را با تساوی یک بر یک مقابل اروگوئه آغاز نمود. دانمارک دیگر تیم حاضر در این گروه با تک گل لارسن بر اسکاتلند غلبه کرد. آلمان غربی هم با گل های آلوفس و رودی فولر موفق به شکست اسکاتلند شد. دانمارکی ها نوید یک شگفتی ساز را می دادند چرا که در دومین مسابقه شش گل وارد دروازه تیم اروگوئه کردند. پربن الکجائرلارسن سه بار برای این تیم گل زنی کرد تا یکی از پدیده های این دوره لقب بگیرد. تیم دانمارک در آخرین بازی خود موفق به شکست دادن آلمان غربی، نایب قهرمان دوره گذشته شد تا به عنوان تیم اول با کسب ۶ امتیاز و به ثمر رساندن ۹ گل به مرحله بعد صعود کند.
در آخرین گروه مقدماتی هم، لهستان، مراکش، انگلیس و پرتقال حضور داشتند که تیم مراکش شگفتی آفرید و با برتری مقابل پرتقال و تساوی برابر انگلیس و لهستان به عنوان تیم اول گروه راهی یک چهارم نهایی شد. انگلیس و لهستان هم با کسب سه امتیاز به مرحله بعد راه یافتند.
در مرحله نیمه پایانی، تیم آلمان با گل‌های بره مه و فولر بر تیم فرانسه غلبه کرد و آرژانتین با درخشش مارادونا و دوگلی که این بازیکن به ثمر رساند بلژیک را از پیش رو برداشت.
در دیدار رده بندی، پلاتینی حضور نداشت ولی فرانسه ۴ بر دو بلژیک را در وقت اضافی شکست داد تا پس از جام جهانی ۱۹۵۸ برای دومین بار صاحب نشان برنز جام جهانی شود.
دیدار نهایی با حضور ۱۱۵ هزار تماشاگر در روز ۲۹ ژوئن ۱۹۸۶ در ورزشگاه آزتک مکزیکوسیتی برگزار شد. در این دیدار تیم آرژانتین با رهبری مارادونا در میانه میدان با دو گل براون و والدانو دو بر صفر از آلمان پیش افتاد ولی گل های رومنیگه و فولر در نیمه دوم، بازی را به تساوی کشاند تا اینکه خورخه بوروچاگا با گلی که در دقیقه ۸۳ به ثمر رساند پیروزی آرژانتین و قهرمانی این تیم را رقم زد. دیه گومارادونا که نقش اصلی را در قهرمانی تیم کشورش برعهده داشت، عنوان بهترین بازیکن جام را به دست آورد. گری لینه کر مهاجم ۲۶ ساله تیم انگلیس با ۶ گل زده بهترین گل زن جام لقب گرفت.
● تابلوی افتخار
▪ تعداد تیمهای شرکت‌کننده : ۲۴ تیم
▪ رده‌بندی‌ نهایی : ۱- آرژانتین ۲- آلمان غربی ۳- فرانسه ۴- بلژیک
▪ تعداد مسابقات : ۵۲ بازی
▪ تعداد گل: ۱۲۲ گل
▪ بهترین خط حمله : آرژانتین (۱۴ گل)
▪ بهترین خط دفاع : برزیل (۱ گل)
▪ آقای گل : گری‌لینه‌کر (انگلستان ۶ گل)
▪ بهترین بازیکن : دیه‌گو مارادونا (آرژانتین)
▪ مجموع تماشاگران : ۲۲۴۴۷۳۱ نفر
▪ دیدار فینال‌ـ ورزشگاه آزتک (۲۹ ژوئن ۱۹۸۶ - مکزیکوسیتی)
آرژانتین ۳ ـ آلمان غربی ۲
▪ گلها : براون (۲۱)، والدانو (۵۵)، بوروچاگا (۸۴) برای آرژانتین ؛ رومینگه (۷۳)، فولر (۸۱)، برای آلمان‌غرب
▪ داور : فیلهو (برزیل)
▪ تماشاگر : ۱۱۴۵۹۰ نفر
▪ آرژانتین : پمپیدو، کاسیفو، براون، روجری، اولارتی‌کوچه‌آ، باتیستا، گیوستی، انریکو، بوروچاگا (تروبیانی)، مارادونا، والدانو
▪ آلمان‌غربی : شوماخر، بره‌مه، کارل‌‌هاینس فورستر، جاکوبس، بریگل، ادر، ماتائوس، ماگات (هوینس)، برتولد، آلوفس ، رومنیگه(فولر)

منبع : سایت پارس اسپورت