خانه تاریخی بروجردیاین

خانه در محله سلطان امیر احمد کاشانی در خیابان علوی واقع است. این خانه توسط بازرگانی به نام حاج سید حسن نطنزی در حوالی سال ۱۲۷۵ قمری در دوره قاجاریه ساخته شده است. چون صاحب خانه مال التجاره از بروجرد وارد می کرده، لذا به حاج آقا حسن بروجردی مشهور شده و خانه ای هم که متعلق به وی بوده به خانه بروجردی موسوم گردیده است.معمار این خانه یکی از نوابغ معماری کاشان و از طراحان معروف ساختمان به نام استاد علی مریم بوده است که در ایجاد دو بنای تاریخی دیگر کاشان، یکی خانه تاریخی طباطبایی و دیگری تیمچه امین الدوله نقش داشته است.این خانه شامل دو قسمت بیرونی و اندرونی است و محلی که فعلا در معرض دید عموم است قسمت بیرونی این خانه است. در بدو ورود به خانه وارد هشتی ورودی خانه می شویم که درب ورود به قسمت اندرونی خانه هم در این هشتی قرار گرفته است، پس از آن از راهروی نسبتا طولانی و شیبداری گذشته و وارد حیاط می شویم، در کنار این راهرو، ایوان شمالی خانه قرار دارد، در قسمت شمالی ایوان یک پنج دری واقع است که محل پذیرایی مهمانان بوده و دو طرف آن دو اتاق بهار خواب قرار دارد که به علت نور مناسب و گرمای زیاد، بیشتر در زمستان مورد استفاده قرار می گرفته، دیوار بیرونی اتاق‌های این ایوان و نیز داخل اتاق پنج دری با گچبری های بسیار ظریف با طرح گل و مرغ زینت یافته است.در داخل حیاط یک حوض بزرگ و باغچه های وسیع دراطراف آن قراردارد.
در قسمت شمال شرقی، مطبخ قرار گرفته، در قسمت شرقی بنا اتاقها و ایوان‌های سرپوشیده ای به چشم می خورد که درجلوی ایوانها پله هایی جهت رفتن به سرداب ها (زیرزمینها) ساخته شده است، این سردابها در قسمت های مختلف بنا واقع است که به وسیله بادگیرهایی بلند، هوای آنها تهویه وخنک شده و قابل استفاده در هوای گرم تابستان بوده است.در روبرو یعنی در قسمت جنوبی بنا، تالار سرپوشیده‌ای به چشم می‌خورد که بر پیشانی آن می توان هنرنمایی استادکارایرانی را نظاره گر بود، به طوری که منافذ مشبکی که جهت تهویه هوای تالار در این قسمت تعبیه گردیده با گچبری جالب و دیدنی درآمیخته و دلربایی می کند.
در بام تالار نیز نورگیرها و بادگیرهای فوق العاده جالب و منحصر به فردی خود نمایی می‌کند .تالار بزرگ سر پوشیده ای که محل برگزاری اعیاد و مراسم سوگواری بوده، شامل یک ایوان که دارای سقف بلندی است در جلو و یک قسمت شاه نشین در انتهای تالار که از قسمتهای دیگر مرتفع تر بوده و دارای تزئینات خاصی است .سقف تالار با طرح بسیار زیبایی گچبری و مقرنس کاری و رنگ آمیزی گردیده است. سقف ها و بدنه داخلی سرپوشیده و تالارهای جنبی آن با نقوش گل و مرغ و شکارگاه حیوانات گچبری، نقاشی و با خط خوش تابلوهایی زیبا تزئین شده است، به خصوص روی دیوارهای شاه نشین تصاویری از پادشاهان قاجار در تابلوهایی دیواری خودنمایی می کند. نقاشی های این بنا در شیوه های متنوع و با رنگ روغن و آبرنگ و زیر نظر هنرمند نامدار نقاشی ایران در دوره قاجاریه مرحوم میرزا محمد خان غفاری کاشانی ملقب به "کمال الملک" ترسیم گردیده است جالب است بدانیم که مرحوم حاج آقا حسن بروجردی برای فرزندش سید مهدی از دختر مرحوم حاج سید جعفر طباطبایی خواستگاری می نماید و خانواده طباطبایی شرط موافقت با ازدواج را ساخت خانه ای آبرومند و درخور شأن عروس خانم قرار می دهند و به همین خاطر حاج آقا حسن از همان معماری که خانه طباطبایی را ساخته دعوت می کند که این خانه را بسازد.‌

منبع : روزنامه آفتاب یزد