چهارشنبه, ۱۹ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 8 May, 2024
مجله ویستا


سرگردانی‌ صنعت‌ فولاد، بین‌ سرمایه‌گذاری‌های‌ دولتی‌ و خصوصی‌


سرگردانی‌ صنعت‌ فولاد، بین‌ سرمایه‌گذاری‌های‌ دولتی‌ و خصوصی‌
یكی‌ از مهمترین‌ برنامه‌های‌ دولت‌ احمدی‌نژاد در بحث‌ فولاد، محدود كردن‌ سرمایه‌گذاری‌های‌ دولت‌ در این‌ بخش‌ است‌. به‌ همین‌ منظور و به‌ پیشنهاد شخص رییس‌ جمهور قرار براین‌ شد تا دولت‌ با ایجاد یك‌ شركت‌ مشترك‌ جهت‌ اجرای‌ طرح‌های‌ توسعه‌یی‌ فولاد در كشور اقدام‌ كند.
اما از آنجا كه‌ اقتصاد كشور یك‌ اقتصاد كاملا دولتی‌ است‌ به‌ تبع‌ آن‌ عدم‌ حمایت‌ دولت‌ از طرح‌های‌ بزرگ‌ موجب‌ كندی‌ سرعت‌ كار و تولید خواهد شد. لذا طرح‌های‌ توسعه‌یی‌ فولاد از این‌ قاعده‌ مستثنا نبوده‌ و نیازمند حمایت‌ جدی‌ دولت‌ است‌.
در همین‌ رابطه‌ وزیر صنایع‌ و معادن‌ با اعلام‌ خبر ایجاد یك‌ شركت‌ جدید برای‌ اجرای‌ طرح‌های‌ توسعه‌یی‌ فولاد درخصوص‌ مشكلات‌ تولید فولاد و عوارض‌ فروش‌ و طرح‌ جامع‌ فولاد می‌گوید: بحث‌ فولاد برای‌ ما از دو جنبه‌ مطرح‌ است‌. یكی‌ تولید فولاد خام‌ از سنگ‌ معدن‌ كه‌ ۹۰ درصد آن‌ در اختیار شركت‌های‌ دولتی‌ است‌ و دیگری‌ استفاده‌ از شمش‌ و قراضه‌ها در تولید محصولات‌ دیگری‌ است‌.
طهماسبی‌ با اشاره‌ به‌ سیاست‌های‌ دولت‌ مبنی‌ بركاهش‌ حضور و سرمایه‌گذاری‌ بخش‌ دولتی‌ در تولید فولاد بیان‌ می‌دارد: سازمانی‌ را ایجاد خواهیم‌ كرد كه‌ ۲۰ درصد آن‌ متعلق‌ به‌ ایمیدرو و ۲۰ درصد آن‌ به‌ شركت‌های‌ عمومی‌ غیردولتی‌ مانند بنیاد مستضعفان‌ تعلق‌ می‌گیرد و ۶۰ درصد باقیمانده‌ از طریق‌ پذیره‌نویسی‌ به‌ مردم‌ سپرده‌ خواهد شد.
او در ارتباط‌ با عدم‌ تحقق‌ طرح‌ جامع‌ فولاد و نیاز سه‌ میلیون‌ تنی‌ تولید این‌ كالا برای‌ رسیدن‌ به‌ اهداف‌ طرح‌ جامع‌ تصریح‌ می‌كند: با توجه‌ به‌ سیاست‌های‌ عدالت‌ محور دولت‌ در مورد فولاد و كاهش‌ حضور دولت‌ در این‌ بخش‌ امیدواریم‌ هزینه‌ها را كاهش‌ داده‌ و سازمان‌ جدید بتواند تولیدات‌ را افزایش‌ دهد.
● ابهام‌ در توان‌ سرمایه‌گذاری‌ شركت‌ جدید فولاد
همچنین‌ بهمن‌ آرمان‌ اقتصاددان‌ با بیان‌ اینكه‌ تصمیم‌ دولت‌ مبنی‌ بر منع‌ شركت‌های‌ دولتی‌ از سرمایه‌گذاری‌، در كل‌ یك‌ تصمیم‌ اشتباه‌ بوده‌ است‌، اظهار می‌دارد: اقتصاد ایران‌ یك‌ اقتصاد كاملاً دولتی‌ است‌ و برپایه‌ برآوردهای‌ غیر رسمی‌، حدود ۸۰ درصد تولیدات‌ صنعتی‌ ایران‌ متاثر از فعالیت‌های‌ شركت‌های‌ دولتی‌ است‌.
آرمان‌ با اشاره‌ به‌ اینكه‌ دولت‌ اخیراً اعلام‌ داشته‌ با ایجاد یك‌ شركت‌ جدید، طرح‌های‌ توسعه‌یی‌ فولاد را اجرا خواهد كرد، می‌گوید: این‌ شركت‌ جدیدی‌ كه‌ ۲۰ درصد سهام‌ آن‌ به‌ ایمیدرو، ۲۰ درصد دیگر به‌ یك‌ سازمان‌ غیردولتی‌ تعلق‌ داشته‌ و ۶۰ درصد آن‌ هم‌ از طریق‌ پذیره‌نویسی‌ به‌ مردم‌ عرضه‌ و به‌ مرحله‌ اجرا گذاشته‌ خود، دارای‌ ابهاماتی‌ است‌.
او ادامه‌ می‌دهد: آنچه‌ در این‌ امر مبهم‌ است‌ اینكه‌ با توجه‌ به‌ حجم‌ سنگین‌ منابع‌ مالی‌ مورد نیاز، سرمایه‌ اولیه‌ چنین‌ شركتی‌ باید حداقل‌ بین‌ ۵ تا ۷ هزار میلیارد ریال‌ باشد كه‌ تامین‌ ۴۰ درصد آن‌ توسط‌ شركت‌های‌ نامبرده‌ به‌ نظر دشوار می‌آید. همچنین‌ در شرایط‌ بحرانی‌ بورس‌ اوراق‌ بهادار نیز جای‌ پرسش‌ فراوانی‌ وجود دارد و مشخص نیست‌ كه‌ در زمان‌ عرضه‌، سرنوشت‌ آن‌ چه‌ خواهد شد.
این‌ اقتصاددان‌ در ادامه‌ اظهار امیدواری‌ می‌كند: این‌ پیشنهاد دولت‌ كه‌ از طرف‌ شخص رییس‌ جمهور حمایت‌ می‌شود بدون‌ شك‌ نقطه‌ عطفی‌ در تاریخ‌ صنعتی‌ شدن‌ كشور بوده‌ اما نباید فراموش‌ كرد كه‌ بدون‌ ایجاد زمینه‌ كافی‌ برای‌ سرمایه‌گذاران‌، تحقق‌ پذیره‌نویسی‌ آن‌ هم‌ در چنین‌ ابعاد گسترده‌یی‌ امكانپذیر نیست‌.
آرمان‌ وجود بخش‌ خصوصی‌ قوی‌ و تراكم‌ سرمایه‌ را یكی‌ از ویژگی‌های‌ كشورهایی‌ می‌داند كه‌ انقلاب‌ صنعتی‌ را پشت‌ سرگذاشته‌ و به‌ جرگه‌ كشورهای‌ صنعتی‌ یا تازه‌ صنعتی‌ شده‌ پیوسته‌اند اما در كشورهای‌ در حال‌ رشدی‌ مانند ایران‌، بخش‌های‌ خصوصی‌ بزرگ‌ با توان‌ مالی‌ بالا و قدرت‌ اجرایی‌ قوی‌ برای‌ انجام‌ كارهای‌ بزرگ‌ توسعه‌یی‌ وجود ندارند و طرح‌های‌ بزرگ‌ توسط‌ دولت‌ انجام‌ می‌گیرد.
او ادامه‌ می‌دهد: بخش‌ خصوصی‌ تازه‌ پا گرفته‌ ایران‌ بعد از انقلاب‌ به‌ دلیل‌ احساس‌ عدم‌ امنیت‌، تمایلی‌ برای‌ سرمایه‌گذاری‌های‌ بزرگتر از خود نشان‌ نداد و حتی‌ با وجود شكل‌گیری‌ حساب‌ ذخیره‌ ارزی‌ در طول‌ برنامه‌ پنج‌ ساله‌ سوم‌ و آمادگی‌ دولت‌ برای‌ ارایه‌ تسهیلات‌ ارزی‌ به‌ این‌ بخش‌، تعداد طرح‌هایی‌ كه‌ حجم‌ سرمایه‌گذاری‌ آنها بیشتر از صد میلیون‌ دلار بوده‌ و بخش‌ خصوصی‌ متقاضی‌ سرمایه‌گذاری‌ در آنها بود به‌ تعداد انگشتان‌ دست‌ هم‌ نمی‌رسید.
این‌ اقتصاددان‌ سپس‌ با اشاره‌ به‌ منع‌ دولت‌ از سرمایه‌گذاری‌ در طرح‌های‌ بزرگ‌ خصوصاص فولاد این‌گونه‌ ادامه‌ می‌دهد: دولت‌ بدون‌ اینكه‌ جانشینی‌ برای‌ بخش‌ دولتی‌ پیدا كند، آن‌ را از سرمایه‌گذاری‌های‌ توسعه‌یی‌ منع‌ كرد كه‌ نخستین‌ قربانی‌ در چنین‌ سیاستی‌ صنعت‌ فولاد بود چراكه‌ این‌ صنعت‌ بسیار استراتژیك‌ بوده‌ و ایران‌ هم‌ مزایای‌ نسبی‌ فراوان‌ برای‌ تولید آن‌ دارد.
او مزایای‌ نسبی‌ ایران‌ برای‌ تولید فولاد را شامل‌ معادن‌ بسیار غنی‌ سنگ‌آهن‌ و زغال‌ سنگ‌ كشور می‌داند و می‌گوید: برای‌ تولید هر تن‌ ورق‌ گرم‌ فولاد نیاز به‌ ۳۷۹ متر مكعب‌ گاز طبیعی‌ و ۱/۴ متر معكب‌ آب‌ است‌ كه‌ ایران‌ علاوه‌ بر داشتن‌ آب‌ شیرین‌ فراوان‌ دارای‌ ۲۸ تریلیون‌ ذخایر گاز طبیعی‌ نیز است‌.
آرمان‌ با اشاره‌ به‌ تصمیم‌ دولت‌ جدید در خصوص‌ محدود كردن‌ سرمایه‌گذاری‌های‌ دولت‌ در این‌ بخش‌، می‌افزاید: پس‌ از این‌ تصمیم‌، تمامی‌ طرح‌های‌ توسعه‌ فولاد كه‌ همگی‌ آنها در بخش‌ دولتی‌ بوده‌اند از جمله‌ فولاد مباركه‌، ذوب‌آهن‌ اصفهان‌، فولاد خوزستان‌ و فولاد آذربایجان‌ به‌ حالت‌ تعلیق‌ درآمدند. این‌ در حالی‌ است‌ كه‌ بخش‌ قابل‌ توجهی‌ از عملیات‌ اجرایی‌ این‌ طرح‌ها در طول‌ برنامه‌ پنج‌ ساله‌ سوم‌ انجام‌ شده‌ بود و در حال‌ حاضر صدها میلیون‌ دلار سرمایه‌گذاری‌ بلاتكلیف‌ مانده‌ است‌.
● بخش‌ خصوصی‌ ورشكسته‌ شد
اما دبیر انجمن‌ تولیدكنندگان‌ فولاد درد دل‌ دیگری‌ دارد؛ سید رسول‌ خلیفه‌ سلطانی‌ با بیان‌ اینكه‌ از بخش‌ خصوصی‌ چیز دیگری‌ باقی‌ نمانده‌ است‌، خاطرنشان‌ می‌كند: تمام‌ واحدهای‌ تولیدی‌ بخش‌ خصوصی‌ تعطیل‌ است‌. خلیفه‌ سلطانی‌ می‌افزاید: طی‌ یك‌ سال‌ گذشته‌ ركود شدیدی‌ بربازار فولاد ایجاد شد كه‌ طی‌ آن‌ قیمت‌ میلگرد بین‌ ۱۱۰ تا ۱۴۰ تومان‌ كاهش‌ پیدا كرد و این‌ ركود همچنان‌ نیز ادامه‌ دارد.
دبیرانجمن‌ تولیدكنندگان‌ فولاد تصریح‌ می‌كند: علاوه‌ بر ركورد بازار فولاد، دریافت‌ سه‌ درصد عوارض‌ حاصل‌ از فروش‌ هركیلوگرم‌ محصول‌ نیز، موجب‌ شده‌ تا بازار فولاد قفل‌ شود.
او ادامه‌ می‌دهد: به‌ جرات‌ می‌توان‌ گفت‌ طی‌ یكی‌ دو سال‌ آینده‌ تولید كنندگان‌ فولاد بخش‌ خصوصی‌ براثر شرایط‌ نامطلوب‌ فعلی‌ و با توجه‌ به‌ عدم‌ توانایی‌ در بازپرداخت‌ اقساط‌ وام‌ها خود به‌ ورطه‌ ورشكستگی‌ خواهند افتاد.
خلیفه‌ سلطانی‌ درخصوص‌ این‌ مطلب‌ كه‌ دولت‌ قرار است‌ با ایجاد یك‌ شركت‌ جدید به‌ اجرای‌ طرح‌های‌ توسعه‌یی‌ فولاد بپردازد، می‌گوید: دولت‌ باید تلاش‌ كند تا تولید مواد اولیه‌ در كارخانجات‌ بزرگ‌ را به‌ سطح‌ انبوه‌ برساند چراكه‌ در حال‌ حاضر كارخانه‌های‌ نورد به‌ دلیل‌ عدم‌ توانایی‌ در خرید مواد اولیه‌ و كمبود و گران‌ بودن‌ آن‌، قدرت‌ تولید ندارند.
او در ادامه‌ تاكید می‌كند: اگر قرار است‌ دولت‌ كاری‌ بكند باید هرچه‌ سریع‌تر اقدام‌ كند زیرا بخش‌ خصوصی‌ دیگر چیزی‌ برای‌ از دست‌ دادن‌ ندارد.

دانش‌ پورشفیعی‌
منبع : روزنامه اعتماد