ایران در مناسبات مسکو - واشنگتن

مقامات امریکایی و روسی در طول ۱۵ سال گذشته و بعد از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی در سیاست های منطقه یی تغییراتی را پذیرا شده اند. هرگاه نشستی میان سران دو کشور از کلینتون و یلتسین گرفته تا پوتین و بوش برگزار شده است همواره مساله ایران به عنوان یکی از موضوعات مورد علاقه دو طرف مطرح بوده است.
اگر در آخرین دیدار روسای جمهور دو کشور هم مساله ایران مطرح شده است این موضوع پدیده جدیدی نیست و البته قابل انتظار هم است. با این وجود درباره دیدار غیر رسمی پوتین و بوش که دو روز پیش برگزار شد، نکاتی چند قابل طرح است. زیرا نحوه همکاری روسیه با ایران با اعمال فشارهایی برای محدود ساختن این همکاری هم مطرح بوده است.
پوتین همواره استفاده از اهرم و قدرت نظامی را به عنوان یک رویکرد پایدار در سیاست خارجی روسیه مورد توجه قرار داده است.
بنابراین رابطه ایران با روسیه از نظر امریکایی ها بسیار حائز اهمیت است. به خصوص در شرایطی که موضوع پرونده هسته یی ایران مورد آماج حملات و تبلیغات امریکا و اسرائیل قرار گرفته، طبیعی است در این نشست هم امریکا بخواهد طرف روسی را به محدودسازی و کنترل بیشتر همکاری ها به ویژه در موضوع نیروگاه بوشهر متقاعد سازد و البته برای متقاعد ساختن از مباحث متعدد و مورد اختلاف در این مذاکره بهره می گیرند.
در نشست اخیر با توجه به شرایط کنونی حاکم بر مذاکرات، سیاست گروه های متعارض در درون امریکا در خصوص مواجهه با ایران و سیاست منطقه یی در قبال ایران در حد فاصل دو نقطه بحرانی افغانستان و عراق بر فضای مذاکرات سران دو کشور آثار مشخص تری خواهد گذاشت. فراموش نشود فشار دولت امریکا بر جمهوری های بازمانده از اتحاد جماهیر شوروی برای تقویت دموکراسی یکی از اختلافات جدی روسیه با بقیه جمهوری ها با امریکا به شمار می آید. این اختلافات در خصوص استقرار سپر موشکی در اروپا به شدت مورد اعتراض است.
در چنین شرایطی موضوع برنامه های هسته یی ایران اهمیت بیشتری پیدا می کند. روسیه نیز به پایبندی ایران در خصوص غیر نظامی ماندن فعالیت های هسته یی اصرار دارد و مقامات روسی تمایلی ندارند همکاری آنها به عرصه های نظامی کشیده شود، لذا در این زمینه روسیه با کشورهای غربی هم داستان است.
این مساله نه امروز بلکه در گذشته هم بوده است. بنابراین روسیه در خصوص کنترل و نظارت بر فعالیت های هسته یی جمهوری اسلامی با دیگر قدرت ها اختلاف نظری ندارد، لذا مذاکرات اخیر استفاده از وحدت نظر روس ها و امریکایی ها برای ادامه سیاست چماق و هویج در قبال توافق بیشتر مورد تایید قرار دهند.
رهبران هر دو کشور علاقه مندند ایران به عنوان بازیگری فعال در سیاست منطقه یی باقی بماند و آنها می کوشند از طریق مذاکره موثر از به هم خوردن بازی موجود جلوگیری کنند و همین منطقی است که امریکا و روسیه تاکید کرده اند. بنابراین به رغم اختلاف در مورد وزن و تاثیرات ایران طبیعی است بر ضرورت رابطه سازنده با ایران به توافق رسیده باشند.
آنها این فرصت را برای ایران ایجاد کرده اند تا برخی ابهامات و شبهات برطرف شود تا هر دو طرف نیز برخلاف فشارهای گروه های افراطی در اسرائیل و امریکا به ارتباط مفید و سازنده با ایران دست یابند .

الهه کولایی

منبع : روزنامه اعتماد