خورشید

خورشید تک ستاره و مادر تمام اجرام منظومه ی شمسی است.خورشید به دلیل نزدیک بودنش به زمین از نظر رصدی بهترین ستاره ی عالم است. البته این نزدیک بودن شرایط را برای رصد سخت هم می کند. اگر ما در ظهر نور خورشید را توسط عدسی کوچکی جمع کنیم و کاغذی مقابل نقطه ی کانونی بگذاریم می بینیم کاغذ می سوزد. حالا فکر کنید اگر این نور از عدسی های یک تلسکوپ بگذرد و ما از درون تلسکوپ به خورشید نگاه کنیم چه بر سر چشمانمان خواهد آمد؟! قطعا چشمانمان دچار مشکلات حل نشدنی خواهد شد. دانشمندان برای جلوگیری از این کار صافی های ایمنی را درست کرده اند که بتوان با استفاده ازآن جزئیات بسیار زیادی را از تک ستاره ی منظومه ی خود ببینیم.
خورشید انرژی خود را از نزدیکی مرکزش می گیرد. اگر ما بتوانیم درون خورشید را ببینیم شاید اینگونه به نظربرسد که ۹/۰ جرم خورشید از هیدروژن تشکیل یافته که یک عنصر بسیار فراوان در جهان می باشد.در داخل هسته ی داغ خورشید هیدروژن به هلیوم تبدیل می شود.انرژی ناشی از این واکنش لایه ها ی بالایی ستاره را گرم می کند و این انرژی از سطح متلاطم خورشید به داخل فضا فوران می نماید.سطح خورشید در اثر حرارتی برابر ۶۰۰۰ درجه ی سانتی گراد در حا ل غلیان و تلاطم است.یعنی درجه حرارتی که از هر کوره ای داغتر است! مقادیری از هیدروژن سوزان که به نام پرامیننس (گاز های متصاعد از خورشید)شناخته شده اند با سرعتی معادل صد ها کیلو متر در ثانیه به فضا پرتاب می شوند.این گاز ها از خورشید به سمت بالا فوران می کند.این زبانه ای از هیدروژن است که حدود ۵۰۰۰۰ درجه ی سانتی گراد یا بیشتر حرارت دارد که می تواند زمین را بلعیده و نابود کند.
در این قسمت به دو پدیده رصدی که خورشید آن را به وجود می آورد اشاره می کنیم. این دوپدیده که مشتاقان زیادی برای رصد کردن دارد خسوف و کسوف هستند. تمام سیارات و قمر ها هنگامی که در برابر نور خورشید واقع می شوند در پشت آن ها سایه ای تشکیل می شود که این سایه به فضا می افتد.پس هر گاه ماه هم دقیقا بین زمین و خورشید قرار بگیرد یک کسوف یا خورشید گرفتگی رخ می دهد.در این مدت که خورشید از نظر ما پنهان می شود زمین سرد و تاریک شده و این طور به نظر می رسد که عمر جهان به پایان رسیده است.البته این نظر مردمان قدیم بوده که هنگامی که کسوف رخ می داد این گمان را می کردند که عمر جهان پایان یافته.حتی مردمان چین در باره ی این پدیده فکر می کردند که اژدهایی خورشید را بلعیده! لکه های خورشیدی لکه های خورشیدی نقاطی تیره بر روی خورشید هستند. حالا سؤال پیش می آید که چرا لکه های خورشیدی تیره تر از نقاط دیگر روی خورشیدند؟ دلیل این مساله دمای کمتر لکه های خورشیدی نسبت به دیگر نقاط روی خورید است. دمای لکه های خورشیدی چیزی بالغ بر ۴۰۰۰ درجه ی سلسیوس یعنی حدود ۲۰۰۰ درجه کمتر از نقاط معمولی سطح خورشید. اگر ما لکه های خورشیدی را جدا از سطح خورشید می دیدیم بسیار درخشان و سرخ رنگ بودند، اما در کنار سطح فروزان خورشید، تیره به نظر می زسند. هر لکه ی خورشیدی دو ناحیه ی اصلی دارد: ناحیه ی تاریک تر مرکزی که تمام سایه نام دارد و ناحیه ی خاکستری رنگ اطراف که نیم سایه نامیده می شود. لکه ها ممکن است هزاران کیلومتر پهنا داشته باشند. آن ها از چند روز تا چند ماه دوام می آورند. بیشتر لکه ها به صورت یک جفت ظاهر می شوند و کم کم از یکدیگر فاصله می گیرند. گاهی صد ها لکه روی خورشید شمرده می شوند و گاهی نیز خبری از لکه ها نیست.
نظریه های زیادی دربارهی ماهیت لکه های خورشیدی ارا ئه شده است: نواحی کم فشار سطح خورشید یا طوفان ها و رگبار هایی در گاز های داغ خورشیدی، همچنین حرکت پیچیده و شدید گازها به درون و بیرون گازها نیز با تلسکوپ های خورشیدی بزرگ رصد شده است. نظریه ی تازه تری نیز برای توضیح ماهیت لکه های خورشیدی وجود دارد. بر طبق این نظریه، این نواحی سردتر بر اثر واکنش میان گازهای یونیده و باردار خورشید و میدان های شدید مغناطیسی خورشید پدید می آید. در مناطقی که خطوط میدان های مغناطیسی شدید محلی به سطح خورشید وارد می شوند، لکه ی خورشید ی به وجود می آید. این پدیده همچنین بر گاز موجود در لایه های بالایی جو خورشید، که بر فراز محل لکه قرار دارند، اثر می گذارند. تعداد لکه های خورشیدی در یک چرخه ی یازده ساله کم و زیاد می شود که به آن چرخه ی لکه های خورشیدی یا چرخه ی خورشیدی می گویند. با شروی دوران فعال لکه های خورشیدی، در ابتدا تعداد کمی لکه در عرض های خورشیدی ۳۰ تا ۴۰ درجه ی شمال و جنوب ا ستوای خورشید ظاهر می شوند. با گذر زمان، لکه های خورشیدی بیشتر و بزرگ تری پدیدار می شوند و آن ها به استوای خورشیدی نزدیک ترند. سر انجام، در دوران اوج فعالیت های یازده ساله ی خورشید، بجز در نواحی قطبی، می توان آن ها را یافت. وقتی اوج چرخه ی خورشیدی به پایان می رسد که لکه های عرض های بالایی خورشید ناپدید شوند و سر انجام فقط چند لکه در اطراف استوای خورشید باقی بمانند. پس ا ز آن چرخه ی دیگری با ظهور لکه های خورشیدی در عرض های ۳۰ تا ۴۰ درجه در دو سوی استوای خورشید آغاز می شود.
● اطلاعاتی درباره ی خورشید
▪ قطر ۱۳۹۲۵۳۰ کیلو متر
▪ چگالی ۴۱/۱ برابر آب
▪ جرم ۳۳۰۰۰برابر زمین
▪ درجه ی حرارت سطح ۶۰۰۰ درجه ی سانتی گراد
▪ عمر در حدود ۴۶۰۰ میلیون سا ل
▪ فاصله تا نزدیک ترین ستاره ۳/۴ سا ل نوری
▪ فاصله تا مرکز کهکشان ۲۸۰۰۰سا ل نوری

منبع : ایرانیکا