مرصاد

سازمان مجاهدین خلق از تابستان ۱۳۶۵ كه تشكیلات ومركزیت خود را به عراق انتقال داد تا تابستان ۱۳۶۷ تحت حمایت مالی‌، پشتیبانی و تبلیغی صدام قرار داشت‌. هدف صدام از پذیرش هسته مركزی سازمان مجاهدین خلق ومیزبانی آنان‌، بسیج نیروهای انسانی آنان در مسیر اهداف نظامی خود علیه ایران بود. هدف، این بود كه قوای پراكنده مجاهدین خلق (منافقین) در عراق متمركز شوند عملیاتی علیه ایران انجام دهند.
به استثنای عملیات عمده مجاهدین خلق (منافقین) در تیر ۱۳۶۷ كه «فروغ جاویدان‌» نامیدند، آنان در ۲ سال حضور فعال در عراق جز جاسوسی‌، شنود مكالمات بی‌سیم نیروهای ایرانی و جنگ تبلیغاتی از رادیوی مجاهد علیه ایران ، كار دیگری نكردند.
عملیات «فروغ جاویدان‌»، سوم مرداد ۱۳۶۷ ـ یك هفته پس از پذیرش قطعنامه ۵۹۸ شورای امنیت سازمان ملل توسط جمهوری اسلامی ایران ـ آغاز شد.
عراق طی یك ماهی كه از زمان پذیرش قطعنامه توسط ایران تا زمان برقراری آتش بس در جبهه‌ها باقی مانده بود، حملاتی را با هدف كسب امتیاز از ایران برای استفاده از آن درجلسات مذاكرات صلح انجام داد. از سوی دیگر سازمان مجاهدین خلق نیز با حمایت و تحریك رژیم بغداد، عملیات نظامی عمده خود را به نام «فروغ جاویدان‌» در مرزهای غربی كشور آغاز كردند كه چهار هزار نفر از نیروهای سازمان در آن شركت داشتند. این نیروها، حمله را با ادوات نظامی سبك و سنگینی كه صدام در اختیارشان گذاشته بود و استفاده از صدها خودرو صفركیلومتر اهدایی كشورهای عربی، از سرپل ذهاب و اسلام‌آباد آغاز كردند. پذیرش قطعنامه ۵۹۸ از سوی ایران‌، حالت تعرضی عراق پس از این پذیرش و پشتیبانی علنی امریكا از عراق و حمله موشكی به هواپیمای ایرباس ایران درخلیج فارس‌، این تصور را در سازمان مجاهدین خلق به وجود آورده بود كه می‌توانند با یك حمله بزرگ كار را تمام كنند و نتیجه مطلوب را بگیرند. قرار بود، نیروهای سازمان به زعم خود نهایتاً از مسیر همدان و قزوین وارد تهران شوند. به همین دلیل رهبری سازمان از این عملیات به عنوان از «مهران تا تهران‌» یاد می‌كرد.
این نیروها كه از نقاط مختلف جهان برای اعزام به ایران‌، در عراق گرد آمده بودند، قصد داشتند براساس یك زمانبندی، با بهره‌گیری از ۲۵تیپ ـ ۵ هزار نفرـ در مدت ۳۳ ساعت و در ۵ مرحله پس از عبور از شهرهای سرپل ذهاب واسلام آباد، از همدان و قزوین نیز گذشته‌، خود را به تهران برسانند.
عملیات «فروغ جاویدان‌» تحت هدایت مستقیم مسعود رجوی آغاز شد. برای هریك از محورهای عملیات نیز یك یا دو تیپ درنظر گرفته شده بود.
در این عملیات عراق نیز با ادواتی از قبیل ۱۲۰ دستگاه تانك‌، ۴۰۰ دستگاه نفربر، ۹۰ قبضه خمپاره‌انداز ۸۰ میلیمتری‌، ۳۰ قبضه توپ ۱۲۲ میلیمتری‌، هزار قبضه تیربار كلاشینكف‌، ۳۰ قبضه توپ ۱۰۶ میلیمتری و۱۰۰ دستگاه كامیون و خودرو، آنان را یاری می‌كرد.
همزمان با پیشروی نیروهای سازمان مجاهدین خلق‌‌ (منافقین)، در عمق خاك ایران‌، برای جلوگیری از عملیات هوایی هواپیماها و چرخبال‌های جمهوری اسلامی‌، پایگاههای شكاری نوژه همدان‌، وحدتی دزفول‌، پادگان تیپ ۲ سقز و همچنین پایگاه هوانیروز كرمانشاه توسط هواپیماهای عراقی بمباران شد.
یك روز پس از شروع عملیات ـ چهارم مردادـ نیروهای سازمان مجاهدین خلق با حمایت آتش توپخانه عراق از سرپل ذهاب گذشته وارد اسلام آباد غرب شدند. اما درهمین روز تهاجم آنان با مقاومت نیروهای ایرانی مواجه شد و پیشروی آنان باعملیات متقابل قوای مشترك بسیج مستضعفین، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، هوانیروز و حمایت مردم محلی با عنوان «عملیات مرصاد» درمناطق مرزی متوقف شد. طی درگیری سختی كه در منطقه «چهارزبر» اتفاق افتاد، بسیاری از نفرات مجاهدین خلق كشته شدند و بخش اعظم تجهیزاتشان منهدم شد و حتی با بسته شدن سه راه اسلام آباد ـ ملاوی‌، راه عقب‌نشینی آنان نیز مسدود شد.
بدین ترتیب در روزهای بعد دیگر اثری از نیروهای مجاهدین خلق در منطقه نبود. گزارش‌های خبری تعداد كشته‌های منافقین را دراین عملیات بین ۱۶۰۰ تا ۲۰۰۰نفر ذكر كردند.
شكست سنگین سازمان مجاهدین خلق در عملیات مرصاد ضربه شدیدی بر روحیه باقی مانده نیروهای این سازمان وارد آورد. بسیاری از افراد سازمان كه به اسارت درآمده بودند، از سرخوردگی و بن‌بست سازمان سخن به میان می‌آوردند و بسیاری دیگر نیز كه موفق به فرار از سلطه سازمان شده بودند، به ایران بازگشته و یا به كشورهای اروپایی رفتند. صدام نیز ۱۰ روز پس از این شكست با برقراری آتش بس در تمام طول خطوط جنگ موافقت كرد. عملیات مرصاد نقطه هزیمت سازمان مجاهدین خلق درعراق بود. سازمان درپی این عملیات و تحولاتی كه در روابط ایران و عراق به وجود آمد، سازمان هر روز بیش از پیش منزوی شد.

منبع : موسسه مطالعات وپژوهش های سیاسی