تهیه کنندگان می روند

«تهیه كنندگان»، نمایش پرشكوه مل بروكس سینماگر و طنزپرداز قدیمی كه در برادوی با توفیق های زیادی مواجه شده است، در ۲ اردیبهشت ۸۶ و پس از ۲۵۰۰ مرتبه اجرا در این محل موقتاً متوقف خواهد شد.
این نمایش اغلب در سالن سنت جیمز برادوی بر صحنه بود و جمع شدن آن پس از مدتی طولانی نمی تواند از وقایع مهم تئاتر سال شمرده نشود. بروكس به رسانه های جمعی آمریكا و اروپا گفته است: «۶ سال كار كردن روی این نمایش نمی توانسته است روی من و عوامل این نمایش بی تأثیر باشد یا احساسی را پس از تعطیل شدن در ما برنینگیزد. باید متذكر شوم كه هر فرد مرتبط با این پروژه كار با ارزشی انجام داده و سزاوار تقدیر است و من هم باید شخصاً از آنها تشكر كنم.»این نمایش موزیكال مجموعاً برنده ۱۲ جایزه «تونی» (اسكار تئاتر) شد و یكی از آنها تونی بهترین نمایش موزیكال سال بود.
این نمایش براساس یك فیلم سینمایی سال ۱۹۶۸ بروكس ساخته و ارائه شده و درباره كارهای دو تهیه كننده شارلاتان و كلاهبردار نمایش ها و برنامه های تئاتری است كه سر یك عده پیرزن پولدار كلاه می گذارند و جیب شان را خالی می كنند، با این بهانه و دلخوشی كه یك نمایش را در برادوی به صحنه بیاورند و از طریق فروش آنها را به مال و نوایی برسانند، حال آن كه این نمایش شكست خورده است و شانسی برای پیروزی و اوجگیری ندارد.
در اصل و در آغاز، نمایش «تهیه كنندگان» از ناتان لین و متیو برادریك در نقش های اصلی سود می جست. این دو ایفاگر نقش های همان دو تهیه كننده بوده اند و براساس داستان مكس و لئو نام داشته اند.
اضافه بر آنها كیدی هافمن، گری بیچ و راجر بارت هم در اجراهای اولیه حضور نداشتند و به عنوان سایر بازیگران نمایش اوری ژینال شناخته می شدند.
سوزان استرومن كه كارگردان و طراح نمایش «تهیه كنندگان» بوده است، در آستانه بهار ۲۰۰۷ می گوید: «صدای خنده شاید جالب ترین و بهترین آوا در سطح جهان باشد و خوشبختی من بوده كه در ۶ سال اخیر هر شب این صدا را در نمایش و هنگام اجرای آن به خاطر استقبال و تأیید مردم شنیده ام. این چیزی نیست كه هر روز برای هر كس پیش بیاید و یك واقعه معمولی شمرده شود.»
با این حال تصور نكنید مل بروكس با پایان اجرای این نمایش از برادوی خواهد رفت، زیرا قرار است نمایشی تازه از روی یكی دیگر از فیلم های او به نام «فرانكشتن جوان» ساخته و از ابتدای پائیز سال آینده روی صحنه رود. قبل از آن قرار است این نمایش ابتدا به طور آزمایشی در محلی متفاوت و شهری دیگر (بجز نیویورك) به اجرا درآید و پس از تست های لازم این اجرا در برادوی هم به روی صحنه برود.
«فرانكشتن جوان» فیلمی بود كه بروكس در سال ۱۹۷۵ ساخت و شوخی با تم های ترسناك و جدی در صنعت سینما و سوژه های قدیمی آن محسوب شد و در زمانی ارائه شد كه بروكس هنوز در دوره اوجش به سر می برد و سنش به اندازه امروز زیاد (۸۲ سال) نبود و در حالتی نزدیك به بازنشستگی به سر نمی برد.
در همان سال ها بود كه بازیگرانی مستعد و كمیك مثل جین وایلدر و ریچارد پرایور در این فیلم و سایر كارهای بروكس ظهور كردند و به هنردوستان معرفی شدند و مشهور و به نمادهای بزرگ آثار وی بدل گشتند. آن دو بازیگر اینك در قید حیات نیستند و در سال های اخیر درگذشته اند، اما فكر و ایده بروكس و حتی خود او با وجود سن بالایش ثابت و پابرجا مانده اند و با روند فعلی بعید است كه چنین اتفاقی تا اطلاع ثانوی بیفتد.
نمایش «تهیه كنندگان» ابتدا در ۱۹ آوریل ۲۰۰۱ در نیویورك به صحنه برده شد و از همان آغاز و اجرای نخست با موفقیت چشمگیر مواجه شد و فروش زیادی كرد. بهای گران ترین بلیت ۹۰ دلار تعیین شده بود، اما در همان شب اول به ۱۱۰ دلار افزایش یافت، زیرا ارائه كنندگان آن مطمئن بودند مردم آن را به این قیمت نیز خواهند خرید و بدیهی بود كه در بازار آزاد به ارقامی بسیار بالاتر از این نیز برسد، ولی هیچ كس ابایی از آن نداشت.
یك ویژگی تقریباً منحصر به فرد در نمایش «تهیه كنندگان» و در توفیق آن، طول مدتی است كه در آن بلیت های نمایش با قیمت بالاتر از حد متعارف به فروش می رسید و اعتراضی را هم برنمی انگیخت.
شاید نمایش هایی طولانی تر و وسیع تر مثل «نیكولاس نیكلبی» كه گاه اجرای ۸ ساعته آن هم دیده شده و Iceman Cometh (با بازی كوین اسپیسی) همین خصلت ها را داشته اند، اما از یك سو مثل «تهیه كنندگان» كمیك نبوده و تمی جدی و یا ماجرایی داشته اند و از جانب دیگر پس از مدتی ریتم و شدت و آمار فروش شان به وضوح فروكش كرده است. حال آن كه این ریتم و روال در مورد كار مل بروكس محفوظ مانده است.
به واقع «تهیه كنندگان» در شرایطی دائماً می فروخت و سالن سنت جیمز را انباشته از مردم می ساخت كه برخلاف امروز هیچگاه تاریخ پایان اجرای آن مشخص و اعلام نشده بود و بنابراین بیننده ها همیشه این دلگرمی را داشتند كه «تهیه كنندگان» در دسترس است و به تبع آن نیازی به عجله برای دیدن آن نیست.
حال آن كه برای سایر نمونه ها همیشه این احتمال وجود داشت كه پایان اجرای آن مشخص باشد و اگر استقبالی صورت می گیرد، از بیم رسیدن زمان پایان نمایش باشد. امروز كه چنان تاریخی مشخص و اعلام شده، بدیهی است بهای بلیت های نمایش «تهیه كنندگان» در هفته های باقی مانده تا «تاریخ انقضا» همچنان بیشتر و این واقعه هنری باز هم گران تر شود و به حدودی كم سابقه برسد، ضمن این كه همین حالا نیز قیمت گران ترین بلیت و مناسب ترین جا در سالن محل اجرای آن به ۱۱۲ دلار می رسد كه رقم خیره كننده ای برای یك تك بلیت است.
«تهیه كنندگان» همچنین در تعدادی از سایر كشورهای جهان نیز به صحنه برده شده و طبیعی است كه یكی از آن مكان ها انگلیس و مركز تئاتر آن - وست اند لندن - بوده باشد. در آن شهر «تهیه كنندگان» بیش از دو سال و نیم بر صحنه بود و اگر بخواهیم مجموع درآمد نمایش را مبنا بگذاریم و از فروش آن در سطح جهان بگوییم، باید متذكر شویم كه رقم یك میلیارد دلار را هم رد كرده است. كار به جایی كشیده كه حتی دو «تور» و گشت سیاحتی نیز در ارتباط با این نمایش در سطح آمریكا و اروپا به راه افتاده و علاقه مندان نمایش می توانند با حضور در محل ، یادبودها و نشانه های نمایش را ببینند و خریداری كنند و اشیا و اقلام مختلف مربوط به اجرای آن را به عنوان یادگاری دریافت كنند.
در اجرایی كه اكنون در نیویورك بر صحنه است، اثری از متیو برادریك و ناتان لین دیده نمی شود و آنها جای خود را به تونی دنزا و هانتر فاستر داده اند. با این وجود اصل قصه همان قدر جذاب نشان می دهد كه در گذشته بود و انگار زمان زیادی سپری نشده است.
دو تهیه كننده كارهای تئاتری كه در بطن قصه قرار دارند، برای سودجویی هر دروغی می گویند. آنها نزد زنان پیر سرمایه دار می روند و مدعی می شوند نمایشی را در برادوی در دست اجرا و ارائه دارند كه اگر كمك های مالی لازم به آن صورت گیرد، تبدیل به بهترین و موفق ترین نمایش سال خواهد شد.
پیشنهاد آنها به این زنان این است كه به آنان پول لازم داده شود تا نمایش را در بهترین شرایط به صحنه ببرند و آنها هم در عوض این زنان را در سود ناشی از بلیت فروشی سهیم خواهند كرد. حقیقت آن است كه هیچ خبری از این فروش و استقبال نیست و مردم به نمایش روی خوش نشان نمی دهند و سالن اغلب خالی است. در نتیجه این دو تهیه كننده كلاهبردار پول ها را برای خود برمی دارند و در حالی كه قصد دارند با زبان بازی معترضان را سر جای خود بنشانند و هر روز افراد تازه ای دور و بر آنها سبز می شوند، آنان به آرامی امنیت و آرامش خود را از دست می دهند.
مل بروكس همیشه استاد در پرورش این گونه تم ها بوده و «فرانكشتن جوان» كه جای «تهیه كنندگان» را در برادوی خواهد گرفت، با تمی مثلاً ترسناك همان رویكردها را تعقیب می كند. ۲۰ سال پس از آخرین فروغ های بزرگ بروكس درهالیوود و با فیلم هایی مثل «سینمای صامت»، «تاریخ جهان» و «بودن یا نبودن» حالا فقط اجرای تئاتری از روی كارهای قبلی سینمایی وی در دستور كار قرار دارد، اما اطرافیان او و خود وی (البته فقط در مقام تهیه كننده) بدشان نمی آید كه در صورت امكان یك نسخه سینمایی تازه را هم از روی آثار قبلی وی بسازند و به همین خاطر بود كه اواخر ۲۰۰۵ فیلم «تهیه كنندگان» نیز ۳۷ سال پس از فیلم اورژینال از نو ساخته و اكران شد و ناتان لین و متیو برادریك رل های اجرا شده توسط خود را از صحنه تئاتر به روی پرده نقره ای انتقال دادند و این گونه روندها و اجراهای مكرر و بازسازی كارهای بروكس مسأله ای است كه به این زودی ها پایان نخواهد گرفت.

وصال روحانی

منبع : روزنامه ایران