لجن لایه روبی ، جامدات ، پلاستیک ها و گرما

● لجن های لایه روبی
مقادیر بسیار زیادی از روسوبات بستر دریا ، به منظور استفاده های مختلف بر روی خشكی یا جلوگیری از انسداد كانالهای كشتیرانی ، لایه روبی شده و بخش یا تمامی ان در جایگاه متفاوتی از محل اولیه ، به دریا بر گردانده می شوند . علاوه بر ان برخی از جامدات صنعتی بی اثر در دریا دفن شده و تاثیری مشابه با مواد لایه روبی شده ی مدفون بر روی اجتماعات كفزی د ارند.
● استخراج رسوب:
در بسیاری از قسمتهای جهان ، به صورت فزاینده ، شن ، ماسه و سنگ ریزه از بستر دریا برداشت شده و در احیا اراضی مرده و بازسازی سواحل فرسایش یافته ، ساخت جزایر یا موج شكن های مصنوعی و همین طور در تولید سیمان به عنوان یك ماده ی ساختمانی ، به كار می روند . در جنوب شرقی اسیا سنگ معدن قلع طی لایه روبی روسوبات ابهای ساحلی كم عمق بدست می اید .
در اسكاندیناوی قلوه سنگهایی سرگردان به وزن ۲/۰ الی ۱۰ تن در بستر دریا وجود دارند و برای ساخت موج شكن ها و در حفاظت خط ساحلی با استفاده از شناور های خاص به نام "ماهی گیران سنگی " و به كمك گویهای چنگالی شكل، برداشت می شوند.
استخراج شن و ماسه و سنگ ریزه یا به صورت لایه روبی لنگر انداخته (ثابت) یا لایه روبی متحرك صورت می گیرد . در مورد اول ، شناور لایه روب ، در بالای رسوبات لنگر انداخته و طی مكش از طریق لوله ، رسوبات را برداشته و در نتیجه روی بستر دریا حفره هلیی به عمق بیش از ۲۰ متر و قطر ۷۵ متر به جای می گذارد .
لایه روئبهای متحرك رسوب را توسط دستگاه مكنده عقبی از طریق یك یا دو لوله ، استخراج كرده و شیارهای كم عمق ۳۰ -۲۰ سانتی متری و به پهنای بیش از ۲ متر را بوجود می اورند . توده ی حاصل توسط لوله به ناودان مخصوصی بر روی كشتی انتقال یافته و اب حامل گل و لای و سیلت به دریا بازگردانده می شود و در نهایت یك توده ی گل خمیری تشكیل می گردد .
ودر برخی موارد توده ی رسوبات استخراج شده بر روی عرشه ی كشتی صاف شده و شن و سنگریزه های اضافی به منظور كسب نسبت مشخصی میان شن –سنگریزه به دریا بازگرداننده می شوند . سنگ معدن قلع بوسیله ی لایه روبهای مكنده یا تلمبه ای استخراج شده و سنگ معدن چگال طی ته نشست بر روی عرشه ی كشتی لایه روب تفكیك و مقادیر زیادی از رسوب كم تراكم تر به دریا بازگرداننده می شود.
● بهبود پس از لایه روبی :
سرعت بازگشت به حالت اولیه ی توپوگرافی بستر دریا پس از لایه روبی ، به جریانات عمقی بستگی دارد كه به استثنای مناطق با شن متحرك ع معمولا اهسته میباشند. در حقیقت پس از برداشت ازمایشی شن و سنگ ریزه از منطقه ی صخره ای seine bay در ساحل فرانسه ، هیچ نشانه ای از تجدید پوشش قبلی وجود نداشته و مشخصا یك فون كفزی در مناطق سخت ، گسترش یافت.
حفره های بزرگ تولیدی در نتیجه ی لایه روبی ثابت در كانالهای جزرو مدی بستر دریای wadden هلند طی یك سال پر شدند . اما در سایرمناطق به پنج الی ده سال وقت نیاز داشته و در نوحی مسطح جزرو مدی بیش از ۱۵ سال زمان برای پر شدن ، احتیاج دارند . شیارهای ایجاد شده در بستر های سنگ ریزه ای بوسیله ی لایه روبی متحرك ، تاثیر گسترده تری دارند ، اما به دلیل عمق كمتر سریعتر به حالت اولیه بر می گردند .
گر چه در یك ایستگاه ازمایشی در ساحل شرقی انگلستان این شیارها ه، همچنان پس از گذشت ۴ سال از لایه روبی ، قابل مشاهده هستند . زمان میانگین برای بهبود وضعیت ناشی از استخراج ماسه در دریای شمال سه سال است .
بازگشت به حالت طبیعی فون جانوری نواحی لایه روبی شده ، تا حدودی به چگونگی انجام لایه روبی بستگی دارد ، چرا كه این مسئله بر دسترسی موجودات زنده دوباره مجتمع شده و همین طور مناسب بودن جایگاه تحت تاثیر برای اجتماع مجدد اثر می گذارد.
به دنبال انجام لایه روبی در ایستگاهی در كانال كشتیرانی در خلیج Coos ، اورگان، معلوم شد كه رسوب به صورت یكواخت از كانال برداشته نشده است ، اما شیارهای تولیدی مجزا كننده پشته های رسوبی اسیب ندیده و حاوی جمعیت های بالغ از موجودات قادر به تجدید جمعیت در نواحی لایه روبی شده فیمابین بودند . این نواحی فون جانوری قبل از لایه روبی را با سرعتی دو برابر مناطق دیگر كسب می كنند . اجتماع كفزی این كانال كشتیرانی ، تنها طی ۲۸ روز ، به شرایط قبل از لایه روبی بازگشت و در ضمن با یك محیط زیست بطور طبیعی استرس زا ، هماهنگ بود .
علاوه بر تاثیر دوره ای لایه روبی ، این اجتماع در معرض مزاحمت حاصله توسط شستشوی جزرو مدی ، اب شستشوی وسایل مصرفی در عبور و مرور دریایی و همینطور تخلیه ی فاضلابهای صنعتی ، شهری و رفت و امد كشتی ها می باشد.
با این حال ، در جایی كه اثر لایروبی بزرگتر است ، تجدید ثبات فون جانوری حالتی متفاوت خواهد داشت . خصوصا در مناطقی كه حفره های تشكیل شده توسط لایروبی ثابت ، عمیق هستند ، سرعت جریانها ی عمقی به صورت ناحیه ای كاهش یافته و این حالت موجب شكل گیری رسوبات نرم و ریز در حفرات و احتمالا بروز وضعیت فقدان اكسیژن دوره ای یا طولانی مدت و درذ نهایت ممانعت از تشكیل و تثبیت فون جانوری جدید ، می گردد .
حتی بدون این پیچیدگی، معلوم شده كه رسوبات پر كننده ، با بستر اصلی تفاوت داشته و فون جاونری خاص خود را دارند . در نتیجه ، مناطق لایروبی شده ، موزائیك و مجموعه ای از زیستگاه هارا بوجود می اورند.
● پیامد رسوبگذاری:
رسوبات بازگشتی به بستر دریا ، به صورت محصولات شستشو ی لایروب ، یا طی دفن مستقیم ع بر روی كفزیان منطقه ی ورودی ، بسته به طبیعت و حساسیت اجتماعات كفزی منطقه ای و سرعت رسوبگذاری ، تاثیر می گذارد . epifauna متحرك و حفاران فعال در منطقه دریافت كننده رسوبات ، حد اقل تحت تاثیر اغتشاش و گل الودگی قرار می كیرند ، هر چند كه اثر واقعی به رده بندی و سرعت رسوبگذاری ، بستگی خواهد داشت .

تهیه كنندگان: احسانی و اسماعیل پور

منبع : سازمان آموزش و پرورش استان خراسان