رفتارهای تغذیه ای نامطلوب در کودکان سنین مدرسه

خودداری از خوردن گوشت : برخی از کودکان سنین مدرسه از خوردن گوشت امتناع می ورزند در حالی که مصرف گوشت بعنوان منبع عمده پروتئین با کیفیت خوب ، آهن و روی حائز اهمیت است . توصیه می شود گوشت چرخ کرده در غذاهایی که مورد علاقه کودک است به او داده شود مثل ماکارونی و گوشت چرخ کرده ، کتلت ، همبرگر و کباب که در منزل تهیه می شود و یا استفاده از گوشت چرخ کرده در املت ، سوپ و آش . خودداری از مصرف شیر و لبنیات : مصرف گروه شیر و لبنیات در این سنین برای رشد و استحکام دندان و استخوانها ضروری است . اگر دانش آموز علاقه ای به خوردن شیر ندارد می توان مقدار کمی پودر کاکائو ( در حد یک قاشق مرباخوری در یک لیوان شیر ) به آن اضافه کرد . مقدار زیاد کاکائو به علت داشتن اگزالات از جذب کلسیم شیر جلوگیری می کند .
اضافه کردن کمی عسل به شیر نیز ممکن است دانش آموز را به خوردن شیر علاقمند کند . می توان شیر را به صورت غذاهایی مثل فرنی و شیربرنج به کودکان داد . معمولاً‌ مصرف یک لیوان شیر در روز برای کودکان این سنین کافی است و با گنجانیدن سایر مواد غذایی این گروه مثل ماست ، پنیر و کشک در وعده ناهار و شام و یا بستنی در میان وعده نیاز کلسیم تأمین می شود . افراط در خوردن شیر نیز به این دلیل که جایگزین سایر غذاهای اصلی می شود ، کودک را در معرض خطر کمبودهای تغذیه ای بخصوص کمبود آهن قرار می دهد . خودداری از مصرف سبزی ها : معمولاً کودکان در این سنین تمایلی به مصرف سبزی های تازه همراه با غذا ندارند . بهتر است والدین سبزیجات خام مثل هویج ، گوجه فرنگی ، کاهو ، گل کلم و سبزیجات پخته مثل چغندر پخته ( لبو ) نخود فرنگی ، لوبیا سبز ، کدو حلوایی را بعنوان میان وعده مثلاً در هنگام تماشای تلویزیون به کودکان بدهند . افراط در مصرف شکلات و شیرینی : مصرف بی رویه شکلات و شیرینی به این دلیل که موجب بی اشتهایی و سیری کاذب در کودکان می شود و آنها را از مصرف غذاهای اصلی بازمی دارد موجب اختلال رشد آنها خواهد شد .
به والدین توصیه کنید حداقل ، در منزل از نگهداشتن شکلات و شیرینی خودداری کنند و به این ترتیب ، دسترسی دائمی آنها را به این نوع مواد کاهش دهند . از دادن شکلات و شیرینی بعنوان جایزه به کودکان خودداری کنند و با تنظیم یک برنامه منظم ، تعداد شکلات و شیرینی که دانش آموز در طول روز مصرف می کند را کنترل نمایند . برای جلوگیری از خراب شدن دندانها باید به دانش آموزان آموزش داد که پس از خوردن مواد قندی و شیرین بویژه شکلاتها و آب نباتهایی که به سطح دندان می چسبند ، دهان و دندانهای خود را با آب و حتی الامکان مسواک شستشو دهند . مصرف بی رویه تنقلات غذایی کم ارزش : متأسفانه برخی از تنقلات تجارتی مثل انواع پفک بطور بی رویه توسط کودکان و دانش آموزان مصرف می شود . نتایج بررسی کشوری سال ۱۳۷۷ توسط دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت نشان داده است که در حدود ۵۰ درصد کودکان ۱۲-۶ ماهه و در حدود ۹۰ درصد کودکان ۱ تا ۲ ساله هر روز پفک مصرف می کنند . مصرف پفک بخصوص قبل از وعده های غذایی بدلیل ایجاد سیری کاذب کودکان را از خودرن غذاهای اصلی که باید مواد مغذی مورد نیاز رشد کودک تأمین کند باز می دارد . از سوی دیگر نمک آن ذائقه کودک را به خوردن غذاهای شور عادت می دهد . مطالعات انجام شده رابطه بین مصرف نمک و افزایش فشار خون در دوران بزرگسالی را به اثبات رسانده است . مصرف بی رویه نوشابه نیز بویژه همراه با غذا علاوه بر سیری کاذب ، جذب مواد مغذی مانند کلسیم را مختل می کند . به والدین توصیه کنید کودکان را به مصرف تنقلات سنتی مثل نخودچی و کشمش ، گردو ، بادام ،‌ پسته ، گندم برشته ، برنجک ، عدس برشته شده ، توت خشک ، انجیر خشک و برگه ها تشویق کنید و سر سفره بجای نوشابه برای افراد خانواده از دوغ استفاده کنند .
● نکات ذیل را در تغذیه دانش آموزان بخاطر داشته باشید :
بطور کلی در سنین مدرسه ، رشد کودک با سرعت کمتری ادامه دارد و عوامل ژنتیکی ، تغذیه خوب و محیط در سرعت رشد او مؤثر است . کمبودهای تغذیه ای کودک را از رشد بالقوه ای که می تواند داشته باشد بازمی دارد . انرژی و مواد مغذی مورد نیاز کودکان در این سنین بستگی به اندازه بدن ، سرعت رشد و میزان فعالیت آنها دارد . بنابراین یک الگوی غذایی یکسان برای دانش آموزان نمی توان تعیین کرد . تشویق کودکان به ورزش موجب سوختن کالری دریافتی روزانه ، شادابی و جلوگیری از چاقی کودکان می شود . سرعت رشد کودکان روز به روز درحال تغییر است بنابراین دریافت روزانه آنها از نظر انرژی و مواد مغذی و بطور کلی مقدار غذای مصرفی آنها روز به روز تغییر می کند . سوء تغذیه دراین دوران موجب کاهش سرعت رشد جسمی و توانمندی ذهنی آنها می شود . در این دروان ، اشتهای کودک راهنمای خوبی برای دریافت انرژی و مواد مغذی مورد نیاز است . استرس ناشی ار رفتار اولیا و مربیان یا استرس های مربوط به امتحان می تواند روی اشتهای کودکان اثر بگذارد . اگر این تأثیر موقت باشد مشکلی ایجاد نمی کند . ولی ادامه بی اشتهایی کودک می تواند مشکل آفرین باشد . در اینصورت باید با شناسایی و رفع مشکل به کودک کمک شود . گاهی اوقات استرس موجب زیادخواری کودک می شود . در مورد کودکان چاق این مسئله مهم و قابل توجه است . آموزش مناسب و مشاوره با کودکان می تواند تا حدودی مشکل آنان را کم کند . به والدین باید آموزش داده شود که با تأمین غذاهایی که دارای ارزش غذایی هستند و فراهم کردن محیط مناسب زمینه را برای رشد و توانمندی ذهنی و جسمی کودکان آماده کنند و رفتارهای غذایی درست را در آنها ایجاد کنند . کودکان رفتارهای غذایی والدین را الگوی خود قرار می دهند . بنابراین امتناع والدین از خوردن برخی از غذاها موجب می شود که کودکان نیز آن غذاها را هر چند که دارای ارزش غذایی بالایی باشند ، نخورند .

منبع : واحد مرکزی خبر