کم خونی فقر آهن

● نقش آهن در بدن:
آهن یک ماده معدنی مورد نیاز برای ادامه حیات است. این ماده از اجزاء اصلی هموگلوبین بوده و در گلبول های قرمز خون یافت می شود.
هموگلوبین وظیفه حمل اکسیژن را به سراسر بدن به عهده دارد. بدون آهن کافی بدن نمی تواند به اندازه لازم هموگلوبین تولید کند که یکی از نتایج آن کاهش اکسیژن رسانی به عضلات و بدنبال آن کاهش انرژی بدن است.
● کم خونی فقر آهن:
کمبود آهن شایع ترین شکل سوء تغذیه در جهان است که حدود ۲ میلیارد نفر در جهان به آن مبتلا هستند ولی تنها علت کم خونی نیست. علت کم خونی فقر آهن ناکافی بودن میزان ذخیره آهن در بدن می باشد و زمانی اتفاق می افتد که بدن به اندازه کافی آهن دریافت نمی کند. مصرف ناکافی آهن باعث تخلیه ذخایر آهن بدن و بدنبال آن کم خونی فقر آهن بروز می کند.
کم خونی فقر آهن در زنان بیشتر دیده میشود که مهمترین دلایل آن عادات غذایی نادرست و از دست دادن خون در دوران قاعدگی می باشد.
تقریباً ۲۰% زنان، ۵۰% زنان باردار و ۳% مردان مبتلا به کم خونی فقر آهن هستند.
● علل مهم کم خونی فقر آهن:
▪ کمبود آهن در رژیم غذایی: غذا منبع اصلی تأمین آهن بدن می باشد. کودکان و سالمندانی که اغلب از رژیم غذایی خاص استفاده می کنند و زنانی که از برنامه رژیم کاهش وزن پیروی می کنند ممکن است آهن مورد نیاز بدن خود را به دست نیاورند. همچنین افرادی که رژیم غذایی آنها از نظر آهن دچار کمبود بوده و تخم مرغ و گوشت را به مدت چند سال به میزان کم مصرف نموده یا اصلاً مصرف نمی کنند نیز در معرض خطر کمبود آهن می باشند.
اختلال در جذب آهن رژیم غذایی: مقدار آهن جذب شده از رژیم غذایی بستگی زیادی به ترکیب رژیم غذایی یعنی مقدار ترکیبات افزایش دهنده یا مهارکننده جذب آهن دارد. چای و قهوه اگر همراه با غذا یا با فاصله اندکی پس از غذا مصرف شوند جذب آهن را مهار می کنند. کلسیم و فیتات موجود در غذا نیز مانع جذب آهن می شوند.
▪ افزایش نیاز: در مراحل رشد سریع (بلوغ، شیرخواری)، شیردهی، حاملگی، خونریزی های دوران قاعدگی و خونریزی در بیماری های دستگاه گوارش [زخم معده، زخم اثنی عشر، هموروئید (بواسیر) و ...] از مواردی هستند که نیاز بدن به آهن را زیاد میکنند و در صورت عدم تامین کافی آن کم خونی فقر آهن ایجاد می شود.
▪ بیماریهای انگلی: مانند ابتلاء به کرم قلاب دار و ژیاردیا. این کرم ها با تغذیه از مخاط روده باعث دفع خون از دستگاه گوارش و در نتیجه کم خونی می شوند.
● علایم:
▪ احساس ضعف و خستگی
▪ سردرد و سرگیجه
▪ ریزش مو
▪ تنگی نفس ( خصوصاً هنگام فعالیتهای بدنی)
▪ رنگ پریدگی
▪ شکنندگی ناخن ها
▪ تند شدن ضربان قلب و طپش قلب
▪ تمایل به خوردن چیزهای غیر معمول
▪ کاهش اشتها
● افراد و گروه های در معرض خطر:
▪ زنان در سنین باروری، زنان باردار و شیرده، کودکان و نوجوانان
● بنابراین توجه داشته باشید:
ـ در برنامه غذایی روزانه خود از مواد غذایی آهن دار مثل گوشت قرمز، مرغ، ماهی، تخم مرغ، سبزیجات (مثل جعفری و اسفناج) و حبوبات (مثل عدس و لوبیا) استفاده کنید.
ـ بعد از غذا میوه جات به خصوص مرکبات (پرتقال، لیمو، نارنگی و ...) که حاوی ویتامین ث می باشند استفاده کنید. ویتامین ث در صورتی که همراه با غذا مصرف شود جذب آهن موجود در مواد غذایی را افزایش می دهد.
ـ اگر حتی مقداری گوشت به غذاهای گیاهی اضافه کنید جذب آهن افزایش پیدا می کند.
ـ از نوشیدن چای یک ساعت قبل از غذا و یک تا دو ساعت بعد از صرف غذا خودداری کنید.
ـ در برنامه غذایی خود از غلات و حبوبات جوانه زده استفاده کنید. جوانه زدن غلات و حبوبات باعث افزایش جذب آهن به میزان تقریباً ۲ برابر می شود.
ـ نانی که از خمیر ورنیامده و با جوش شیرین تهیه شده باشد جذب آهن را کاهش می دهد.

ـ از خوردن غذاهای حاوی کلسیم همزمان با خوردن غذاهای حاوی آهن خودداری کنید.

ـ برای جلوگیری از ابتلاء به آلودگی های انگلی اصول بهداشت فردی را رعایت کنید و سبزیجات را پس از انگل زدایی و ضدعفونی مصرف نمایید.

منبع : ترانه ها