انتشار سه کار تازه کیوان پهلوان

كیوان پهلوان كه سالیان سال است در زمینه سازهای كوبه ای و دف و دایره اقصی نقاط ایران را درنوردیده است، در نهایت برخی از پژوهشهای خود را در قالب سه سی دی به بازار موسیقی عرضه كرده است.
این مجموعه كه عنوان كلی دف و دایره را بر خود دارد، به دفها و دایره های سه منطقه موسیقی خیز ایران
( خراسان، سیستان، و یزد و نایین) اختصاص دارد.
نكته مهم این سه اثر كه از قرار بسی بیش از این خواهد شد، همانا ارائه اجراهای صوتی این سازها است كه از سوی شاخص ترین نوازندگان موسیقی نواحی ایران اجرا شده است علاقه پهلوان به دو ساز دایره و دف ریشه در دوران كودكی دارد زمانی كه خود وی گفته است: «این علاقه از دوران كودكی با من عجین بود و كم كم به سوی نواختن حرفه ای این ساز كشیده شدم، در همین رابطه ابتدا سبك های مختلف تنبك نوازی را تجربه كردم. چند سال نزد استاد محمود فرهمندبافی و نیز تمرین و ممارست سبك استاد بهمن رجبی به عنوان یكی از جدیدترین سبكهای تنبك نوازی ایران آغاز راهم بود. در دوره ای نیز به دنبال دیگر تحقیقات تاریخی مشغول تدریس تنبك و دایره شدم. تعمق در شیوه های دایره نوازی و دف نوازی ایران به شدت نظرم را جلب كرد تا اینكه طی پروسه ای چندین ساله به سبك و سیاق جدیدی در نواختن دایره دست یافتم و همین امر باعث شد كه من بروم ببینم كه دایره از نظر فرهنگی دارای چه ویژگی هایی است. وقتی وارد این مجموعه و موضوع شدم به دلیل اینكه در زمینه تاریخ هم كار تحقیقاتی انجام می دهم، دیدم كه به همین سادگی نمی توان از كنار این مقوله گذشت.
به خاطر اینكه این ساز با خود بخشی از تاریخ ذوقی ملت ما را به همراه دارد و اساساً تاریخ و فرهنگ آن بر می گردد به تاریخ مردم ایران و حتی خاورمیانه. بعد از سالها تحقیق به این نتیجه رسیدم كه قدمت این ساز، پیچیدگی و كاربردی بودن آن و طبعاً ماندگار شدنش طی قرن ها، دلایلی تاریخی- اجتماعی دارند، هیچ سازی نیست كه به وسعت و گستره ساز دایره حداقل در خاورمیانه وجود داشته باشد.» وی در دهها سفری كه به نواحی مختلف ایران داشت، ویژگی های دف و دایره های مختلف ایران را از نزدیك مشاهده و مطالعه كرد. گستردگی موضوع و تنوع بیش از اندازه نمونه ها و همچنین تكنیك های اجرایی منجر به آن شد كه گاهی چندین و چند بار به یك منطقه خاص سفر كند.
پس از گردآوری انواع دایره ها و تجزیه و تحلیل نغمات مربوط به آنها علاقه مند شد تا به نكات تاریخی و فرهنگی این گروه از سازها پرداخته و زمینه های مراسمی و همچنین تغییرات دیگر را نیز مطالعه كند. پژوهش های این موسیقی پژوه در زمینه دایره و دف به طور كل شامل دو بخش است: یك بخش پیرامون ویژگی های فنی و ساختاری دف و دایره هر منطقه از ایران كه شامل عكسبرداری از ده ها نمونه، مراسم و مجالس مورد استفاده، تكنیك های اجرایی دایره های نواحی، بررسی نغمات آوازی همراهی كننده با دف و دایره است و بخش دوم بررسی اسناد تاریخی مربوط به ساز دف و دایره در ایران، خاستگاه قومی آن، نقش این ساز در جوامع مادرسالاری و استفاده های آیینی، دینی و مذهبی آن در جامعه یاد شده، كم رنگ شدن آن در مراحل بعدی در جامعه پدرسالاری، وضعیت این ساز در جوامع عرب و ایران پیش از اسلام و نیز حوزه كاربرد آن در میان اقوام ایرانی، نحوه كاربردهای مراسمی، مجلسی و آیینی آن و همچنین استفاده متصوفه از این ساز در مراسم ذكر و ثنا.
این مجموعه در حالی از سوی انتشارات ماهور به بازار موسیقی عرضه می شود كه جلد دوم كتاب دائره المعارف سازهای ایران هم از سوی این ناشر ( اواخر سال گذشته) به بازار موسیقی ایران عرضه شده است. آنهایی كه اخبار موسیقی را پی گیری می كنند، از اعتراض كیوان پهلوان نسبت به استفاده غیر علمی از پژوهشهای وی در كار درویشی اطلاع دارند.

منبع : همشهری