بادیان کوهی

گیاهی است از خانواده چتریان Umbelliferae،نام علمی Prangos pubularia Lindl.آن می‌باشد.به هندی و پشتو «فطر اسالیون» گفته می‌شود و «فطر اسالیون» نامی است در كتب طب سنتی ایران برای نوعی از كرفس معروف به «كرفس صخری»،«مخزن»ویا «كرفس جبلی»،«تحفه»گفته می‌شود.
● مشخصات
گیاهی است علفی بلندی آن۵/۱-۲۰/۱متر. برگهای آن بزرگ به طول ۵۰-۳۰ سانتی متر كه دارای تقسیمات مكرر است به تقسیمات باریك منتهی می شود.گلهای آن زرد رنگ،میوه آن خمیده كوتاه دارای بالهای كوچك و موجدار كه در آن تخمهای آن قرار دارند.
این گیاه در هندوستان، كشمیر،افغانستان و ایران می روید.در ایران در جاهای سایه دار بادقیس دیده می‌شود.
● تركیبات شیمیایی
از نظر تركیبات شیمیایی در میوه گیاه معطر و آلكالوئید و والریك اسید استر یافت می شود. در گیاه تازه در حدود ۲ درصد وجود دارد كه این اسانس شامل ۴۸ درصد میرسن ،۴ درصدآلفاپینن،مقدار كمی كامفن و بورنئول،۵/۱۷ درصد باقی مانده دی هایدروكومینول به شكل آزاد یا به شكل استات ،مقدار كمی آلدئید و ۲۸درصد باقی مانده مواد رزینی می‌باشد.
در گزارش دیگری آمده است كه از ریشه آن كومارین گرفته می‌شود كه شامل ۱ درصد آوی پرین و ۴/۰ درصد كومالین است.
در جتر گلهای آن ۱۸/۰ درصد اوستول،۲۰/۰ درصد ایزوایمپراتورین،۵۰/۰ درصد ایمپوراتورین،۳۲/۰ درصد برگاپتن و ۱۸/۰ درصد هركلنین وجود دارد.
● خواص و كاربرد
میوه گیاه محرج،بادشكن ،مقوی معده،مدر و قاعده آور است. خروج جنین را تحریك و تسریع می كند.دانه‌های گیاه مقوی معده و محرك نیروی جنسی است. ریشه آن را برای رفع خارش و به عنوان مدر و قاعده آور مصرف می‌شود. از نظر طبیعت گرم كننده می‌باشد.
گونه‌های متعدد دیگری از این گیاه در مناطق از این گیاه در مناطق مختلف ایران می‌رویند كه چون در لیست گیاهان دارویی جای ندارند از ذكر آنها خود داری می‌شود.

استاد میر حیدر

منبع : موسسه اطلاع رسانی طعام اسرار